Έρνστ Χάπελ: Η ιδιοφυΐα

Ο Αυστριακός αμυντικός και αργότερα προπονητής  Έρνστ Χάπελ (Ernst Franz Hermann Happel), γεννήθηκε στις 29 Νοεμβρίου του 1925, στη Βιέννη. Θεωρείται ως ένας από τους πιο επιτυχημένους προπονητές στην ιστορία του ποδοσφαίρου, κερδίζοντας πρωταθλήματα και τους τίτλους εθνικών κύπελλο στην Ολλανδία, το Βέλγιο, τη Γερμανία και την Αυστρία, καθώς και το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης δύο φορές, την πρώτη φορά το 1970 και η δεύτερη το 1983, αλλά και ένα μετάλλιο φιναλίστ στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978. Ήταν ο πρώτος από τους 5 προπονητές να έχουν κερδίσει το Κύπελλο Πρωταθλητριών με 2 διαφορετικούς συλλόγους με τους  Κάρλο Αντσελότι(Carlo Ancelotti), Ότμαρ Χίτσφελντ (Ottmar Hitzfeld), Ζοζέ Μουρίνιο (José Mourinho) και Γιουπ Χάινκες (Jupp Heynckes) να είναι οι άλλοι 4. Είναι επίσης ένας από τους 4 προπονητές, μαζί με τον Ζοζέ Μουρίνιο, Τζιοβάνι Τραπατόνι (Giovanni Trapattoni) και Τόμισλαβ Ίβιτς (Tomislav Ivić) που έχουν κερδίσει εθνικά πρωταθλήματα σε 4 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες!

Μεγάλωσε κοντά στο προπονητικό κέντρο της Ραπίντ και λάτρευε από μικρός το ποδόσφαιρο. Σε ηλικία 16 ετών ενσωματώθηκε στην πρώτη ομάδα, λόγω των υποχρεώσεων που είχαν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία απ' αυτόν ποδοσφαιριστές, κατά την διάρκεια του πολέμου. Στα 17 του χρόνια, υπογράφει επαγγελματικό συμβόλαιο στη Ραπίντ Βιέννης, την πρώτη του μεγάλη αγάπη.

Αγωνίζεται στη Ραπίντ από το 1942 έως το 1954 και στη συνέχεια από το 1956 έως το 1959. Για 15 χρόνια εξελίχθηκε σε αναντικατάστατο μέλος της αυστριακής ομάδας. Ένα από τα προσωνύμια του ήταν ο «μάγος». Παρότι αριστερό μπακ, η τεχνική του ήταν υψηλού επιπέδου. Ως νεαρός η πειθαρχία δεν ήταν το φόρτε του. Είχε μπλεξίματα με την αστυνομία για κλοπή στη Νότιο Αφρική, σωματική βία στην Αυστρία και οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ στην Ολλανδία. Αγαπούσε τις γυναίκες και το κρασί και μισούσε τις εντολές από ανωτέρους του. Όταν ο Μαξ Μέρκελ (Max Merkel), δεξί μπακ και επτά χρόνια μεγαλύτερος του Χάπελ, πήρε μεταγραφή στην Ραπίντ, το 1946, του ανατέθηκε το δύσκολο έργο να συνετίσει τον άστατο Χάπελ, επαναφέροντας τον στον ίσιο δρόμο.

Στα δυο χρόνια της παρένθεσης, ο Χάπελ φεύγει εκτός της χώρας του, παίρνοντας μεταγραφή στη Γαλλία για τη Ρασίνγκ του Παρισιού. Συνολικά, με τη Ραπίντ συμπλήρωσε 240 συμμετοχές και σκόραρε 25 φορές, στατιστικό εντυπωσιακό για αμυντικό. Με τη Ρασίνγκ έπαιξε 42 φορές και βρήκε δίχτυα 9 φορές. Ως παίκτης κέρδισε πολλούς εγχώριους τίτλους με την Ραπίντ Βιέννης και έγινε ένας από τους αστέρες της εθνικής ομάδας της Αυστρίας.

