Αμπεντί Πελέ (Αγιού)

Ο Γκανέζος μεσοεπιθετικός Αμπεντί «Πελέ» Αγιού (Abedi «Pele» Ayew), περισσότερο γνωστός ως Αμπεντί Πελέ, γεννήθηκε στις 5 Νοεμβρίου του 1964, στο Κίμπι, μια πόλη στην Ανατολική Επαρχία της Νότιας Γκάνα. Υπήρξε για πάρα πολλά χρόνια ο αρχηγός της εθνικής ομάδας της Γκάνα. Θεωρείται ως ένας από τους Μεγαλύτερους Αφρικανούς ποδοσφαιριστές Όλων των Εποχών. Αναδείχθηκε 3 φορές Καλύτερος Ποδοσφαιριστής της «Μαύρης Ηπείρου»! Αγωνίστηκε για αρκετούς ευρωπαϊκούς συλλόγους, κατακτώντας την διεθνή φήμη και αναγνώριση στη Γαλλία, στη Ligue 1, κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Λιλ και κυρίως στη Μαρσέιγ, με την οποία κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ το 1993, μεταξύ των άλλων τίτλων. Μεγάλης κλάσης μεσοεπιθετικός, έξυπνος, καλός σουτέρ, με ξαφνικές αλλαγές ρυθμού και όμορφο στυλ, σκόραρε αλλά παράλληλα ήξερε και να οργανώνει το παιχνίδι της ομάδας του. Τρεις από τους γιους του, ο Ιμπραήμ , ο Αντρέ και ο Τζόρνταν έχουν γίνει επίσης διεθνείς για την Γκάνα! Ο Ιμπραήμ και ο Αντρέ για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010, ενώ ο Αντρέ και και ο Τζόρνταν έπαιξαν στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014.

Στα ξεκινήματα της σταδιοδρομίας του έπαιξε διαδοχικά στις Γκρέιτ Φάλκονς και Ρεάλ Ταμάλε Γιουνάιτεντ της πατρίδας του, προτού ξενιτευτεί για χάρη της Αλ Σαντ του Κατάρ, το 1983. Πήρε μαζί της το εγχώριο Κύπελλο και κατόπιν βρέθηκε στην Ελβετία και τη Ζυρίχη, όπου όμως έμεινε ελάχιστα. Όταν αποδεσμεύτηκε, επέστρεψε στη Γκάνα, ουδείς εκ των μεγάλων συλλόγων της οποίας, όμως, κατάφερε να τον αποκτήσει. Έτσι, εντάχθηκε στην Ντράγκονς Ουεμέ του Μπενίν, την οποία ωστόσο μετά από λίγο άφησε για να γυρίσει στην Ρεάλ Ταμάλε Γιουνάιτεντ.

Ενώ αγωνιζόταν στην τελευταία, τον εντόπισαν οι άνθρωποι της γαλλικής Νιόρ, που τον έπεισαν να υπογράψει στην ομάδα τους. Με τα χρώματα της «Σαμουά» σκοράρει 12 γκολ σε 34 ματς, επίδοση που πείθει τη Μιλούζ να κινηθεί για την απόκτησή του. Εκείνος αποδέχθηκε την πρότασή της, και στο πρώτο μισό της σεζόν 1987/88 πέτυχε πέντε γκολ σε 15 εμφανίσεις με τη φανέλα της. Η Μαρσέιγ εντυπωσιάζεται από τα κατορθώματά του και τον κάνει δικό της, αλλά ο ίδιος δεν «στεριώνει» σε αυτήν και παραχωρείται στη Λιλ, όπου παίζει δύο χρονιές με μεγάλη επιτυχία, παίρνοντας συμμετοχή σε 52 παιχνίδια, επιτυγχάνοντας και 21 τέρματα.

Έπειτα, επιστρέφει στη Μαρσέιγ, μονιμοποιείται στο βασικό σχήμα της, και τη βοηθά τα μέγιστα να κατακτήσει τρία πρωταθλήματα, αλλά και το Τσάμπιονς Λιγκ του 1993. Σε αυτόν τον τελικό με τη Μίλαν, (1-0), όχι μόνο έπαιξε βασικός αλλά αναδείχθηκε και «MVP» της συνάντησης. Ήταν αυτός που «σέρβιρε» το νικητήριο γκολ στον Μπαζίλ Μπολί (Basile Bollie)!  Συν τοις άλλοις, έπαιξε και στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών του 1991 με την Μαρσέιγ, αλλά ο αντίπαλος, Ερυθρός Αστέρας, έκανε δικό του το τρόπαιο στα πέναλτι.

Κατέγραψε, 137 παρουσίες και 30 τέρματα με τη Μαρσέιγ ως το 1993, όταν και την άφησε για να συνεχίσει στη Λυών. Ήταν για μία περίοδο κάτοικος «Ζερλάν» (Stade de Gerland), με 31 ματς και3 γκολ και ύστερα έγινε μέλος της ιταλικής Τορίνο. Πέρασε δύο «γεμάτα» χρόνια στη «Γκρανάτα» (38 αγώνες/14 γκολ), κερδίζοντας το βραβείο του καλύτερου ξένου παίκτη της Serie A για τη σεζόν 1995/96. Επόμενος «σταθμός» του ήταν η γερμανική Μόναχο 1860, στην οποία ανήκε για δύο έτη (50 παιχνίδια/τέσσερα γκολ). Κατόπιν πήγε στην Αλ Αΐν των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Κατέκτησε με τα χρώματά της το εγχώριο Κύπελλο, και το 2000 αποσύρθηκε ως παίκτης της από τα γήπεδα.

