Ο Τσεχοσλοβάκος τερματοφύλακας Φράντισεκ Πλάνιτσκα
(František Plánička), γεννήθηκε στις 2 Ιουνίου του 1904, στη Πράγα. Είναι ένας
από τους πιο Τιμημένους Παίκτες στην ιστορία του Τσεχοσλοβάκικου ποδοσφαίρου.
Έπαιξε όλη τη ποδοσφαιρική του σταδιοδρομία για τη Σλάβια Πράγας, κατακτώντας
το εθνικό πρωτάθλημα 8 φορές και μια φορά το Μιτρόπα Καπ. Υπήρξε επίσης μέλος
της εθνικής ομάδας της Τσεχοσλοβακίας, διατελώντας αργότερα ο αρχηγός της, στο
Παγκόσμιο Κύπελλο του 1934, όπου η Τσεχοσλοβακία ήταν φιναλίστ και του 1938. Ήταν
ένας θαρραλέος παίκτης, στο βαθμό που στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1938, στον
αγώνα εναντίον της Βραζιλίας, παρέμεινε στο γήπεδο παρά το γεγονός ότι υπέστη σοβαρότατο
τραυματισμό. Παρά το γεγονός ότι ήταν κάτω από το μέσο όρο ύψους για έναν
τερματοφύλακα, (1.72 μ.), ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικός και λόγω των ακροβατικών του επεμβάσεων, αλλά και των ικανοτήτων
του είχε το παρατσούκλι «Η Γάτα της Πράγας», ενώ χαρακτηρίστηκε επίσης από το
αθλητικό του πνεύμα, αφού ποτέ στη καριέρα του δεν προειδοποιήθηκε ή αποβλήθηκε.
Του απονεμήθηκε το διεθνές βραβείο Fair Play της UNESCO το 1985.
 |
| Με τον Ιταλό Θρύλο Τζιαμπιέρο Κόμπι, αρχηγοί των εθνικών τους ομάδων στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1934 |
Θεωρούμενος ως ένας από τους Μεγαλύτερους Τερματοφύλακες
της γενιάς του, το 1999, η Διεθνής Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής του
Ποδοσφαίρου (IFFHS), τον εξέλεξε ως τον Καλύτερο Τερματοφύλακα της Τσεχίας, καθώς
και ως 6ο στην Ευρώπη και 9ο στον Κόσμο, για τον 20ο
Αιώνα. Το 2003, κατατάχθηκε ως ο Μεγαλύτερος Τερματοφύλακας της εποχής του, που
περιλάμβανε και άλλους Γκολκίπερ-Θρύλους όπως τον Ισπανό Ρικάρντο Θαμόρα
(Ricardo Zamora) και τον Ιταλό Τζιαμπιέρο Κόμπι (Giampiero Combi).
 |
| Με τον Ισπανό Θρύλο, το άλλο Ιερό Τέρας της γενιάς του, τον Ρικάρντο Θαμόρα |
Γεννημένος στην Πράγα, είδε τη γενέθλια γη του, να
αλλάζει τέσσερις φορές: Γεννήθηκε στην Αυστρο-Ουγγρική Αυτοκρατορία, έζησε
στην Τσεχοσλοβακία μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, στο προτεκτοράτο της Βοημίας -
Μοραβίας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου και πάλι στην
Τσεχοσλοβακία, μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, ενώ πέθανε στο 3ο έτος
της νεοσύστατης Τσεχικής Δημοκρατίας, μετά το «Βελούδινο Διαζύγιο» του 1989. Έπαιξε
το μεγαλύτερο μέρος της ποδοσφαιρικής του καριέρας και έζησε το μεγαλύτερο
μέρος της ζωής του, στην πρωτεύουσα της Τσεχίας. Στην αρχή της καριέρας του,
αγωνίστηκε για τους συλλόγους Σλόβαν Πράγας VII, Ουνιόν VII, SK Ολίμπια και την
Μπούμπενετς. Μετά από μερικά χρόνια στην Μπούμπενετς, ξεκίνησε το 1922 με την
έγκριση του συλλόγου, προπονήσεις στην αγαπημένη του Σπάρτα Πράγας. Ωστόσο, οι
προπονητές του συλλόγου, ήταν διστακτικοί λόγω του μετρίου αναστήματός του!
