Γιόχαν Νέεσκενς: Ο Χαμάλης Υπέρ-πολυτελείας

Ο Ολλανδός επιθετικός μέσος Γιόχαν Νέεσκενς (Johannes Jacobus "Johan" Neeskens), γεννήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου του 1951, στο Χέεμστεντε, μια κωμόπολη στη δυτική Ολλανδία, λίγα χιλιόμετρα δυτικά του Άμστερνταμ. Ως παίκτης, ήταν σημαντικό μέλος της ολλανδικής εθνικής ομάδας που τελείωσε ως φιναλίστ στα Παγκόσμια Κύπελλα του 1974 και του 1978 και θεωρείται ένας από τους Μεγαλύτερους Ολλανδούς Μέσους Όλων των Εποχών. Με αφορμή τις εμφανίσεις του στη διοργάνωση του 1974, ο πρώην προπονητής της Αγγλίας, ο Σερ Αλφ Ράμσεϊ (Sir Alf Ramsey) είπε ότι ο Νέεσκενς ήταν « … τόσο καλός όσο όλοι οι άλλοι παίκτες μαζί!» στο τουρνουά.

Έχει περιγραφεί στην ιστοσελίδα της UEFA ως ένας « … χαλύβδινος σκληρός μέσος, ένας ακούραστος εργάτης, αλλά με απαράμιλλη τεχνική κατάρτιση και εκτελεστικές δυνατότητες, βοηθώντας τον Γιόχαν Κρόιφ (Johan Cruyjff) να λάμψει. Ένας από τους πρώτους box-to-box μέσους» Ήταν υπέροχος στο να πιέζει τους αντιπάλους για να ξανακερδίσει την κατοχή. «Αξίζει όσο 2 παίκτες στη μεσαία γραμμή», δήλωσε ο συμπαίκτης Σγιάακ Σβαρτ (Sjaak Swart). Όταν αποσύρθηκε από την ενεργό δράση, διετέλεσε κυρίως βοηθός προπονητή του Φρανκ Ράικααρντ (Frank Rijkaard) στην Μπαρτσελόνα και τη Γαλατάσαραϊ, αλλά και στην εθνική ομάδα της Ολλανδίας.

Το όνομά του θα μείνει για πάντα στο ποδοσφαιρικό στερέωμα και είναι να απορεί κανείς, γιατί αυτός ο παίκτης δεν κατέκτησε ποτέ έναν Παγκόσμιο Τίτλο, ειδικά αυτόν του 1974, ως μέλος της «Καλύτερης Ομάδας Που Δεν Κέρδισε Ποτέ Το Μουντιάλ»! Αυτή ήταν η Ολλανδία του Ρίνους Μίχελς (Rinus Michels). Σύμφωνα με τα λεγόμενα ενός από τα πρωτοπαλίκαρα του Μίχελς, ενός εκ των κορυφαίων αμυντικών της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ιστορίας, αστέρα του Άγιαξ, του Ρούντι Κρολ (Rudi Krol), η ομάδα αποτελούνταν από έναν υπερπαίκτη, τον Γιόχαν Κρόιφ (Johan Cruijff), 5-6 παίκτες Παγκόσμιας Κλάσης και οι υπόλοιποι μπορούσαν να σταθούν στο υψηλότατο Ευρωπαϊκό επίπεδο! Ο ένας από τους 5-6 παίκτες Παγκόσμιας Κλάσης που ανέφερε ο Κρολ, ήταν ο Γιόχαν Νέεσκενς!

Ήταν ο ποδοσφαιριστής ‘’alter ego’’ του Γιόχαν Κρόιφ, συνοδοιπόρος του στις ομάδες που ευτύχησαν να τους έχουν στις τάξεις τους. Η συνεργασία τους ήταν τέλεια, δυνατός, ταχύς, ομαδικός, ο Νέεσκενς,  συμπλήρωνε ιδανικά τον Κρόιφ στη μεσαία γραμμή του μεγάλου Άγιαξ της δεκαετίας του 1970, μετέπειτα στη Μπαρτσελόνα, αλλά και στην εθνική Ολλανδίας της ίδιας περιόδου! Συναγωνιζόταν τον «Ιπτάμενο Ολλανδό» σε μαεστρία, αλλά η διαφορά τους, πέρα από την ελάχιστα λιγότερη λάμψη που είχε ο Νέεσκενς,  ήταν στις πολλές θέσεις που μπορούσε να παίξει, κυριολεκτικά σε ΟΛΕΣ τις θέσεις! Ξεκίνησε από μπακ και σταδιακά πήρε την θέση του δίπλα στον Κρόιφ ενώ έπαιξε μέχρι και επιθετικός!  Δεν είναι τυχαίο ότι τον αποκαλούσαν «ο Μικρότερος Αδελφός» του κορυφαίου συμπατριώτη του! Αυτοί οι δύο ήταν το yin και το yang της ποδοσφαιρικής φαντασίωσης του Μίχελς.

