Ο Γερμανός κεντρικός επιθετικός και αργότερα προπονητής, Χέλμουτ Σεν (Helmut Schön), γεννήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου του 1915, στη Δρέσδη. Έπαιξε για 12 χρόνια την Ντρέσντνερ, από το 1932 έως το 1944, κατακτώντας 2 γερμανικά πρωταθλήματα και ισάριθμα Κύπελλα. Συνέχισε και μετά το τέλος του Πολέμου, κάνοντας παράλληλα και κάποιες εμφανίσεις για την Σανκτ Πάουλι, ενώ αργότερα, έπαιξε και για μια σεζόν στη Χέρτα Βερολίνου, ως παίκτης-προπονητής, ενώ αγωνίστηκε και στην εθνική Γερμανίας, με την οποία σκόραρε 17 γκολ σε 16 αναμετρήσεις! Έχοντας περάσει από τον πάγκο του ανεξάρτητου τότε κρατιδίου του Σάαρ, ανέλαβε βοηθός του Σεπ Χεμπέργκερ (Sepp Herberger) στην εθνική ομάδα της Δυτικής Γερμανίας, τον οποίο διαδέχθηκε τον Νοέμβριο του 1964. Οδήγησε τη «Νατσιονάλμανσαφτ» στη 2η θέση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1966, στην 3η σε αυτό του 1970, στην κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1972 και του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1974 και στη 2η θέση στο Euro του 1976, όντας ο κάτοχος ρεκόρ αγώνων Παγκοσμίου Κυπέλλου (25) και νικών (16), ενώ ήταν ο πρώτος προπονητής που κατέκτησε Παγκόσμιο Κύπελλο και Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.
Ο
πατέρας του ήταν έμπορος έργων τέχνης και είχε ελάχιστο ενδιαφέρον για τον
αθλητισμό. Ο μικρός Χέλμουτ, που αγαπούσε το ποδόσφαιρο, έπεισε τον πατέρα του
να τον αφήσει να ασχοληθεί με τη «στρογγυλή θεά», βάζοντας ως όρο να
ακολουθήσει το επάγγελμα του τραπεζικού υπαλλήλου. Η αρχικά δειλή ενασχόλησή του με το ποδόσφαιρο τον έφερε
στους κορυφαίους συλλόγους της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Δρέσδης. Έπαιξε για
την Ντρέσντνερ, από το 1932 έως το 1944, κατακτώντας το γερμανικό πρωτάθλημα του
1943 και του 1944, καθώς και το Κύπελλο του 1941 και του 1942. Μετά από μια διετή διακοπή, λόγω της
κατάρρευσης του Γ’ Ράιχ, από το 1946 έως το 1950, αγωνίστηκε στη Φρίντριχστατ,
εξέλιξη της Ντρέσντνερ, κάνοντας παράλληλα και κάποιες εμφανίσεις για την Σανκτ
Πάουλι, το 1946 και το 1947. Αργότερα, το 1950, έπαιξε και για μια σεζόν στη
Χέρτα Βερολίνου, ως παίκτης-προπονητής, ενώ ενδιάμεσα, μεταξύ 1937 και 1941, αγωνίστηκε
και στην εθνική Γερμανίας, με την οποία σκόραρε 17 γκολ σε 16 αναμετρήσεις!
Κάπου εκεί η καριέρα του τραπεζοϋπαλλήλου κλειδώθηκε στο... χρονοντούλαπο της
ιστορίας. |
| Σε αγώνα για τη Σανκτ Πάουλι το 1947 |
Έχοντας παραμελήσει τα αγωνιστικά του καθήκοντα λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και ενός σοβαρού τραυματισμού στο γόνατο, ο Σεν συνέχισε τον αθλητισμό από άλλο πόστο. Είχε μεγάλη αγάπη για την προπονητική και αρχικά προσελήφθη το 1949 από τις Σοβιετικές Αρχές ως υπεύθυνος προπονητής του κρατιδίου της Σαξονίας, τότε μέρος της Σοβιετικής κατεχόμενης Ανατολικής Γερμανίας. Λόγω των πολιτικών παρεμβάσεων στη δουλειά του, το 1950 επέστρεψε με δική του πρωτοβουλία στη Δυτική Γερμανία. Έχοντας παίξει στο Αμβούργο για την Σανκτ Πάουλι, ανέλαβε παίκτης-προπονητής στη Χέρτα του Βερολίνου, όπου είχε αρκετούς πρώην συμπαίκτες του στην ομάδα, αλλά έφυγε πριν από το τέλος της σεζόν.
