Γκρέγκορζ Λάτο

Ο Πολωνός ακραίος επιθετικός Γκρέγκορζ Λάτο (Grzegorz Bolesław Lato), γεννήθηκε στις 8 Απριλίου του 1950, στο Μάλμπορκ της Πομερανίας, στη βόρεια Πολωνία. Ήταν ο Κορυφαίος Σκόρερ στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974. Η ποδοσφαιρική του σταδιοδρομία, συνέπεσε με την χρυσή εποχή του πολωνικού ποδοσφαίρου, η οποία ξεκίνησε με το Χρυσό Ολυμπιακό Μετάλλιο στο Μόναχο το 1972 και τελείωσε μια δεκαετία αργότερα, με την 3^η θέση στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1982 στην Ισπανία, μια επανάληψη των εντυπωσιακών εμφανίσεων και αποτελεσμάτων των Πολωνών στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974 στη Γερμανία. Ένας ποδοσφαιριστής-σύμβολο για την Πολωνία, υπήρξε ένας θαυμάσιος εξτρέμ, το μεγάλο όπλο του οποίου ήταν η ταχύτητά του. Έκανε τα 100μ. σε 10,8 δευτερόλεπτα! Όταν πετούσε τη μπάλα στον κενό χώρο, οι αμυντικοί ήταν πολύ δύσκολο να τον προλάβουν, δημιουργώντας έτσι «ρήγματα» στις αντίπαλες άμυνες, διαθέτοντας παράλληλα και πολύ επικίνδυνο σουτ! Είναι ο Μοναδικός Πολωνός Ποδοσφαιριστής που έχει κερδίσει το Χρυσό Παπούτσι σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο. Από το 2001 έως το 2005, ήταν γερουσιαστής στην Πολωνία. Το 2008, εξελέγη πρόεδρος της Πολωνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (PZPN) και τον διαδέχθηκε ο Ζμπίγκνιου Μπόνιεκ (Zbigniew Boniek), το 2012.

Ξεκίνησε το ποδόσφαιρο, το 1964, στα τμήματα υποδομής της Σταλ Μιέλετς, στην οποία αφιέρωσε το μεγαλύτερο και καλύτερο κομμάτι της σταδιοδρομίας του. Χάρη στη δική του πληθωρική παρουσία, οι «κυανόλευκοι», ανέβηκαν κατηγορία τη πρώτη χρονιά που έπαιξε επαγγελματικά γι’ αυτούς, το 1969/70, για να συγκαταλέγονται, την δεκαετία του 1970, μεταξύ των κορυφαίων συλλόγων της Πολωνίας, οδηγώντας τους μάλιστα, δύο φορές στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, το 1973 και το 1976, καθώς και μια παρουσία στα προημιτελικά του Κυπέλλου UEFA, τη σεζόν 1975/76! Έχει κερδίσει τη διάκριση ως ο Κορυφαίος Σκόρερ του πολωνικού πρωταθλήματος το 1973 με 13 γκολ και το 1975 με 19 γκολ. Κατέγραψε 295 συμμετοχές και 117 γκολ με τα χρώματα της Σταλ, που περιλαμβάνουν επίσης και 23 εμφανίσεις με 6 γκολ στο πρωτάθλημα της Β’ Κατηγορίας.

Η φήμη του, δεν άργησε να ξεπεράσει τα σύνορα της χώρας του. Αρκετοί σύλλογοι, μεταξύ των οποίων η γερμανική Κολωνία, η γαλλική Μετς και ο Κόσμος της Νέας Υόρκης, μέσω του Πελέ (Edson Arantes do Nascimento, “Pelé”) με προσωπική πρόσκληση, ενδιαφέρθηκαν να τον εντάξουν στη δύναμή τους. Ωστόσο, λόγω και των περιορισμών στις μετακινήσεις των ποδοσφαιριστών που επέβαλαν οι ανατολικές χώρες τότε στην Ευρώπη, υποχρεώνοντάς τους να συμπληρώσουν το 30^ο έτος της ηλικίας τους, χρειάστηκε να περιμένει έως το 1979 για να ξενιτευτεί, υπογράφοντας στη βελγική Λόκερεν.

