Πιτσίτσι (Ραφαέλ Μορένο Αρανθάντι)

Ο Ισπανός κεντρικός επιθετικός Ραφαέλ Μορένο Αρανθάντι, περισσότερο γνωστός ως «Πιτσίτσι» (Rafael Moreno Aranzandi “Pitxitxi”), γεννήθηκε στις 23 Μαΐου του 1892, στο Μπιλμπάο. Είναι το πρώτο μεγάλο αστέρι της τεράστιας και μοναδικής Αθλέτικ του Μπιλμπάο και του ισπανικού ποδοσφαίρου γενικότερα. Έπαιξε στον πρώτο τελικό του Κυπέλλου Ισπανίας, τον Μάρτιο του 1913, καθώς η Αθλέτικ του Μπιλμπάο, ο μοναδικός του σύλλογος, ηττήθηκε 0-1 από την Ρασίνγκ του Ιρούν. Είναι ο πρώτος ποδοσφαιριστής που σκόραρε στο νεότευκτο, τότε γήπεδό της, το Στάδιο Σαν Μαμές, αργότερα την ίδια χρονιά, με την ίδια αντίπαλο, που εν τω μεταξύ είχε μετονομαστεί σε Ρεάλ Ουνιόν, που προσκλήθηκε να παίξει στο Πρώτο Παιχνίδι που πραγματοποιήθηκε ποτέ στον «Καθεδρικό». Το παρατσούκλι Πιτσίτσι, που τελικά με αυτό έμεινε γνωστός στην Παγκόσμια Ποδοσφαιρική Ιστορία, σημαίνει «Η Μικρή Πάπια» και το οφείλει στο μικρό του μέγεθος και στον ιδιαίτερο τρόπο βαδίσματος!

Εύκολα αναγνωρίσιμος στο γήπεδο, λόγω ενός λευκού πανιού που έδενε στο κεφάλι του, στη συνέχεια έπαιξε σε άλλους 5 τελικούς Κυπέλλου, κερδίζοντας τους 4 από αυτούς, σκοράροντας χατ-τρικ στον τελικό του 1915, στη νίκη επί της Εσπανιόλ με 5-0. Ο Πιτσίτσι, πέθανε σε ηλικία μόλις 29 ετών, θύμα από τυφοειδούς πυρετού. Προς τιμή του, στο γήπεδο της Μπιλμπάο, τηρείται μια από τις πιο όμορφες παραδόσεις στο χώρο του ποδοσφαίρου και το βραβείο του Πρώτου Σκόρερ της ισπανικής La Líga, φέρει τ’ όνομά του.

Υπήρξε παίκτης της Αθλέτικ από τα παιδικά της τμήματα και επαγγελματικά αγωνίστηκε ΜΟΝΟ με τα χρώματά της, για μια δεκαετία, από το 1911 μέχρι και το 1921. Ο πατέρας του ήταν δήμαρχος του Μπιλμπάο και ο ίδιος ήταν ανιψιός του μεγάλου συγγραφέα και φιλόσοφου, Μιγκέλ ντε Ουναμούνο (Miguel de Unamuno). Το παρατσούκλι, του το κόλλησαν τα μεγαλύτερα παιδιά στην ομάδα, όταν ήταν 11 χρονών, λόγω του μικρού του μεγέθους (1.54 μ.) και στον ιδιαίτερο τρόπο βαδίσματος!

Το πρώτο του επίσημο ματς έγινε στις 17 Μαρτίου του 1913, εναντίον της Ρεάλ Μαδρίτης, σ’ έναν αγώνα που η Μπιλμπάο κέρδισε με 3-0. Αγωνιζόταν στη θέση του επιθετικού, αλλά και του αριστερού εξτρέμ και ήταν δεινός σκόρερ. Έπαιξε στον πρώτο τελικό του Κυπέλλου Ισπανίας, τον Μάρτιο του 1913, καθώς η Αθλέτικ του Μπιλμπάο, ηττήθηκε 0-1 από την Ρασίνγκ του Ιρούν. Σε 87 αγώνες ισπανικού Κυπέλλου σημείωσε 33 τέρματα και σε 72 αγώνες του τοπικού πρωταθλήματος της Βόρειας Ισπανίας πέτυχε άλλα 68 γκολ. Τότε δεν υπήρχε ακόμα ενιαίο Ισπανικό Πρωτάθλημα (ξεκίνησε την περίοδο 1928/29), παρά μόνο τα περιφερειακά.