Μια άλλη τους διαφορά, ήταν ότι ο Νέεσκενς δεν προέρχονταν από την ακαδημία του Αίαντα. Υπήρξε ένα ακατέργαστο διαμάντι της Ρασίνγκ του Χέεμστεντε, που ξεκίνησε σαν δεξί μπακ και ο Μίχελς τον έφερε στον Άγιαξ το 1968, βλέποντας ότι θα αποτελούσε ένα τέλειο εργαλείο για να συμπληρώσει το αριστούργημά του! Ντεμπουτάρισε πλάι στους επαγγελματίες της ομάδας το 1970. Με σήμα κατατεθέν την περίφημη αλογοουρά του, πέρα από την εμφάνιση, διέθετε και μια ιδιαίτερη άνεση στο παιχνίδι του. Οι Ολλανδοί τον λάτρευαν. Το λουκ του, βρώμικα μαλλιά μέχρι τον ώμο, φαβορίτες, το ασύγκριτο πάθος του, με αυτή τη ματιά « … θα σας φάω ζωντανούς», εξοντωτικό πρεσάρισμα σε κάθε τετραγωνικό εκατοστό του γηπέδου, με αυταπάρνηση που δεν λογάριαζε τραυματισμούς και τάκλιν, του έδιναν αύρα νικητή. Θα ίδρωνε πάντα την φανέλα και θα ήταν πρότυπο για όλους!

Ένας έτερος μαέστρος, που πρόσθετε ακόμη περισσότερη ομαδικότητα και γρήγορο τέμπο στον δουλεμένο σαν ρολόι Άγιαξ, αλλά και την εθνική Ολλανδίας της δεκαετίας του 1970! Ο "Διόσκουρος" του Κρόιφ ήταν δυνατός, ταχύτατος, είχε εξαιρετική τεχνική κατάρτιση, αλλά δεν είχε κανένα πρόβλημα να γίνεται ο χαμάλης για το alter ego του, ώστε να τον αφήσει να λάμψει! Ένας από τους πρώτους box-to-box μέσους, που τα έκανε όλα. Πίεζε, μάρκαρε, κέρδιζε μπάλες, δημιουργούσε, σκόραρε! Όπως είπε και ο συμπαίκτης του Σγιάακ Σβαρτ (Sjaak Swart), « ...είχε την αξία δύο παικτών στο γήπεδο!». Σε άλλη ομάδα θα ήταν ο αστέρας της, με τον Νέεσκενς να είναι στον Κρόιφ ότι είναι ο Τζορτζ Χάρισον μπροστά στον Τζον Λένον.

Τα επόμενα 4 χρόνια, κατέκτησε με τη φανέλα του μεγάλου συλλόγου του Άμστερνταμ, 10 τίτλους: 2 πρωταθλήματα (1972 & 1973) και 2 Κύπελλα Ολλανδίας (1971 & 1972), καθώς επίσης 3 συνεχόμενα Κύπελλα Πρωταθλητριών Ευρώπης (1971, 1972 & 1973), 2 ευρωπαϊκά Σούπερ Καπ (1972 & 1973) και το Διηπειρωτικό Κύπελλο του 1972! Περιττό να αναφερθεί ότι η συμβολή του σε όλες αυτές τις επιτυχίες ήταν αποφασιστική! Συμπλήρωσε με τα χρώματα του Άγιαξ 124 συμμετοχές και πέτυχε 33 γκολ.