Στους «τρικολόρ» έμεινε ως το 1982, συμμετέχοντας σε 64 ματς και σημειώνοντας 12 γκολ. Στη συνέχεια, επέλεξε να διασχίσει τον Ατλαντικό και να φορέσει τη φανέλα της μεξικάνικης Ατλάντε! Η μοίρα όμως του έπαιξε άσχημο παιχνίδι! Το 1983, λίγο πριν την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου, τραυματίστηκε στον αχίλλειο τένοντα. Μπήκε δύο φορές στο χειρουργείο, όμως δεν κατόρθωσε να ξεπεράσει τον τραυματισμό του. Το 1984 ανακοίνωσε το τέλος της επαγγελματικής του καριέρας. Πρόλαβε να συμμετάσχει σε 45 αναμετρήσεις της Ατλάντε και να πετύχει 15 τέρματα.

Μετακόμισε στον Καναδά, όπου οι συμπατριώτες του μετανάστες, ήδη από το 1976, τον είχαν ανακηρύξει επίτιμο πρόεδρο της Πολόνια Χάμιλτον, της ποδοσφαιρικής ομάδας που είχαν ιδρύσει! Αγωνίστηκε στον εν λόγω σύλλογο, από το 1984 έως και το 1991 όταν και κρέμασε οριστικά τα παπούτσια του. Ανακηρύχθηκε κορυφαίος ποδοσφαιριστής στη Πολωνία το 1974 και το 1977, ενώ  καταλαμβάνει την 100^η θέση στη λίστα με τους Καλύτερους Παίκτες στην Ευρώπη του 20^ου Αιώνα, από τη Διεθνή Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής του Ποδοσφαίρου.

Με τη φανέλα της εθνικής Πολωνίας, επίσημα έκανε το ντεμπούτο του στις 17 Νοεμβρίου του 1971, στο ματς προκριματικών του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1972 με τη Δυτική Γερμανία, που έληξε χωρίς τέρματα. Συμμετείχε σε τρία Παγκόσμια Κύπελλα (1974, 1978 και 1982) πανηγυρίζοντας δύο φορές την κατάκτηση της 3^ης θέσης! Το 1974, σ’ έναν δύσκολο όμιλο, τον 4^ο, οι Πολωνοί έκαναν αμέσως εντύπωση, νικώντας την Αργεντινή με 3-2, με δύο γκολ από τον Λάτο, το πρώτο μετά από μόλις 7 λεπτά παιχνιδιού. Στη συνέχεια, πέτυχαν τη 2^η Μεγαλύτερη νίκη του τουρνουά, επικρατώντας με 7-0 της Αϊτής (η μεγαλύτερη ήταν η νίκη της Γιουγκοσλαβίας με 9-0 επί του Ζαΐρ), με τον Λάτο να σημειώνει άλλα 2 τέρματα. Στο δεύτερο γύρο, τα γκολ του έπαιξαν ακόμη πιο καθοριστικό ρόλο, σημειώνοντας γκολ εναντίον της Σουηδίας (1-0) και της Γιουγκοσλαβίας (2-1). Ακόμη κι αν δεν μπορούσε να αποτρέψει την αγωνιώδη ήττα 0-1 από την Δυτική Γερμανία στη Φρανκφούρτη, ήταν αυτός που σημείωσε το μοναδικό γκολ στη νίκη στον Μικρό Τελικό επί της Βραζιλίας.

 Τα γκολ του Λάτο ...

 ... και όλα τα γκολ των Πολωνών στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974.

Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978 στην Αργεντινή, σκόραρε το μοναδικό γκολ στη νίκη κόντρα στην Τυνησία και το μοναδικό γκολ για την ομάδα του στην ήττα 1-3 από τη Βραζιλία και κατέκτησε άλλη μια 3^η θέση στην διοργάνωση του 1982, στην Ισπανία, όπου σημείωσε το τελευταίο διεθνές τέρμα του στη νίκη με 5-1 εναντίον του Περού. Αποσύρθηκε επίσημα από το διεθνές ποδόσφαιρο, στις 17 Απριλίου του 1984, σε μια φιλική ήττα με σκορ 0-1. Συνολικά, για την πολωνική εθνική ομάδα, αγωνίστηκε σε 95 αγώνες και σκόραρε 42 γκολ, ένα επίτευγμα που του δίνει την εντυπωσιακή αναλογία 0,44 γκολ ανά παιχνίδι. Σε 6 παιχνίδια, ήταν ο αρχηγός της. Επίσης, έχει και 9 αγώνες με 3 γκολ για την Ολυμπιακή ομάδα της Πολωνίας, που δεν συνυπολογίζονται επίσημα από την FIFA. Επίσης, κατέκτησε μετάλλια σε δύο διοργανώσεις Ολυμπιακών Αγώνων, το Χρυσό στους Αγώνες του 1972 στο Μόναχο και το  Ασημένιο στους Αγώνες του 1976 στο Μόντρεαλ.