Είναι ο πρώτος ποδοσφαιριστής που σκόραρε στο νεότευκτο, τότε γήπεδό της, το Στάδιο Σαν Μαμές, με την ίδια αντίπαλο, που εν τω μεταξύ είχε μετονομαστεί σε Ρεάλ Ουνιόν, που προσκλήθηκε να παίξει στο Πρώτο Παιχνίδι που πραγματοποιήθηκε ποτέ στον «Καθεδρικό», στις 21 Αυγούστου του 1913, όταν η Αθλέτικ νίκησε με 2-1. Φορώντας τη φανέλα της, κατέκτησε 4 Κύπελλα Ισπανίας (1914, 1915, 1916 & 1921), σκοράροντας χατ-τρικ στο 5-0 επί της Εσπανιόλ το 1915 και 5 τοπικά πρωταθλήματα (1914, 1915, 1916, 1920 & 1921).

Φόρεσε τη φανέλα της Εθνικής Ισπανίας σε 5 αγώνες. Το παρθενικό του παιχνίδι με τη «φούρια ρόχα», ήταν στις 28 Αυγούστου του 1920 απέναντι στη Δανία και στη συνέχεια, οι υπόλοιποι 4 αγώνες στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αμβέρσας, όπου η Ισπανία έφτασε μέχρι τον τελικό για τη δεύτερη θέση, σ’ ένα ιδιαίτερο από πλευράς διαδικασίας τουρνουά, κερδίζοντας την Ολλανδία με 3-1, στις 5 Σεπτεμβρίου, μ’ ένα γκολ του Πιτσίτσι και κατέκτησε το Αργυρό Μετάλλιο.

Είχε μια συνήθεια να παίζει με ένα λευκό μαντίλι δεμένο στο κεφάλι του. Τόσο ο ίδιος όσο και η μέλλουσα σύζυγός του, αποθανατίστηκαν σε ένα πίνακα ζωγραφικής από τον διάσημο Βάσκο ζωγράφο Αουρέλιο Αρτέτα (Aurelio Arteta). Ένας δρόμος ζωής στρωμένος με ροδοπέταλα, γεμάτος νίκες και προσωπικές επιτυχίες. Ότι επιθυμεί και ελπίζει ένας ποδοσφαιριστής. Οι επιτυχίες του έκαναν περήφανους τους οπαδούς της Μπιλμπάο. Όμως το 1920 όταν η βασκική ομάδα πέρασε κρίση, ο Πίτσιτσι σκέφτηκε πως θα ήταν καλύτερο να κλείσει την καριέρα του. Το 1921, μόλις στα 29 του χρόνια, αποσύρθηκε από την ενεργό δράση για να γίνει διαιτητής. Οι οπαδοί διαφώνησαν με την απόφασή του αυτή. Δεν πρόλαβε ούτε να αναθεωρήσει την απόφασή του, ούτε να γίνει διαιτητής. Την 1^η Μαρτίου του 1922, λίγους μήνες πριν από τα 30^α γενέθλιά του, πέθανε από τυφοειδή πυρετό, ενδεχομένως από την κατανάλωση στρειδιών σε κακή κατάσταση, βυθίζοντας σε πένθος το Μπιλμπάο.

Ο Πιτσίτσι, ήταν ένας από τους Μεγαλύτερους Σκόρερ της εποχής του. Το 1953, όταν η μεγάλη ισπανική αθλητική εφημερίδα «Marca», παράλληλα με την διοργανώτρια αρχή, θέλησε να θεσμοθετήσει το ετήσιο βραβείο για τον Πρώτο Σκόρερ του ισπανικού πρωταθλήματος, αποφάσισε να το ονομάσει «Trofeo Pichichi», για να τιμήσει τη μνήμη αλλά και την επιθετική δεινότητα του αδικοχαμένου Βάσκου ποδοσφαιριστή. Το τρόπαιο απονεμήθηκε για πρώτη φορά τη σεζόν 1952/53 και είναι ένα μια από τις  σημαντικότερες ατομικές διακρίσεις στη χώρα της Ιβηρικής! Στην ισπανική γλώσσα, ο όρος «el pichichi» έχει αναπτυχθεί ως μια γενική έννοια, συνώνυμο του Πρώτου Σκόρερ και συμπεριλήφθηκε στην 23^η έκδοση του «Diccionario de la lengua española», που παράγεται, εκδίδεται και δημοσιεύεται από την Real Academia Española (RAE - Ισπανική Βασιλική Ακαδημία) γι' αυτό και είναι γνωστό και ως «Diccionario de la Real Academia Española (DRAE)», που είναι το κύριο λεξικό της ισπανικής γλώσσας. Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1780 και δημοσιεύονται νέες εκδόσεις περίπου μία φορά τη δεκαετία. Ο όρος πρωτοδημοσιεύτηκε το 2014. 

