Βλογημένος: Ρέφικ Σαμπανάτζοβιτς

Ο Γιουγκοσλάβος, βοσνιακής καταγωγής αμυντικός μέσος Ρέφικ Σαμπανάτζοβιτς, (Refik Šabanadžović), γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου του 1965, στη πόλη Τούζι, λίγα χιλιόμετρα νότια της Ποντγκόριτσα, τη πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου. Έχοντας ξεκινήσει το 1983, διακρίθηκε με την Ζελιέζνιτσαρ του Σαράγεβο, με αποτέλεσμα το 1987 να τον αποκτήσει ο Ερυθρός Αστέρας Βελιγραδίου, με την φανέλα του οποίου αγωνίστηκε για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, κατακτώντας το Κύπελλο Πρωταθλητριών του 1991. Εκείνο το καλοκαίρι, όντας εν ενεργεία Πρωταθλητής Ευρώπης και σε εξαιρετική ηλικία, άφησε τη Σερβία και ταξίδεψε στην Ελλάδα για λογαριασμό της ΑΕΚ, με την οποία αγωνίστηκε για 5 χρόνια κατακτώντας 3 Πρωταθλήματα και ένα Κύπελλο Ελλάδος. Μπορούσε να αγωνιστεί με την ίδια άνεση ως δεξιός οπισθοφύλακας ή ακόμα και κεντρικός αμυντικός! Παίκτης ουσιαστικός, ένα πολυεργαλείο, υπήρξε ένας από τους καλύτερους ξένους που αγωνίστηκαν στο ελληνικό πρωτάθλημα! Το καλοκαίρι του 1996 μεταπήδησε στον Ολυμπιακό Πειραιώς, με τον τότε προπονητή της ομάδας Ντούσαν Μπάγιεβιτς να εισηγείται την απόκτησή του. Στη διετία του στους «ερυθρόλευκους» κατέκτησε 2 πρωταθλήματα Ελλάδος. Το 1998 ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για την Σπόρτινγκ Κάνσας Σίτι, με τα χρώματα της οποίας το 1999 σε ηλικία 34 ετών έβαλε τέλος στην επαγγελματική του καριέρα. Χρίστηκε 8 φορές διεθνής με την εθνική ομάδα της πρώην Γιουγκοσλαβίας.

Ξεκίνησε την καριέρα του αγωνιζόμενος στη θέση του αμυντικού στη Ντέτσιτς του Τούζι, στη γενέτειρά του το 1981, σε ηλικία 16 ετών. Ο προπονητής της ομάδας νέων της Μποyντουτσνόστ της Ποντγκόριτσα (το πρώην Τίτογκραντ) τον εντόπισε σε κάποιον αγώνα, η οποία και τον απέκτησε λίγο καιρό αργότερα. Το καλοκαίρι του 1983, τον απέκτησε η Ζελιέζνιτσαρ του Σαράγεβο, στην οποία και διακρίθηκε. Παρέμεινε για μια τετραετία (1983-1987), καθιερώθηκε σχεδόν αμέσως, πραγματοποιώντας συνολικά 82 εμφανίσεις και με προπονητή τον Ίβιτσα Όσιμ, βοήθησε την ομάδα να πετύχει την μεγαλύτερη Ευρωπαϊκή της διάκριση, την πρόκριση στα ημιτελικά του Κυπέλλου UEFA, της σεζόν 1984/85! Το ταλέντο του ήταν πλέον ορατό στην πρώην Γιουγκοσλαβία, ξεχώριζε ανάμεσα στους συμπαίκτες του, με αποτέλεσμα να κινήσει το ενδιαφέρον πολλών συλλόγων για την απόκτησή του. Το καλοκαίρι του 1987, αγωνιζόμενος πλέον με μεγάλη επιτυχία και στη θέση του αμυντικού μέσου, αποκτήθηκε από τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου. Στο ξεκίνημά του, υπέστη έναν σοβαρότατο τραυματισμό, όταν τη 3^η αγωνιστική, στο Σαράγεβο, αντιμέτωπος της πρώην ομάδας του, σε διεκδίκηση κεφαλιάς συγκρούστηκε με πολλή δύναμη με τον μετέπειτα συμπαίκτη του στην ΑΕΚ, Ζόραν Σλίσκοβιτς (Zoran Slišković)! Κατέληξε αναίσθητος στο έδαφος, με τα ιατρικά επιτελεία να σπεύδουν πάνω του. Δεν αντιδρούσε και αμέσως εκλήθη ελικόπτερο να τον μεταφέρει σε ειδική κλινική του Βελιγραδίου, όπου παρέμεινε 3 ημέρες σε κώμα με εγκεφαλικές κακώσεις! Έμεινε 6 μήνες εκτός γηπέδων, αλλά ακολουθώντας ειδική θεραπεία, επιστρέφει.