Είναι ο 2ος σε συμμετοχές (95 + 9 ανεπίσημες), πίσω από τον Μίχαλ Ζεβλάκοφ (Michał Żewłakow) με 102 και 2ος σε τέρματα (42 + 3), πίσω από τον Βλόντζιμιερζ Λουμπάνσκι (Włodzimierz Lubański), με 48.

Πήρε την καναδική υπηκοότητα και ασχολήθηκε παράλληλα με το κατάστημα αθλητικών ειδών που διατηρούσε στον Καναδά. Το 1987, εργάστηκε ως προπονητής στους Νορθ Ροκ Ρόκετς, αλλά όταν η Σταλ τον κάλεσε να επαναπατριστεί, δεν αρνήθηκε. Τα επόμενα χρόνια, δούλεψε στην Ολύμπια του Πόζναν, την Αμίκα Βρόνκι και την Βίτζεφ του Λοτζ. Έντονα πολιτικοποιημένος, από το 2001 έως το 2005, ως μέλος της Δημοκρατικής Αριστερής Συμμαχίας, ήταν γερουσιαστής στην Πολωνία. Στις 30 Οκτωβρίου του 2008, εξελέγη πρόεδρος της Πολωνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (PZPN), υπηρετώντας την για σχεδόν τέσσερα χρόνια, πριν τον διαδεχθεί ο Ζμπίγκνιου Μπόνιεκ (Zbigniew Boniek), στις 26 Οκτωβρίου του 2012. Σήμερα, σχολιάζει πολλές φορές ποδοσφαιρικούς αγώνες για διάφορα τηλεοπτικά μέσα.

PALMARES

Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)

Επαγγελματική καριέρα

• ·         1966–1980: FKS Stal Mielec, 295 (117)
• ·         1980–1982: Koninklijke Sporting Club Lokeren Oost-Vlaanderen, 64          (12)
• ·         1982–1984: Atlante Fútbol Club S.A. de C.V., 45 (16)
• ·         1984–1991: Polonia Hamilton, 52 (20)

Σύνολο καριέρας: 404 (144)

Διεθνής

• ·         1971–1984: Πολωνία, 104 (45)

Προπονητική καριέρα

• ·         1988-1990: North York Rockets
• ·         1991–1993: FKS Stal Mielec
• ·         1993–1995: Olimpia Poznań
• ·         1995/96: Klub Sportowy Amica Wronki
• ·         1996/97: FKS Stal Mielec
• ·         1999: Reaktywacja Tradycji Sportowych Widzew Łódź

Τίτλοι

Συλλογικοί

Με την Stal Mielec

• ·         Πρωτάθλημα Πολωνίας: 2 (1973, 1976) και επιλαχών 1975
• ·         Κύπελλο Πολωνίας: φιναλίστ 1976

Με την Atlante

• ·         Κύπελλο Πρωταθλητριών Βορείου & Κεντρικής Αμερικής: 1983

Προσωπικές Διακρίσεις

• ·         Πρώτος Σκόρερ Πολωνικού Πρωταθλήματος: 2 (1973, 1975)
• ·         Παίκτης της Χρονιάς για την Πολωνία: 1977
• ·         Αθλητική Προσωπικότητα της Χρονιάς για την Πολωνία: 2 (1974, 1977)

Διεθνείς

Με την Πολωνία

• ·         Ολυμπιακοί Αγώνες: Χρυσό Μετάλιο -1^η θέση το 1972, Ασημένιο Μετάλλιο -2^η θέση το 1976
• ·         Παγκόσμιο Κύπελλο: 3^η θέση το 1974 και το 1982

Προσωπικές Διακρίσεις

• ·         Πρώτος Σκόρερ Διοργάνωσης Παγκοσμίου Κυπέλλου: 1974

Κάποια στοιχεία από το balleto.gr