Το καλοκαίρι του 1923, ήθελε να μεταγραφεί στη Σλάβια,
αλλά δεν τον άφηνε η Μπούμπενετς. Παρόλα αυτά, ταξίδεψε με τη δεύτερη ομάδα στη
Μοραβία και έπαιξε, χωρίς την άδεια του συλλόγου του, στις 6 Ιουλίου του 1923,
το πρώτο παιχνίδι του για τη Σλάβια, νικώντας την Σπάρτα Προστεγιόφ με 3-1. Τον
Σεπτέμβριο του 1923, ήταν ακόμα επίσημα
μέλος της Μπούμπενετς, αλλά προπονούνταν με τη Σλάβια. Λίγο πριν από ένα ταξίδι
στη Βιέννη, τραυματίστηκε ο βασικός γκολκίπερ της ομάδας, ο Γιάροσλαβ Τσάνα (Jaroslav
Chana). Στη θέση του ταξίδεψε ο Πλάνιτσκα, χωρίς ακόμη να έχει πάρει μεταγραφή από
τη Μπούμπενετς. Η χρησιμοποίησή του στον νικηφόρο αγώνα με την Σλόβαν Βιέννης (4-1),
κρατήθηκε μυστική και έγινε με το όνομα-ψευδώνυμο Φράντισεκ Γιάκουμπετς (František
Jakubec)!
Ωστόσο, ένας αμύητος στο θέμα δημοσιογράφος από το Μπρνο,
αναφέρθηκε στη σωστή ταυτότητα του Πλάνιτσκα, ενημερώνοντας και τη Μπούμπενετς. Έγινε καταγγελία στην
Πειθαρχική Επιτροπή της Τσέχικης Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας και η Σλάβια έπρεπε
να καταβάλει πρόστιμο 300 κορώνες. Στη συνέχεια, η Σλάβια και η Μπούμπενετς
ήλθαν σε συμφωνία για την μεταγραφή του,
με ένα τέλος μεταβίβασης 800 κορωνών! Πήγε στη Σλάβια το 1923 και αγωνίστηκε με
τα χρώματά της μέχρι το 1938, σε μια από τις πιο επιτυχημένες περιόδους στην
ιστορία του συλλόγου. Έπαιξε το πρώτο επίσημο παιχνίδι του για την Σλάβια, στις
7 Οκτωβρίου του 1923, στον ημιτελικό του Φιλανθρωπικού Κυπέλλου, στη νίκη με
6-2 επί της Τσέκι του Καρλίν.
Κατά τη διάρκεια 13 επαγγελματικών σεζόν με τον σύλλογο,
μεταξύ 1925 και 1938, κατέκτησε 8 τίτλους πρωταθλήματος, 6 Κύπελλα Βοημίας
(εγχώριο τουρνουά), με μόνο διεθνή τίτλο, το 1938, όταν η Σλάβια κατέκτησε
τελικά το Mitropa Cup, εναντίον της ουγγρικής
Φερντσβάρος, που αποτελεί και το μόνο τρόπαιο του κέρδισε έξω από το έδαφος της
Τσεχοσλοβακίας. Βρέθηκε και το 1932 στους ημιτελικούς αυτής της διοργάνωσης,
κερδίζοντας την Γιουβέντους στον πρώτο αγώνα με 4-0. Στον επαναληπτικό, με την
ιταλική ομάδα να έχει το προβάδισμα με 2-0, η Σλάβια ανέκτησε τα ηνία του
αγώνα. Οι οπαδοί άρχισαν να πετούν πέτρες στον αγωνιστικό χώρο, μια εκ των
οποίων τραυμάτισε τον Πλάνιτσκα σοβαρά στο χέρι. Οι Τσέχοι αποχώρησαν και αυτό
οδήγησε στον αποκλεισμό τους από το τουρνουά. Ο Πλάνιτσκα έπαιξε σε 196 αγώνες
πρωταθλήματος. Συνολικά εμφανίστηκε σε
969 αγώνες, εκ των οποίων οι 742 ήταν για τη Σλάβια!