Στην πρώτη του ουσιαστικά σεζόν με τον Αστέρα, κατακτά το Πρωτάθλημα και είναι φιναλίστ του Κυπέλλου. Αγωνίζεται ως στόπερ, αλλά καλύπτει και τις θέσεις του δεξιού μπακ, αλλά και του λίμπερο μπροστά από την άμυνα, μια θέση στην οποία οι “πλάβι” είχαν εξαιρετική παράδοση. Εξελίσσεται σε ένα από τα πολυτιμότερα εργαλεία, έναν αφανή εργάτη που καλύπτει πολλές θέσεις, εξυπηρετεί εσωτερικές αλλαγές στο σχήμα και διευκολύνει σε απόλυτο βαθμό το σύστημα. Το 1990, έχει ήδη κατακτήσει 3 πρωταθλήματα (1988, 1990, 1991) και ένα Κύπελλο (1990). Στο Κύπελλο Πρωταθλητριών της σεζόν 1990/91, ο Αστέρας αποκλείει τη Γκρασχόπερ, τους Ρέιντζερς, διαλύει τη Δυναμό Δρέσδης και στον ημιτελικό κληρώνεται με την Μπάγερν. Την αποκλείει κερδίζοντας με 2-1 στο Μόναχο και φέρνοντας 2-2 στη ρεβάνς του Μαρακανά, με τον Σαμπανάτζοβιτς βασικότατο σ’ όλη αυτή τη πορεία. Στον τελικό είναι και πάλι βασικός και ο Αστέρας κρατάει το 0-0 κόντρα στην πολύ ακριβή Μαρσέιγ, φτάνοντας το παιχνίδι στα πέναλτι, κερδίζοντας με 5-3, με το τελευταίο πέναλτι του Ρόμπερτ Προσινέτσκι (Robert Prosinečki) και αφού προηγουμένως έχει αστοχήσει ο Μανουέλ Αμορός (Manuel Amoros). Αναδεικνύεται Πρωταθλητής Ευρώπης και ο αφανής ήρωας του τελικού. Ο μεγάλος Αστέρας εκείνης της σεζόν διαλύεται και οι συντελεστές του θριάμβου σκορπίζουν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Ο Σαμπανάτζοβιτς, ύστερα από 62 συμμετοχές και 2 γκολ, όντας εν ενεργεία Πρωταθλητής Ευρώπης και σε εξαιρετική ηλικία, μεταγράφεται στη ΑΕΚ!