 |
| Προπονητής στο κρατίδιο του Σάαρλαντ με τον Ιταλό Τζιουζέπε Μεάτσα |
Μεταξύ 1952 και 1956, ανέλαβε την τεχνική ηγεσία του κρατιδίου του Σάαρλαντ, που είχε «γεννηθεί» μέσα από τον Πόλεμο και ήταν αυτόνομο μέχρι το 1956. Η εθνική ομάδα της χώρας, μάλιστα, υπό τις οδηγίες του Σεν πήρε μέρος στα προκριματικά του Μουντιάλ του 1954, αντιμετωπίζοντας τη Δυτική Γερμανία, χάνοντας με 0-3 και 1-3. Διετέλεσε προπονητής και της κορυφαίας ομάδας του κρατιδίου, της Σααρμπρίκεν για τη σεζόν 1953/54. Η ένταξη του κρατιδίου του Σάαρ στη Ομοσπονδιακή Δημοκρατία (Δυτική) της Γερμανίας, το 1956, έφερε τον Σεν δίπλα στον Σεπ Χερμπέργκερ (Sepp Herberger), ο οποίος ήταν προπονητής της γερμανικής εθνικής ομάδας από το 1936! Ο Χερμπέργκερ είχε οδηγήσει τα «πάντσερ» στην κατάκτηση του Μουντιάλ το 1954, στο «Θαύμα της Βέρνης», κόντρα στην πανίσχυρη Ουγγαρία.
 |
| Βοηθός του πρωτομάστορα του "Θαύματος της Βέρνης", Σεπ Χερμπέργκερ |
Ως β βοηθός του Χερμπέργκερ, ο Σεν άρχισε να διαμορφώνει τον δικό του προπονητικό χαρακτήρα και να εμφανίζεται ως ο κατάλληλος άνθρωπος για να διαδεχθεί τον σημαντικότερο –μέχρι εκείνη τη στιγμή– άνθρωπο του ποδοσφαίρου σε ολόκληρη τη χώρα. Πήρε τη σκυτάλη τον Νοέμβριο του 1964 και η παρουσία του στον πάγκο της Δυτικής Γερμανίας, συνέπεσε με την εμφάνιση μιας τρομερά ταλαντούχας γενιάς παικτών. Του Φραντς Μπεκενμπάουερ (Franz Beckenbauer), του Σεπ Μάγερ (Sepp Maier), του Γκερντ Μίλερ (Gerd Müller), του Βόλφγκανγκ Όφερατ (Wolfgang Overath), του Ούλι Χένες (Uli Hoeneß), του Γιουπ Χάινκες (Jupp Heynckes), του Μπέρτι Φογκτς (Berti Vogts), του Πολ Μπράιτνερ (Paul Breitner), του Γκίντερ Νέτσερ (Günter Netzer) και τόσων άλλων ...
Το βάρος στις πλάτες του Σεν ήταν μεγάλο, αφού όλοι
έβλεπαν πως οι δυνατότητες της ομάδας ήταν τεράστιες. Εκείνος έπρεπε απλώς να
βρει τις κατάλληλες ισορροπίες...
 |
| Πρώτος προπονητής πλέον, στα γήπεδα της Αγγλίας |
Το αποκορύφωμα του 1974
Το παρουσιαστικό του Χέλμουτ Σεν, δεν απείχε από το
κλασικό αυστηρό γερμανικό πρότυπο. Ψηλός, με βλοσυρό ύφος και σήμα κατατεθέν
πάντα μια τραγιάσκα στο κεφάλι. Ωστόσο, δεν είχε τη φήμη του σκληρού προπονητή.
Αντίθετα, άφηνε αρκετή ελευθερία στους παίκτες του, σε σημείο, μάλιστα, να
κατηγορηθεί ότι στην ομάδα δεν κάνει κουμάντο ο ίδιος...