Το 1974, ακολουθώντας το ρεύμα των καιρών και αναζητώντας ένα καλύτερο συμβόλαιο, ακολούθησε τους Μίχελς και Κρόιφ! H τριάδα βρέθηκε στην Μπαρτσελόνα, με τον «Johan Segon» (Δεύτερος Γιόχαν) όπως βαπτίστηκε από τους οπαδούς της Μπάρτσα, να ακολουθεί τον Κρόιφ μετά από έναν χρόνο. Τότε συνειδητοποίησαν πόσο απαραίτητος είναι ο Νέεσκενς στο να συμπληρώνει τον Κρόιφ, να καταστρέφει τους δυνατούς παίκτες κάθε αντιπάλου και να ελέγχει τον αγώνα. Πήρε μέρος σε 140 αναμετρήσεις των «μπλαουγκράνα» και πέτυχε 35 τέρματα. Κέρδισε μαζί τους, ένα Κύπελλο Ισπανίας, το 1978 και το Κύπελλο Κυπελλούχων του 1979. Μετά την πενταετία στην Μπάρτσα, που ο θρύλος λέει ότι έφυγε επειδή δεν πήγε χαρτί τουαλέτας στον πρόεδρο που περίμενε, έχοντας …εντερικές διαταραχές (!!!), το 1980  ακολούθησε την μόδα της εποχής, διέσχισε τον Ατλαντικό και υπέγραψε στον Κόσμο της Νέας Υόρκης, στην ηλικία των μόλις 28 ετών. Αναδείχθηκε πρωταθλητής την ίδια χρονιά, έχοντας για συμπαίκτες του, τους Πελέ (Pelé) και Φραντς Μπεκενμπάουερ  (Franz Beckenbauer)!

 

Κρόιφ, Μίχελς και Νέεσκενς, όταν ξανάσμιξαν στη Μπαρτσελόνα ...

Το 1984, επέστρεψε στη «Γηραιά Ήπειρο», στην πατρίδα του, για λογαριασμό της Γκρόνινγκεν, στην οποία έμεινε μία σεζόν. Ακολούθως, για 2 χρονιές, από το 1985 έως το 1987, έπαιξε διαδοχικά στις αμερικάνικες Φορτ Λαουτερντέιλ Σαν και τη Κάνσας Σίτυ Κόμετς, ομάδα ποδοσφαίρου σάλας. Από το 1987 έως το 1991, αγωνίστηκε διαδοχικά στις ελβετικές Μπάαρ, για 3 χρονιές και την Ζουγκ για μια. Αποσύρθηκε από την ενεργό δράση το 1991.

Χρίστηκε 49 φορές διεθνής, από το 1970 έως το 1981 και σκόραρε 17 τέρματα. Αγωνίστηκε σε 2 τελικούς Παγκοσμίου Κυπέλλου, αυτούς του 1974 και του 1978. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, η εθνική Ολλανδίας αντιμετώπισε τους διοργανωτές και ηττήθηκε. Και από την Δυτική Γερμανία, με 1-2 και από την Αργεντινή, με 1-3, αντίστοιχα. Συμμετείχε και στο Κύπελλο Εθνών Ευρώπης του 1976, κατακτώντας την 3^η θέση. Ο Νέεσκενς, είναι από τους πρώτους παίκτες που μασούσαν σίδερο αλλά είχαν και τεχνική κατάρτιση. Η προηγούμενη "φουρνιά" της θέσης του, είχε την δύναμη, τη νοοτροπία του «... «περνάς ΜΟΝΟ πάνω από το πτώμα μου!», αλλά ο Νέεσκενς αυτό, το πήγε σε ένα άλλο επίπεδο! Ξεκινούσε τις επιθέσεις και συχνά πυκνά ήταν στο σημείο του πέναλτι για να σκοράρει! Την τρομερή ευκολία του στο σκοράρισμα, αντικατοπτρίζουν και τα 5 γκολ του στο Μουντιάλ του 1974, με πιο σημαντικά αυτό με την Βραζιλία, στον ημιτελικό και το πέναλτι στον τελικό με την Γερμανία. Σκόραρε συνήθως είτε παίρνοντας κεφαλιά ανάμεσα σε 2, ρισκάροντας να σπάσει τον λαιμό του, είτε εμφανίζονταν ξαφνικά με προβολή, όπως το γκολ του με την Βραζιλία στον ημιτελικό του 1974.