Δένει αμέσως και συνθέτει ένα εξαιρετικό δίδυμο μέσων με τον Τόνι Σαβέβσκι (Toni Savevski), όντας ο “box to box” χαφ που διδάσκει τη θέση, ο παίκτης που με τα προσόντα και την οξυδέρκειά του αλλάζει το tempo στο παιχνίδι, ηρεμεί τους συμπαίκτες, μοιράζει με σωστό τρόπο τη μπάλα και επιλέγει τον τρόπο ανάπτυξης. Διαθέτει άριστη τεχνική κατάρτιση, μαχητικότητα και τρομερό ποδοσφαιρικό μυαλό. Στην πρώτη του σεζόν κατακτά τον τίτλο, το ξανακάνει και τις 2 επόμενες, μαζί με ένα Κύπελλο Ελλάδος και ένα Super Cup. Ο τελευταίος του χρόνος στην ΑΕΚ, συνοδεύτηκε από τη θεαματικότερη σεζόν στη νεότερη ιστορία της! Εκπληκτικό ποδόσφαιρο, γκολ και αρχοντικές εμφανίσεις από έναν ποδοσφαιριστή που συνέθετε μια ονειρεμένη μεσαία γραμμή μαζί με τον μεγάλο Τόνι Σαβέβσκι, τον αρτίστα Βασίλη Τσιάρτα και τον αέρινο Τιμούρ Κετσπάγια (Temuri "Temur" Ketsbaia)! με αποτέλεσμα η ΑΕΚ να παίξει εκπληκτικό ποδόσφαιρο, κατακτώντας όμως μόνο το Κύπελλο Ελλάδος! Πετυχαίνει τα 3 από τα συνολικά 87 (!) γκολ της ΑΕΚ και φθάνει τα 5 συνολικά στο πρωτάθλημα. Αμέτρητες οι ασίστ του στα 5 χρόνια με την ΑΕΚ, άπειρες οι σπάνιες ποδοσφαιρικές στιγμές που χάρισε στο ελληνικό κοινό και κλείσιμο ενός κύκλου που μέτρησε 143 συμμετοχές και 10 γκολ σε Πρωτάθλημα-Κύπελλο και Ευρωπαϊκούς αγώνες.

Το καλοκαίρι του 1996 ο Ντούσαν Μπάγιεβιτς (Dušan Bajević) θα μετακομίσει στον Πειραιά και θα πάρει μαζί του τον Σαμπανάτζοβιτς, αναθέτοντας του το ρόλο του βασικού ανασταλτικού χαφ της ομάδας. Θα ανταποκριθεί στο ρόλο που του ανατέθηκε και θα βοηθήσει τα μέγιστα στην άψογη αμυντική λειτουργία του Ολυμπιακού στα 23 ματς που αγωνίστηκε, που τελείωσε τη σεζόν με μόλις 14 γκολ παθητικό σε 34 αγώνες. Μάλιστα, τα 3 γκολ τα δέχθηκε στη νίκη επί της Ξάνθης με 5-3 στην Ξάνθη, την 33^η αγωνιστική του πρωταθλήματος και ενώ όλα είχαν κριθεί. Οι συχνοί του μικροτραυματισμοί όμως έδειχναν πως η φθορά είχε έρθει. Την ερχόμενη σεζόν ο Σαμπανάτζοβιτς φαινόταν ότι δεν "κόλλαγε" στην ομάδα πια, απ' την προετοιμασία κιόλας. Οι μικροτραυματισμοί του επανήλθαν στο προσκήνιο, ακολούθησε ένας τσακωμός με το Μπάγεβιτς και κάπου εκεί η καριέρα του με τον Ολυμπιακό έλαβε τέλος, έχοντας μόλις 2 συμμετοχές στη σεζόν 1997/98. Αγωνίστηκε για δύο χρόνια στους Πειραιώτες, πραγματοποιώντας 25 εμφανίσεις και κατακτώντας 2 Πρωταθλήματα Ελλάδος, το 1997 και το 1998.

Το 1998 άφησε την Ελλάδα και την Ευρώπη και ταξίδεψε με προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, για λογαριασμό της Σπόρτινγκ του Κάνσας Σίτι, στην οποία αγωνίστηκε για ενάμιση χρόνο πραγματοποιώντας συνολικά 21 εμφανίσεις. Το καλοκαίρι του 1999, σε ηλικία 34 ετών αποφάσισε να κρεμάσει τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια και να βάλει τέλος στην επαγγελματική του καριέρα.