Έκανε το διεθνές ντεμπούτο του για την Τσεχοσλοβακία,
στις 17 Ιανουαρίου του 1926, σε μια ήττα 1-3 από την Ιταλία στο Τορίνο. Έως και
το 1938, υπερασπίστηκε 73 φορές την εστία της Τσεχοσλοβακίας, Παγκόσμιο Ρεκόρ για την εποχή
αυτή (!!!) και εθνικό ρεκόρ μέχρι το 1966, όταν ο Λάντισλαβ Νόβακ (Ladislav
Novák) κέρδισε την 74η συμμετοχή του. Το διεθνές ρεκόρ του είναι 35 νίκες, 16 ισοπαλίες και 22
ήττες. Ήταν ο αρχηγός της εθνικής ομάδας σε 37 αγώνες με την πρώτη φορά που χρίστηκε αρχηγός
να είναι σ’ έναν αγώνα στις 17 Απριλίου του 1932, στη νίκη επί της Ελβετίας με 5-1.
Βοήθησε την Τσεχοσλοβακία στην πρόκριση στο Παγκόσμιο
Κύπελλο του 1934 και ήταν ο αρχηγός της ομάδας στο τουρνουά. Μετά την νίκη επί της
Ρουμανίας (2-1) στον πρώτο γύρο και της Ελβετίας (3-2) στα προημιτελικά, στον ημιτελικό
απέκλεισαν τη Γερμανία (3-1). Στις 10 Ιουνίου του 1934, αντιμετώπισαν στον τελικό
τους οικοδεσπότες Ιταλούς, με τερματοφύλακα και αρχηγό τους το άλλο ιερό τέρας
της εποχής, τον Τζιαμπιέρο Κόμπι. Οι Τσέχοι πήραν το προβάδισμα στο 71ο
λεπτό, με ένα γκολ από τον Αντονίν Πουτς
(Antonín Puč), αλλά 10’ λεπτά αργότερα, ένα σουτ του Ραϊμούντο Όρσι (Raimundo
Orsi) νίκησε τον Πλάνιτσκα, ισοφαρίζοντας και στέλνοντας το ματς στην παράταση,
όπου ένα γκολ από τον Άντζελο Σκιάβιο (Angelo Schiavio) έδωσε στους Ιταλούς τη
νίκη. Ο Πλάνιτσκα τελείωσε το τουρνουά έχοντας δεχτεί 6 γκολ σε 4 αγώνες.
Το 1938, η ναζιστική Γερμανία κατέλαβε την Τσεχοσλοβακία
και στο Παγκόσμιο Κύπελλο της ίδιας χρονιάς, ο Πλάνιτσκα ήταν και πάλι ο
αρχηγός της. Στον πρώτο γύρο, απέκλεισαν την Ολλανδία με 3-0, με τα τρία γκολ να
έρχονται στην παράταση. Στο δεύτερο γύρο, αντιμετώπισαν τη Βραζιλία, στις 12
Ιουλίου, σε έναν από τους πιο βίαιους αγώνες στην ιστορία του Παγκοσμίου
Κυπέλλου που έμεινε στην Παγκόσμια Ποδοσφαιρική Ιστορία, ως «Η Μάχη της Μπορντό»!
Ένας Τσέχος και δύο Βραζιλιάνοι παίκτες είχαν
αποβληθεί και αρκετοί παίκτες και των δύο ομάδων υπέστησαν σοβαρούς
τραυματισμούς! Με το παιχνίδι στο 1-1, ο Όλντριχ Νέγιεντλι (Oldřich Nejedlý),
εγκατέλειψε τον αγώνα με σπασμένο πόδι και στη συνέχεια κι ο ίδιος ο Πλάνιτσκα έσπασε
το χέρι του, μετά από σύγκρουση του με της Βραζιλιάνο επιθετικό Περάσιο (Perácio).
Αντί να εγκαταλείψει και μιας και δεν υπήρχαν αλλαγές
τότε, συνέχισε να αγωνίζεται με πόνους, βγάζοντας και την παράταση, χωρίς καμία
αλλαγή στο σκορ! Το παιχνίδι επαναλήφθηκε δύο ημέρες αργότερα και η Τσεχοσλοβακία,
χωρίς τον Πλάνιτσκα και τους επιθετικούς Νέγιεντλι και Πουτς, έχασε με 1-2 και
αποκλείστηκε. Δέχτηκε μόνο ένα γκολ σε 240 λεπτά που έπαιξε, έχοντας τον χαμηλότερο
μέσο όρο γκολ εναντίον, με 0,38 γκολ ανά 90 λεπτά, ποσοστό καλύτερο από τον
Άλντο Ολιβέρι (Aldo Olivieri) της πρωταθλήτριας Ιταλίας! Είχε επιλεγεί για την
Ιδανική 11άδα του τουρνουά από μια ομάδα δημοσιογράφων. Ο αγώνας εναντίον της
Βραζιλίας στο Μπορντό ήταν και ο τελευταίος της καριέρας του!