Το παιχνίδι του σε αυτόν τον αγώνα, είναι ότι πρέσβευε ο Νέεσκενς. Μαγεία, αυταπάρνηση, τσαμπουκάς και ΑΤΣΑΛΙ! Δέχτηκε δύο χτυπήματα από τους Μάριο Μαρίνιο (Mário Peres Ulibarri, ‘’Marinho Peres’’) και Λουίς Περέιρα (Luís Pereira) που θα έστελναν άλλους σε νοσοκομείο. Αυτός σηκώθηκε, σήκωσε τις κάλτσες του και συνέχισε! Και έδωσε μια γερή κλωτσιά - τάκλιν που έμοιαζε εκδίκηση σε έναν άλλον Βραζιλιάνο. « … Φάουλ. Ένας Ολλανδός πήρε εκδίκηση. Θα πρέπει να είναι ο Νέεσκενς. Μόνο αυτός κάνει τάκλιν έτσι! ...», λέει ο σχολιαστής του αγώνα! Σε αυτόν τον αγώνα είχε την αποστολή να πιέζει τόσο ψηλά, με τους άλλους δύο μέσους της Ολλανδίας, τον Βιμ Γιάνσεν (Wim Jansen) και τον Βιμ Βαν Χάνεγκεμ (Wim van Hanegem), ώστε ο ίδιος βρίσκονταν σε θέση φορ συχνά-πυκνά, ώσπου έβαλε και το γκολ!

Και όπως και ο "μεγάλος αδερφός του", έπρεπε να θεμελιώσει και αυτός κάτι. Δεινός εκτελεστής πέναλτι, καθιέρωσε το πέναλτι-κεραυνός, το οποίο έμελλε να είναι σήμα κατατεθέν του! Από τα πιο γνωστά του, αυτό του τελικού του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1974, στο Μόναχο κόντρα στη Δυτική Γερμανία. Ήταν το πρώτο λεπτό του αγώνα, όταν με διαδοχικές πάσες οι Ολλανδοί μπήκαν στην περιοχή και κέρδισαν το πέναλτι, χωρίς να έχουν αγγίξει καν την μπάλα οι Γερμανοί! Το πέναλτι το έβαλε, αλλά οι Γερμανοί κέρδισαν το ματς και το τρόπαιο. Όταν δέχεσαι τέτοιο γκολ-σφαλιάρα στο πρώτο λεπτό, σε τελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου, θέλει πολλά ψυχικά αποθέματα να επανέλθεις και τότε οι Γερμανοί τα είχαν με τους δικούς τους παικταράδες!

 Σε αντίθεση με τον Κρόιφ, ήταν ο παίκτης που έπαιξε και στους δύο τελικούς Παγκοσμίου Κυπέλλου που είχε συμμετάσχει η Ολλανδία και τους έχασε και τους δύο! Στην Αργεντινή, το 1978, έχασε και δύο από τα δόντια του από αγκωνιές του Ντανιέλ Πασαρέλα (Daniel Passarella), αρχηγού της Αργεντινής! Ανέκαθεν, συμπεριλαμβανομένου και του Μίχελς, οι προπονητές του τον συμβούλευαν να μην πηγαίνει τόσο δυνατά στις φάσεις ώστε να μην τραυματιστεί σοβαρά. Η απάντησή του πάντα ίδια: «Όταν μπαίνω στο γήπεδο, θέλω πάντα να νικάω και να έχω την μπάλα και δεν ανησυχώ για τον εαυτό μου»! Ακόμη και σαν προπονητής αργότερα, στις ελβετικές Ζουγκ και Στέφα, τη γερμανική Σίνγκεν, τη Ναϊμέγκεν, τη Μαμελόντι Σαντάουνς της Νοτίου Αφρικής, στη Β’ εθνική ομάδα της πατρίδας του ή βοηθός προπονητή στην Αυστραλία, την Ολλανδία, τη Μπαρτσελόνα και τη Γαλατάσαραϊ, έπαιρνε μέρος στα προπονητικά διπλά και τα τάκλιν του ήταν ένας πολύ καλός λόγος για τους αντιπάλους να μην τον βρουν καθόλου στον διάβα τους.

Μια χαρακτηριστική ιστορία για το στάτους - ροκ σταρ που είχε, συνέβη το 1981. Τότε ο Νέεσκενς έπαιζε στην Αμερική, στον Κόσμο, στην ηλικία των μόλις 28 χρόνων. Το rock star λουκ του και η αγάπη από τις θαυμάστριές του, δυστυχώς τον οδήγησε σταδιακά και σε rock star lifestyle με αλκοόλ και τζόγο. Η φυσική του κατάσταση είχε φθαρεί, το μυαλό του ήταν αλλού! Είχε χάσει πτήση και είχε τεθεί εκτός Εθνικής, αλλά η Ολλανδία τον χρειαζόταν, γιατί η πρόκριση για το Μουντιάλ του 1982 ήταν αμφίβολη. Ο Νέεσκενς προπονούνταν καθημερινά. Όταν μπήκε στο στάδιο όλο το γήπεδο ζητωκραύγαζε και φώναζε το όνομά του, θαρρείς ότι εννοούσαν τον Κρόιφ, τον μεγάλο αδερφό, όχι τον Νέεσκενς!

