Νίλτον Σάντος

Ο Βραζιλιάνος αριστερός ακραίος αμυντικός Νίλτον ντος Σάντος, περισσότερο γνωστός απλά ως Νίλτον Σάντος (Nílton dos Santos), γεννήθηκε στις 16 Μαΐου του 1925, στο Ρίο ντε Τζανέιρο.  Σε διεθνές επίπεδο, ήταν μέλος των ομάδων Βραζιλίας που κατέκτησαν τα Παγκόσμια Κύπελλα του 1958 και του 1962. Θεωρείται ως ένας από τους Μεγαλύτερους Αμυντικούς στην ιστορία του παιχνιδιού και για πολλούς ειδικούς του ποδοσφαίρου, είναι ο Πληρέστερος Οπισθοφύλακας που εμφανίστηκε ποτέ στα χρόνια μετά τον πόλεμο!  Ονομάστηκε μέλος της Παγκόσμιας Ομάδας του 20^ου Αιώνα, ενώ τοποθετήθηκε επίσης από τον Πελέ (Edson Arantes do Nascimento, “Pelé”) ως μέλος του καταλόγου «FIFA 100» με τους 125 Μεγαλύτερους Εν Ζωή Ποδοσφαιριστές του Κόσμου, τον Μάρτιο του 2004, στο πλαίσιο των εορτασμών της εκατονταετηρίδας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας. Το 2009, ήταν ο αποδέκτης του βραβείου του «Χρυσού Παπουτσιού» ως ένας Θρύλος του Ποδοσφαίρου. 

Ήταν  ο πρόδρομος της επίθεσης από την άμυνα, αφού με το δικό του τρόπο παιχνιδιού, έπαιζε επάνω στη γραμμή σε όλη την αριστερή πλευρά. Εχθρός των αλλαγών, πρέπει να είναι ο μοναδικός Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής, σε τόσο υψηλό επίπεδο, που έμεινε πιστός σε μια ομάδα, αφού αγωνίστηκε ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ για την Μποταφόγκο για 16 ολόκληρα χρόνια! Το παρατσούκλι του ήταν «Enciclopedia do Futebol» (H Εγκυκλοπαίδεια του Ποδοσφαίρου) εξ αιτίας της βαθιάς γνώσης του για το ποδόσφαιρο! Δεν είχε καμιά σχέση με τον συμπαίκτη του στην εθνική Ντζάλμα Σάντος (Djalma Santos).

Ξεκίνησε από τα τμήματα υποδομής της Μποταφόγκο, μια από τις κορυφαίες ομάδες στο Ρίο ντε Τζανέιρο και από το 1948 έως το 1964 παρέμεινε πιστός στο σύλλογο και έπαιξε ως επαγγελματίας μόνο σ’ αυτήν! Συμμετείχε σε 718 επίσημους αγώνες της, σκοράροντας 11 γκολ. Είναι ο ρέκορντμαν συμμετοχών στην ιστορία του συλλόγου! Μαζί με τον Γκαρίντσα (Garrincha), τον Ντίντι (Didi), τον Αμαρίλντο (Amarildo), τον Μάριο Ζαγκάλο (Mário Zagallo) και άλλους, κέρδισε 4 φορές το πολιτειακό πρωτάθλημα του Ρίο (Campeonato Carioca) και 2 φορές το διαπολιτειακό τουρνουά Ρίο-Σάο Πάουλο (Torneio Roberto Gomes Pedrosa), το 1962 και το 1964!

Τα 13 χρόνια που εκτείνεται η διεθνής του καριέρα, ξεκίνησαν στις 17 Απριλίου του 1949, στο πλαίσιο του Κόπα Αμέρικα που έγινε στη Βραζιλία, όταν ο τότε σχεδόν 24χρονος Νίλτον Σάντος, μπήκε ως αλλαγή –που ήδη επιτρέπονταν στη Νότια Αμερική- στο νικηφόρο (5-0) ματς με την Κολομβία. Η Βραζιλία κατέκτησε τον τίτλο και ο ίδιος την πρώτη επιτυχία του με την «σελεσάο». Το επόμενο έτος, ήταν μέλος της 22άδας που συμμετείχε στο Παγκόσμιο Κύπελλο που πραγματοποιήθηκε στη Βραζιλία και εξελίχθηκε σε εθνική τραγωδία! Δεν έπαιξε σε κανένα παιχνίδι, γλυτώνοντας την κατακραυγή!