Τα πρώτα δείγματα της δουλειάς του φάνηκαν στο Παγκόσμιο
Κύπελλο του 1966, στην Αγγλία. Έφτασε έως τον τελικό του Γουέμπλεϊ, όπου ηττήθηκε
από την οικοδέσποινα με 2-4. Τότε είχε κατηγορηθεί πως περιόρισε τον
Μπεκενμπάουερ πάνω στο μαρκάρισμα του Μπόμπι Τσάρλτον (Bobby Charlton). Στο επόμενο
Μουντιάλ, το 1970 στο Μέξικο, η 3η θέση θεωρήθηκε επιτυχία και 2
χρόνια μετά ήρθε ο πρώτος τίτλος. Στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1972, η Γερμανία
κυριάρχησε στα γήπεδα του Βελγίου, παίρνοντας και μία μικρή εκδίκηση από την
Αγγλία, την οποία είχε αποκλείσει στα προκριματικά με επιβλητική νίκη στο Γουέμπλεϊ
με 3-1. Σε εκείνο το παιχνίδι ο μεν «Κάιζερ» Μπεκενμπάουερ είχε δώσει μία
μοναδική παράσταση, οργανώνοντας το παιχνίδι από τη θέση του λίμπερο, ο δε ‘’άσπονδος
φίλος’’ του Γκίντερ Νέτσερ, είχε «οργώσει» κάθε σπιθαμή του Γουέμπλεϊ,
παίρνοντας σβάρνα όποιον Άγγλο βρέθηκε στο διάβα του, σε μια παράσταση
υψηλότατου επιπέδου! Το πρόγευμα του Βελγίου δεν ήταν αρκετό και το Παγκόσμιο Κύπελλο
του 1974, στη Γερμανία, ήταν η μεγάλη ευκαιρία.
 |
| Στα γήπεδα του Μέξικο, με τον Ούβε Ζέελερ |
Η ήττα από την Ανατολική Γερμανία με 0-1 στην Φάση των Ομίλων, προκάλεσε πολλούς κλυδωνισμούς. Πολλοί, μάλιστα, ζήτησαν την άμεση απομάκρυνση του Σεν από τον πάγκο της ομάδας! Τελικά, η ηρεμία επανήλθε λόγω και της νικηφόρου πορείας μέχρι τον τελικό, με αντίπαλο την Ολλανδία του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου. Οι Γερμανοί δεν σταμάτησαν ούτε εκεί, επικρατώντας με 2-1 της παρέας του Γιόχαν Κρόιφ (Johan Cruyff). Για κάποιους, ο Σεν ήταν ο πρωτεργάτης της επιτυχίας, ενώ για κάποιους άλλους ήταν ο Μπεκενμπάουερ αυτός που κρατούσε τα ηνία της ομάδας, κρατώντας τον Νέτσερ εκτός 11άδας, «επιβάλλοντας» τον Βόλφγκανγκ Όβερατ! Το 1976, στα γήπεδα της Γιουγκοσλαβίας, οι Γερμανοί έφτασαν πάλι στον τελικό του Euro, χάνοντας τον τίτλο στα πέναλτι, τότε που έκανε την εμφάνισή του το «Χτύπημα αλα Πανένκα», του εμβληματικού Τσεχοσλοβάκου μεσοεπιθετικού Αντονίν Πανένκα (Antonín Panenka), στο τελευταίο χτύπημα στη διαδικασία, αφού προηγουμένως ο Ούλι Χένες είχε στείλει το δικό του στον ουρανό του Βελιγραδίου!
 |
| Πρωταθλητής Ευρώπης, το 1972 |
Διπλωμάτης και παθιασμένος με το ποδόσφαιρο
Το 1978, έχοντας συμπληρώσει 14 χρόνια στον πάγκο της
Δυτικής Γερμανίας, έπεσαν οι τίτλοι τέλους για τον Χέλμουτ Σεν στο Μουντιάλ της
Αργεντινής. Η ήττα από την Αυστρία με 2-3, στο παιχνίδι που η Παγκόσμια
Ποδοσφαιρική Ιστορία κατέγραψε ως το «Θαύμα της Κόρδοβα» στη 2η Φάση
της διοργάνωσης, που σήμανε και τον αποκλεισμό των Γερμανών από οτιδήποτε
περισσότερο αφού τερμάτισαν στη 3η θέση του ομίλου, σήμανε και την
ανανέωση της ομάδας, η οποία ξεκίνησε από την απομάκρυνση του προπονητή. Αντικαταστάθηκε
από τον βοηθό του, Γιουπ Ντέρβαλ (Jupp Derwall).