Συνέχισε να παίζει ποδόσφαιρο και μετά τη απόσυρσή του, με
σκοπό τη διατήρηση ενός υγιούς τρόπου ζωής και φυσικής κατάστασης! Στις 4
Ιουλίου του 1970 έπαιξε για τελευταία φορά με μία ομάδα πρώην Διεθνών. Το 1985,
η UNESCO τον τίμησε με το Επίτιμο Βραβείο Fair Play, σε αναγνώριση της ποδοσφαιρικής του
καριέρας , η οποία χαρακτηρίστηκε από την ευγενή άμιλλα, αφού ποτέ του δεν
προειδοποιήθηκε και φυσικά δεν αποβλήθηκε! Ήταν ένα πρότυπο όχι μόνο για την
πίστη του στο σύλλογο, αλλά και για την ταπεινοφροσύνη του, την υποδειγματική
δια βίου διατροφή και τον επαγγελματισμό που τον συνόδευε σε ολόκληρη την
αθλητική του καριέρα!
Το 1994, στα 90 του χρόνια, μετά την παραλαβή ενός
βραβείου αθλητικών προσόντων, δήλωσε ότι θα ήθελε να δει τη Σλάβια πρωταθλήτρια,
ενώ ήταν ακόμα ζωντανός. Την περίοδο 1995/96, μετά από μια αναμονή 48 ετών
(!!!) η Σλάβια Πράγας κατέκτησε τον τίτλο του πρωταθλητή! Το 1999, η Διεθνής Ομοσπονδία
Ιστορίας και Στατιστικής του Ποδοσφαίρου (IFFHS), τον εξέλεξε ως τον Καλύτερο
Τερματοφύλακα της Τσεχίας, καθώς και ως 6ο στην Ευρώπη και 9ο
στον Κόσμο, για τον 20ο Αιώνα! Το 2003, κατατάχθηκε ως ο Μεγαλύτερος
Τερματοφύλακας της εποχής του, που περιλάμβανε και άλλους Γκολκίπερ-Θρύλους
όπως τον Ισπανό Ρικάρντο Θαμόρα και τον Ιταλό Τζιαμπιέρο Κόμπι. Το 2000, ήταν 4ος
στην ψηφοφορία για τον Τσέχο Ποδοσφαιριστή του 20ου Αιώνα!
Ο Φράντισεκ Πλάνιτσκα, πέθανε στις 20 Ιουλίου του 1996,
στη Πράγα, πλήρης ημερών στα 92 του χρόνια! Κατά τη στιγμή του θανάτου του,
ήταν ο τελευταίος επιζών της Τσεχοσλοβάκικης ομάδας του Παγκοσμίου Κυπέλλου του
1934! Μέχρι το τέλος της ζωής του, παρακολουθούσε με ενδιαφέρον όλη τη
ποδοσφαιρική δράση και χαιρόταν σε κάθε επιτυχία του Τσέχικου ποδοσφαίρου. Ο
διεθνής μέσος Κάρελ Πομπόρσκι (Karel Poborský), ανέβαλε την υπογραφή του συμβολαίου
του με την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η οποία ήταν προγραμματισμένη να γίνει την
ίδια μέρα, για να είναι παρών στην νεκρώσιμη ακολουθία!
PALMARES
Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)
Επαγγελματική καριέρα
- · 1923–1938: SK Slavia Praha, 196 (0)
Διεθνής
- · 1926–1938: Czechoslovakia, 73 (0)
Τίτλοι
Συλλογικοί
Με την
Slavia Praha
- · Πρωτάθλημα Τσεχοσλοβακίας: 8(1925, 1928/29, 1929/30, 1930/31, 1932/33, 1933/34, 1934/35, 1936/37)
- · Mitropa Cup: 1932
- · Κύπελλο Βοημίας: 6 (1926, 1927, 1928, 1930, 1932, 1935)
Διεθνείς
Με την Τσεχοσλοβακία
- · Παγκόσμιο Κύπελλο: φιναλίστ 1934
Προσωπικές Διακρίσεις
- · Διεθνές Βραβείο Fair Play από την UNESCO: 1985
- · Βραβείο Fair Play Τσεχίας: 1994.