Στο Κόπα Αμέρικα του 1953, στο Περού, η Βραζιλία έχασε εντυπωσιακά στον τελικό από την  Παραγουάη και έτσι ήταν και πάλι δεύτερος. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1954 στην Ελβετία, έφτασε μέχρι τους προημιτελικούς, όπου αποκλείστηκαν από την Ουγγαρία, σ’ έναν αγώνα που έχει μείνει μνημειώδες στην Παγκόσμια Ποδοσφαιρική Ιστορία, ως η «Μάχη της Βέρνης», για το ανελέητο ξύλο που παίχτηκε εντός και εκτός αγωνιστικού χώρου, με τους Βραζιλιάνους να εισβάλουν στα αποδυτήρια των Ούγγρων μετά το τέλος του αγώνα για τη συνέχεια! Μαζί με τον συμπατριώτη του Ουμπέρτο Τότσι (Humberto Tozzi) και τον Μαγυάρο Γιόζεφ Μπόζικ (József Bozsik) αποβλήθηκαν από τον Άγγλο διαιτητή Άρθουρ Έλις (Arthur Ellis)! Ο αγώνας πυγμαχίας μεταξύ του Νίλτον Σάντος και του Μπόζικ, είναι μια από τις πιο άσχημες στιγμές στα Παγκόσμια Κύπελλα!

Στο  Κόπα Αμέρικα του 1956, πάλι στο Περού, η Βραζιλία τερμάτισε και πάλι στη δεύτερη θέση με τον Νίλτον Σάντος να χρησιμοποιείται σε όλους τους αγώνες πλην του τελικού με την Αργεντινή! Ωστόσο, ακόμη πιο αξέχαστη στιγμή ήταν στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958, στη Σουηδία. Στον αγώνα εναντίον της Αυστρίας, διέσχισε όλο το μήκος του αγωνιστικού χώρου και σκόραρε ένα υπέροχο γκολ! Ο προπονητής της Βραζιλίας, Βιθέντε Φεόλα (Vicente Feola) ούρλιαζε να υποχωρήσει στο αμυντικό τομέα, αλλά αγνοήθηκε επιδεικτικά μέχρι την επίτευξη του τέρματος! Η Βραζιλία με τον εκκολαπτόμενο αστέρα της, 17χρονο Πελέ και τον Γκαρίντσα, γοήτευσε τον κόσμο, κερδίζοντας με 5-2 στον τελικό τη Σουηδία, κατακτώντας για πρώτη φορά τον Παγκόσμιο Τίτλο.

Στο Κόπα Αμέρικα του 1959, δεν έπαιξε σε ένα μόνο παιχνίδι, με τη Βραζιλία και πάλι να τερματίζει στη δεύτερη θέση, πίσω από τους οικοδεσπότες της Αργεντινής. Πολύ πιο σημαντική ήταν η υπεράσπιση του Παγκόσμιου Τίτλου, το 1962 στη Χιλή. Παρά το γεγονός ότι τότε νεαρός σούπερ σταρ Πελέ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει νωρίς το τουρνουά λόγω τραυματισμού, ο Νίλτον Σάντος και ο συμπαίκτης του στη Μποταφόγκο, Αμαρίλντο, σήκωσαν το βάρος και με τη νίκη με 3-1 στον τελικό εναντίον της Τσεχοσλοβακίας κατέκτησαν τον δεύτερο Παγκόσμιο Τίτλο για την Βραζιλία. Για τον 37χρονο πλέον Νίλτον Σάντος, το τελικό σφύριγμα του αγώνα της 17^ης Ιουνίου του 1962, με τη Τσεχοσλοβακία στο Σαντιάγκο, στον 75^ο  διεθνή αγώνα του, ήταν και το τελευταίο με την φανέλα της εθνικής ομάδας. Σημείωσε 3 γκολ με την Βραζιλία.