Για δεκαέξι χρόνια υπήρξε βασικό στέλεχος της εθνικής του, με την οποία στέφθηκε πρωταθλητής Αφρικής το 1982, ενώ διετέλεσε και αρχηγός της. Χρίσθηκε 67 φορές διεθνής, και πέτυχε 33 γκολ. Έλαβε μέρος σε άλλα τέσσερα Κύπελλα Εθνών Αφρικής (1992 –δεύτερη θέση, 1994, 1996, 1998). Αναδείχθηκε πολυτιμότερος ποδοσφαιριστής του Κυπέλλου Εθνών Αφρικής του 1992 και καλύτερος παίκτης της Αφρικής για το 1991 από το BBC. Συμπεριελήφθη στη λίστα με τους 125 σπουδαιότερους εν ζωή άσους που συνέταξε ο Πελέ, για τα 100 χρόνια  της FIFA το 2004.

Σήμερα, παραμένει στον χώρο του ποδοσφαίρου. Είναι ιδρυτής, ιδιοκτήτης και... πρώην προπονητής της Νάνια FC, που εδρεύει σε ένα προάστιο της πρωτεύουσας της Γκάνας, Άκρα, ενώ το 2011 κατέκτησε το εγχώριο Κύπελλο... υπό τις δικές του οδηγίες! Οι γιοι του, Ιμπραήμ, Αντρέ και Τζόρνταν  ακολούθησαν τα βήματά του και έγιναν επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, και μάλιστα είναι εν ενεργεία διεθνείς με τη Γκάνα.

PALMARES

Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)

Εφηβική καριέρα

• 197?–1978: Great Falcons

Επαγγελματική καριέρα

• 1980–1982: Real Tamale United, 46 (21)
• 1982/83: Al-Sadd Sports Club, 8 (7)
• 1983/84: Fussballclub Zürich, 18 (9)
• 1984: Association Sportive Dragons FC de l'Ouémé, 8 (11)
• 1985: Real Tamale United, 19 (7)
• 1987: Football Club de Mulhouse, 16 (5)
• 1987–1989: Olympique de Marseille, 9 (0)
• 1988–1990: Lille Olympique Sporting Club, 61 (16)
• 1990–1993: Olympique de Marseille, 103 (23)
• 1993/94: Olympique Lyonnais, 9 (3)
• 1994–1996: Torino Football Club, 49 (11)
• 1996–1998: Turn- und Sportverein München von 1860, 50 (2)
• 1998–2000: Al-Ain Football Club, 31 (28)

Σύνολο καριέρας: 479 (157)

Διεθνής

• 1982–1998: Γκάνα, 67 (33)

Προπονητική καριέρα

• 2004–    Nania Football Club Accra

Τίτλοι

Συλλογικοί

Με την Μαρσέιγ

• Πρωτάθλημα Γαλλίας: 3 (1990/91, 1991/92, 1992/93 -ανακλήθηκε)
• UEFA Champions League: 1992/93, και φιναλίστ το 1990/91

Με την Αλ -Σαντ

• Κύπελλο Κατάρ: 1983

Με την Αλ-Αίν

• AFC Champions League: 1999 -3^η θέση
• Κύπελλο Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων: 1999
• Πρωτάθλημα Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων: 1999-2000

Διεθνείς

Με την Γκάνα

• Κύπελλο Εθνών Αφρικής: 1982, φιναλίστ το 1992 και 4^η θέση το 1996
• Κύπελλο Εθνών Δυτικής Αφρικής: 3 (1982, 1983, 1984)

Προσωπικές Διακρίσεις

• Μέλος της λίστας με τους 125 Εν Ζωή Καλύτερους Ποδοσφαιριστές του Κόσμου για τα 100 χρόνια  της FIFA, που συνέταξε ο Πελέ, το 2004 
• Βραβείο Βόλτα, Υψηλότερο Εθνικό Βραβείο της Γκάνα 
• Αφρικανός Παίκτης της Χρονιάς: 3 (1991, 1992, 1993)
• Παίκτης της Χρονιάς από την FIFA: 9^ος το 1992, Προεπιλογή το 1991
• Αφρικανός Παίκτης του 20^ου Αιώνα από τον Διεθνή Οργανισμό Ιστορίας και Στατιστικής του Ποδοσφαίρου: 3^η θέση
• Μέλος των 30 Καλύτερων Αφρικανών παικτών των Τελευταίων 50 Ετών: 5^Η θέση
• Αφρικανός Παίκτης της Χρονιάς –Επιλογή: 6 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990)
• Μέλος 11άδας της Χρονιάς από την FIFA: 1996 (Αναπληρωματικός), 1997 (Αναπληρωματικός), 1999
• Παίκτης της Διοργάνωσης Κυπέλλου Εθνών Αφρικής: 1992
• Αφρικανός Παίκτης της Χρονιάς από το BBC: 1991
• Καλύτερος Νέος Παίκτης της Χρονιάς για τη Γκάνα: 1978
• Ρέκορντμαν Συμμετοχών στην εθνική: 73
• Παίκτης της Χρονιάς στη Γκάνα: 1993
• Χρυσό Παπούτσι ως ένας θρύλος του ποδοσφαίρου: 2011

Πηγή: balleto.gr