 |
| Παγκόσμιος Πρωταθλητής, το 1974 |
Συγκεντρωτικά, υπό την καθοδήγηση του Χέλμουτ Σεν, η δυτικογερμανική εθνική ομάδα ήταν επιλαχούσα στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966, 3η στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970, Πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1972, Παγκόσμια Πρωταθλήτρια το 1974 και επιλαχούσα στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1976. Κατέχει τα πρωτεία των περισσότερων αγώνων σε Τελική Φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου, ως προπονητής με 25 παιχνίδια και είναι αυτός με τις περισσότερες νίκες (16)! Επίσης, ήταν ο πρώτος προπονητής που κατέκτησε τόσο το Παγκόσμιο Κύπελλο, όσο και το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα! Μοιράζεται με τον Άγγλο Γουόλτερ Γουιντερμπότομ (Walter Winterbottom) τη διάκριση του να έχει προπονήσει/οδηγήσει την ίδια εθνική ομάδα σε 4 συνεχόμενα τουρνουά Παγκοσμίου Κυπέλλου! Κατά τη διάρκεια της 14ετούς θητείας του ως προπονητής της εθνικής, η επίδοσή του ήταν 87 νίκες, 30 ισοπαλίες και 22 ήττες, σε 139 αγώνες.
 |
| Με τον βοηθό του Γιουπ Ντέρβαλ, το 1978 |
Ο Σεν ήταν ένας συντηρητικός προπονητής, ο οποίος
φημιζόταν για τις στοχευμένες κινήσεις του κατά τη διάρκεια ενός αγώνα.
Διακρινόταν για την ηρεμία και την αυτοπεποίθησή του, ενώ μεγάλο του παράπονο
ήταν πως ποτέ δεν τον εμπιστεύθηκε ένας μεγάλος σύλλογος. Δεν ήταν ο προπονητής
που θα χτυπούσε το χέρι στο τραπέζι για να επιβληθεί. Σε όλες τις καταστάσεις
θα επέλεγε τον ομαλό δρόμο χωρίς να επιθυμεί συγκρούσεις.
Αφήνοντας τον πάγκο της Γερμανίας, στα 63 του χρόνια,
παρέμεινε απλός παρατηρητής του ποδοσφαίρου. Σπάνια έδινε συνεντεύξεις και
μιλούσε για άλλους προπονητές. Ταξίδευε όπου μπορούσε για να παρακολουθήσει
τους αγώνες της «νασιονάλμανσαφτ», αφού πάντα ήθελε να ζει από κοντά το
παιχνίδι:
«Στο γήπεδο, μπορείς να ακούσεις τους παίκτες να λαχανιάζουν. Να φωνάζουν. Να τους δεις ενθουσιασμένους ή απελπισμένους. Πού αλλού μπορεί κάποιος να πάρει τέτοιες εικόνες; Όσο πιο κοντά μπορείς να δεις έναν αγώνα ποδοσφαίρου, τόσο το καλύτερο», δήλωνε.Το Μουντιάλ του 1986 στο Μέξικο ήταν και το τελευταίο που παρακολούθησε διά ζώσης. Στα επόμενα χρόνια «χτυπήθηκε» από τη νόσο του Αλτσχάιμερ και αδυνατούσε να απολαύσει το ποδόσφαιρο που τόσο αγαπούσε.
 |
| Με τους Φραντς Μπεκενμπάουερ και Γκερντ Μίλερ, το 1972 |
Πέρασε τις τελευταίες του στιγμές σε έναν οίκο ευγηρίας στο Βισμπάντεν, έχοντας πάντα δίπλα του τη γυναίκα του, Άννα-Μαρία και τον γιο του, Στέφαν. Ο Χέλμουτ Σεν, άφησε την τελευταία του πνοή, στις 23 Φεβρουαρίου του 1996, σε ηλικία 80 ετών, με τη Γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου να τον τιμά για τη σπουδαία προσφορά του.
PALMARES
Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)
Επαγγελματική καριέρα
- · 1932–1944: Dresdner Sportclub 1898
- · 1946–1950: SG Dresden-Friedrichstadt
- · 1946 & 1947: Fußball-Club St Pauli von 1910 (περιστασιακές εμφανίσεις)
- · 1950/51: Hertha Berliner Sport-Club von 1892
Διεθνής
- · 1937–1941:Γερμανία, 16 (17)
Προπονητική καριέρα
- · 1952–1956: Κρατίδιο του Σάαρ
- · 1953/54: 1.Fußball-Club Saarbrücken
- · 1956–1964: Δυτική Γερμανία (βοηθός προπονητής)
- · 1964–1978: Δυτική Γερμανία
Τίτλοι
- · Παγκόσμιο Κύπελλο: φιναλίστ το 1966, 3η θέση το 1970, 1974
- · Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα: 1972, φιναλίστ το 1976