Σου έδινε την εντύπωση ότι παρά το τεράστιο ταλέντο του, η νοοτροπία του μαχητή ήταν αυτή που τον οδηγούσε ψηλά. Η αφοσίωση που είχε στην φανέλα που φορούσε και η ακατάπαυστη ενέργεια να έχει την μπάλα δική του και να την πασάρει όπως ξέρει αυτός. Ο βοηθός προπονητή του Αίαντα τότε, Μπόμπι Χάαρμς, τον είχε περιγράψει σαν έναν καμικάζι πιλότο, έναν στρατιώτη επίθεσης. Όσο για την αναγνώριση που είχε ο μεγάλος αδερφός, δεν φάνηκε να τον ένοιαζε ποτέ. Και ας έχουν πει σπουδαίοι παίκτες σαν τον Τρέβορ Φράνσις (Trevor Francis) της Αγγλίας ότι ο Νέεσκενς θα έλαμπε περισσότερο αν δεν ήταν στην σκιά του Κρόιφ.

PALMARES

Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)

Επαγγελματική καριέρα

• ·         1968–1970: Racing Club Heemstede, 68 (1)
• ·         1970–1974: Amsterdamsche Football Club Ajax, 124 (33)
• ·         1974–1979: Futbol Club Barcelona, 140  (35)
• ·         1979–1984: New York Cosmos, 94 (17)
• ·         1984/85: Football Club Groningen, 7 (0)
• ·         1985: Fort Lauderdale Sun, ? (?)
• ·         1985/86: Kansas City Comets (ποδόσφαιρο σάλας), 23 (1)
• ·         1986/87: Löwenbrau (ερασιτέχνες), ? (?)
• ·         1987–1990: Baar, 23 (5)
• ·         1990/91: Football Club Zug, 1      (0)

Διεθνής

• ·         1970–1981: Ολλανδία, 49 (17)

Προπονητική καριέρα

• ·         1991–1993: Football Club Zug
• ·         1993–1995: Stäfa
• ·         1995/96: Fussball Club Singen 04
• ·         1995–2000: Ολλανδία (βοηθός προπονητή)
• ·         2000–2004: Nijmegen Eendracht Combinatie (NEC)
• ·         2005/06: Αυστραλία (βοηθός προπονητή)
• ·         2006–2008: Futbol Club Barcelona (βοηθός προπονητή)
• ·         2008/09: Ολλανδία B
• ·         2009/10: Galatasaray Spor Kulübü (βοηθός προπονητή)
• ·         2011/12: Mamelodi Sundowns Football Club

Τίτλοι

Συλλογικοί

Με τον Ajax

• ·         Πρωτάθλημα Ολλανδίας: 2 (1972, 1973)
• ·         Κύπελλο Ολλανδίας: 2 (1971, 1972)
• ·         Κύπελλο Πρωταθλητριών: 3 (1971, 1972, 1973)
• ·         Ευρωπαϊκό Super Cup: 2 (1972, 1973)
• ·         Διηπειρωτικό Κύπελλο: 1972

Με τη Barcelona

• ·         Κύπελλο Ισπανίας: 1978
• ·         Κύπελλο Κυπελλούχων: 1979

Διεθνείς

Με την Ολλανδία

• ·         Διεθνές Τουρνουά Παρισιού: 1978
• ·         Παγκόσμιο Κύπελλο: φιναλίστ 2 (1974, 1978)
• ·         Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα: 3^η θέση το 1976

Προσωπικές Διακρίσεις

• ·         2^ος Σκόρερ Διοργάνωσης Παγκοσμίου Κυπέλλου: 1974
• ·         Μέλος Ιδανικής 11άδας Διοργάνωσης Παγκοσμίου Κυπέλλου: 1974
• ·         Καλύτερος Παίκτης της Χρονιάς στην Ισπανία: 1975/76
• ·         Μέλος της λίστας των 125 Εν Ζωή Καλύτερων Παικτών του Κόσμου, που συνέταξε το 2004 ο Πελέ για τα 100 Χρόνια της FIFA

 ΠΗΓΕΣ: cult24.gr – balleto.gr