Το 1926, η Αθλέτικ απέτισε φόρο τιμής στον Πιτσίτσι, όταν μετά από εισήγηση του τότε προέδρου της, Ρικάρντο ντε Ιρεθάμπαλ (Ricardo de Irezábal Goti), ο Βάσκος γλύπτης Κιντίν ντε Τόρε Μπεράστεγκι (Quintin de Torre Berástegui), φιλοτέχνησε την προτομή του Πιτσίτσι, η οποία τοποθετήθηκε δίπλα στον αγωνιστικό χώρο του «Σαν Μαμές». Μια χάλκινη προτομή που άγγιζε την τελειότητα με την ταύτιση του προσώπου του. Στις 5 Δεκεμβρίου το μνημείο αποκαλύφθηκε στον φιλικό αγώνα της Αθλέτικ με την επίσης βασκική Ελ Αρένας ντε Γκουέκο. Η προτομή άλλαξε τοποθεσία τρεις φορές: Το 1953 μεταφέρθηκε σε άλλη θέση, λόγω της επέκτασης των εξεδρών του γηπέδου και το 1982, λόγω των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων για τις ανάγκες του Παγκοσμίου Κυπέλλου, όταν και τοποθετήθηκε στον προεδρικό πάλκο του «Καθεδρικού». To 2013, όταν χτίστηκε το Νέο Σαν Μαμές η προτομή είναι στην έξοδο της σήραγγας.

Μια από τις πιο όμορφες ποδοσφαιρικές παραδόσεις του Κόσμου ακολουθείται από το 1926, αναδεικνύοντας το μεγαλείο της Αθλέτικ και του ποδοσφαίρου! Κάθε ομάδα που επισκέπτεται για πρώτη φορά το γήπεδο των «λεόντων», καταθέτει μια ανθοδέσμη για να τιμήσει τη μνήμη του μεγάλου Βάσκου επιθετικού. Το τελετουργικό προβλέπει ότι ο αρχηγός της φιλοξενούμενης ομάδας, με τη συνοδεία του αρχηγού της Αθλέτικ, πηγαίνει στον χώρο που βρίσκεται η προτομή, αφήνει τα λουλούδια, βγαίνουν οι αναμνηστικές φωτογραφίες και στη συνέχεια οι δυο αρχηγοί επιστρέφουν στον αγωνιστικό χώρο για να ξεκινήσει ο αγώνας.

Οι φίλαθλοι της Αθλέτικ χειροκροτούν πάντοτε την ιπποτική χειρονομία των αντιπάλων τους και είναι ατελείωτος ο αριθμός των ομάδων από όλο τον κόσμο που έχουν προσφέρει τη δική τους ανθοδέσμη πριν την έναρξη του αγώνα. Δυο όμως είναι οι «ofrendas florales», όπως λέγονται στα ισπανικά οι «προσφορές των λουλουδιών», που έχουν μείνει χαραγμένες ανεξίτηλα στην ιστορία της Μπιλμπάο. Η πρώτη πραγματοποιήθηκε το 1956, με την επίσκεψη στο «Σαν Μαμές» της θρυλικής Χόνβεντ και ήταν ο μεγάλος Φέρεντς Πούσκας (Ferenc Puskás) αυτός που εναπόθεσε την ανθοδέσμη, μαζί με τον Γκαΐνθα (Agustín “Piru” Gaínza Vicandi), αρχηγό των Βάσκων εκείνη την εποχή.

Η δεύτερη ήταν το 1998, παραμονές του Μουντιάλ της Γαλλίας. Η Αθλέτικ γιόρταζε τα 100 χρόνια της και η Βραζιλία επισκέφθηκε το «Σαν Μαμές» για να παίξει φιλικό με τους Βάσκους. Ο αρχηγός Αλνταΐρ (Aldair Nascimento dos Santos), μαζί με τον σημερινό πρόεδρο της Μπιλμπάο και τότε αρχηγό της, Γιόσου Ουρούτια (Josu Urrutia Tellería), ανέβηκαν τα σκαλιά μέχρι το προεδρικό πάλκο μέσα σε ντελίριο!

PALMARES

Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)

Εφηβική καριέρα

• ·         Escolapios

Επαγγελματική καριέρα

• ·         1911–1921: Athletic Club Bilbao, 17 (10)

Διεθνής

• ·         1920: Ισπανία, 5 (1)

Τίτλοι

Συλλογικοί

Με την Athletic

• ·         Κύπελλο Ισπανίας: 4 (1913/14, 1914/15, 1915/16, 1920/21)
• ·         Πρωτάθλημα Βόρειας Ισπανίας: 3 (1913/14, 1914/15, 1915/16)
• ·         Πρωτάθλημα Βισκαΐας: 2 (1919–20, 1920–21)

Διεθνείς

Με την Ισπανία

• ·         Ολυμπιακοί Αγώνες: Αργυρό Μετάλλιο -2^η θέση στην Αμβέρσα το 1920