Χρίστηκε 8 φορές διεθνής (6 φορές βασικός και 2 ως αλλαγή) με την Εθνική ομάδα της πρώην Γιουγκοσλαβίας, από το 1986 έως το 1990, όλες με προπονητή τον Ίβιτσα Όσιμ. Έκανε το ντεμπούτο του, με μια αξιοπρεπή απόδοση, στις 29 Οκτωβρίου του 1986, βασικός στην αμυντική γραμμή στον πρώτο αγώνα των προκριματικών για το Euro του 1988, σε μια άνετη νίκη με 4-0 επί της Τουρκίας στο Σπλιτ. Συμμετείχε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1990 στην Ιταλία, όπου αγωνίστηκε σε 4 παιχνίδια, χάνοντας μόνο την πρεμιέρα με τη Γερμανία. Αποβλήθηκε στο 31^ο λεπτό του προημιτελικού εναντίον της Αργεντινής, παίρνοντας 2 κάρτες σε 7 λεπτά, όντας ο προσωπικός φρουρός του Ντιέγκο Μαραντόνα (Diego Armando Maradona). H Γιουγκοσλαβία παρότι παίζοντας με 10, αποκλείστηκε στη διαδικασία των πέναλτι. Ήταν μέλος και της Ολυμπιακής ομάδας των Γιουγκοσλάβων στους Ολυμπιακούς αγώνες της Σεούλ το 1988.

Τον Μάρτιο του 1993, ενώ ο Πόλεμος της Βοσνίας μαινόταν, ο 27χρονος τότε Ρέφικ Σαμπανάτζοβιτς, πήρε μέρος σε δύο φιλικούς αγώνες στο πλαίσιο των «Αστεριών για Ανθρωπιστική Βοήθεια στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη», εναντίον της Γκενκ και της Καϊζερσλάουτερν στο Γκενκ και το Κόμπλεντζ, αντίστοιχα. Στην ομάδα συμμετείχαν πολλοί παίκτες γεννημένοι στη Βοσνία που στο παρελθόν είχαν αγωνιστεί με την εθνική γιουγκοσλαβική ομάδα, με σημαντικότερους τους Φαρούκ Χατζιμπέγκιτς (Faruk Hadžibegić), Σαφέτ Σούσιτς (Safet Sušić), Μεχμέτ Μπαζντάρεβιτς (Mehmed Baždarević), Χάρις Σκόρο (Haris Škoro) και άλλους. Αν και οι αγώνες είχαν μόνο ανθρωπιστικό χαρακτήρα, παίχτηκαν με την έγκριση της FIFA και ευρέως θεωρούνται ως το πρώτο βήμα για την τελική διαμόρφωση της εθνικής ομάδας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Μόλις η βοσνιακή εθνική ομάδα άρχισε να παίζει επίσημους αγώνες, στα τέλη Νοεμβρίου του 1995, ο Σαμπανάτζοβιτς δεν έκανε περαιτέρω εμφανίσεις.

Από όταν εγκατέλειψε την ενεργό δράση, μοιάζει να μη θέλει να επιστρέψει στο χώρο που τον ανέδειξε. Περιορίζεται μόνο σε κάποιες τηλεοπτικές εμφανίσεις και σχολιασμούς παιχνιδιών και αφιερώνεται στις επιχειρήσεις του με έδρα το Σαράγεβο. Ζει στη πρωτεύουσα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με τη σύζυγό του, Ζερίνα Ντερβίσεβιτς και τα τέσσερα παιδιά τους. Κατά καιρούς έχει κληθεί και σε συγκεντρώσεις από το σύλλογο παλαιμάχων της ΑΕΚ και είναι ιδιαίτερα προσηνής και πρόσχαρος με όλους και όχι μόνο τους πρώην συμπαίκτες του.