Όταν σταμάτησε το ποδόσφαιρο πήρε διάφορα πόστα στην Μποταφόγκο, την ομάδα που λάτρεψε και υπηρέτησε ως ποδοσφαιριστής για 17 ολόκληρα χρόνια. Έφθασε μάλιστα να γίνει Γενικός Διευθυντής της ομάδας. Παράλληλα αναζητούσε νέα ποδοσφαιρικά ταλέντα στα σχολεία της χώρας. Ψηφίστηκε μέλος της Καλύτερης Παγκόσμιας 11άδας του 20^ου αιώνα και ήταν ένας από 125 Μεγαλύτερους Ποδοσφαιριστές που ζούσαν το 2004 και συμπεριλήφθηκαν στην λίστα που συνέταξε ο Πελέ για τα 100 Χρόνια της FIFA. Το 2009, ήταν ο αποδέκτης του βραβείου Χρυσό Παπούτσι ως ένας Θρύλος του Ποδοσφαίρου! Είχε  εκδώσει ένα βιβλίο «Minha Bola, Minha Vida» (Μπάλα μου, Η ζωή μου). Ζούσε σ’ έναν οίκο ευγηρίας στο Ρίο ντε Τζανέιρο και έπασχε από Αλτσχάιμερ και άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με την ηλικία. Η Μποταφόγκο και οι οπαδοί της τον βοήθησαν, παρέχοντάς του μια ισχυρή οικονομική στήριξη, μιας και ήταν αδέκαρος! 

Ο Νίλτον Σάντος πέθανε στις 27 Νοεμβρίου του 2013, σε ηλικία 88 ετών, από λοίμωξη του αναπνευστικού. Την επόμενη αγωνιστική του θανάτου του, κρατήθηκε ενός λεπτού σιγή σε όλα τα παιχνίδια του Βραζιλιάνικου Πρωταθλήματος!

PALMARES

Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)

Εφηβική καριέρα

• ·         Botafogo de Futebol e Regatas

Επαγγελματική καριέρα

• ·         1948–1964: Botafogo de Futebol e Regatas, 723 (11)

Διεθνής

• ·         1949–1962: Βραζιλία, 75 (3)

Τίτλοι

Συλλογικοί

Με την Botafogo

• ·         Πολιτειακό Πρωτάθλημα Ρίο (Campeonato Carioca): 4 (1948, 1957, 1961, 1962)
• ·         Διαπολιτειακό Τουρνουά Ρίο-Σάο Πάουλο (Torneio Roberto Gomes Pedrosa): 2 (1962, 1964)

Διεθνείς

Με τη Βραζιλία

• ·         Πρωτάθλημα Νοτίου Αμερικής (Copa America): 1949
• ·         Παναμερικανικοί Αγώνες: 1952
• ·         Παγκόσμιο Κύπελλο: 2 (1958, 1962)

Προσωπικές Διακρίσεις

• ·         Μέλος Ιδανικής 11άδας Διοργάνωσης Παγκοσμίου Κυπέλλου: 1958
• ·         Μέλος Ιδανικής 11άδας από το αγγλικό περιοδικό «World Soccer»: 2 (1960, 1961)
• ·         Μέλος Ιδανικής 11άδας για τον 20^ο Αιώνα: 1998
• ·         Μέλος της λίστας των 125 Εν Ζωή Καλύτερων Παικτών του Κόσμου που συνέταξε το 2004 ο Πελέ για τα 100 Χρόνια της FIFA
• ·         Χρυσό Παπούτσι ως Ένας Θρύλος του Ποδοσφαίρου: 2009
• ·         Στη θέση #9 Καλύτερος Βραζιλιάνος του 20^ου Αιώνα από τον Διεθνή Οργανισμό Ιστορίας και Στατιστικής του Ποδοσφαίρου
• ·         Μέλος του Hall of Fame του Βραζιλιάνικου Ποδοσφαίρου