Με την Εθνική ομάδα της χώρας του αγωνίστηκε για πρώτη φορά, το 1947 σε παιχνίδι απέναντι στην Ουγγαρία. Το 1954 είναι μέλος της Αυστρίας, στο Μουντιάλ της Ελβετίας, στο οποίο μάλιστα το αντιπροσωπευτικό του συγκρότημα κατέλαβε την 3η θέση! Μελανό σημείο στην καριέρα του αποτέλεσε η κριτική που δέχτηκε μετά την ήττα με 6-1 από την Γερμανία στα ημιτελικά. Ο Τύπος τον χαρακτήρισε αδιάφορο. Ο Χάπελ, δεν τους συγχώρεσε ποτέ για την ασέβεια προς το πρόσωπο του. Στο υπόλοιπο της ζωής του, οι σχέσεις τους ήταν τυπικές που έφθασαν και στα όρια της έχθρας. Τέσσερα χρόνια αργότερα ήταν και πάλι μαζί με την Αυστρία στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας. Έπαιξε για τελευταία φορά με την εθνική του ομάδα τον Σεπτέμβριο του 1958, σε αναμέτρηση με τη Γιουγκοσλαβία. Συνολικά, φόρεσε 51 φορές τη φανέλα με το εθνόσημο και σημείωσε 5 γκολ. 

Τα επιτεύγματα

Όταν το 1959 ολοκληρώθηκε η ποδοσφαιρική του καριέρα, ο Χάπελ ανέλαβε διευθυντής στη Ραπίντ Βιέννης. Τα πρώτα προπονητικά βήματα του, γίνονται στην ολλανδική Ντεν Χάαγκ. Ο Αυστριακός κάθεται για πρώτη φορά σε πάγκο το 1962. Η Ολλανδική ομάδα πάλευε για την παραμονή και σε μόλις δύο χρόνια την οδήγησε στον τελικό του Κυπέλλου Ολλανδίας. Το 1967 η Ντεν Χάαγκ τερμάτισε τρίτη στο πρωτάθλημα και ένα χρόνο αργότερα κατέκτησε το πρώτο της τρόπαιο μεταπολεμικά, επικρατώντας του Άγιαξ με 2-1 στον τελικό του Κυπέλλου.

Οι άνθρωποι της Φέγενορντ βλέπουν στο πρόσωπό του τον κατάλληλο για το «τιμόνι» της ομάδας και τον προσλαμβάνουν. Ο Χάπελ μένει εκεί από το 1968 έως το 1973 και κάνει πράγματα και θαύματα! Στην πρώτη του σεζόν την οδήγησε στην κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, κάνοντας τη Φέγενορντ την πρώτη ολλανδική ομάδα που το καταφέρνει κερδίζοντας στον τελικό που διεξήχθη στο Σαν Σίρο, την Σέλτικ του Τζοκ Στιν (Jock Stein) με 2-1. Ο Βιμ Φαν Χάνεγκεμ, ο εμβληματικός αρχηγός της Φέγενορντ την εποχή εκείνη, τον χαρακτήρισε ως τον καλύτερο προπονητή στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Κατακτά μαζί της και το Διηπειρωτικό.  Ένα χρόνο αργότερα, ξανακερδίζει το πρωτάθλημα Ολλανδίας. Λατρεύεται όσο λίγοι από τους οπαδούς της ομάδας, αλλά το 1973 αποφασίζει να ξενιτευτεί και φεύγει για την Ισπανία, όπου πιάνει δουλειά στη Σεβίλλη. 

Με τους Σεβιγιάνους δεν… δένει και δυο χρόνια αργότερα, το 1975, πηγαίνει στο Βέλγιο και συγκεκριμένα στην Κλαμπ Μπρίζ. Παίρνει αμέσως τρία διαδοχικά πρωταθλήματα κι ένα Κύπελλο και οδηγεί την ομάδα του σε δυο τελικούς ευρωπαϊκών Κυπέλλων, χωρίς να καταφέρει να πάρει το τρόπαιο, χάνοντας την ευκαιρία να γίνει ο πρώτος προπονητής που κατακτά το Κύπελλο Πρωταθλητριών με δύο ομάδες. Ηττήθηκε το 1978 στο Γουέμπλεϊ από την Λίβερπουλ 1-0, όπως είχε συμβεί δύο χρόνια νωρίτερα και πάλι από την Λίβερπουλ, στον τελικό του Κυπέλλου UEFA. Σουρεαλιστική στιγμή στον τελικό του 1976, το οφσάιντ που εφάρμοσε, με τους παίκτες σε ευθεία γραμμή να τραβιούνται έξω από την περιοχή την στιγμή εκτέλεσης ενός φάουλ από τον Κέβιν Κίγκαν (Kevin Keegan).

Η ώρα των «οράνιε» 

Το 1978 ο Χάπελ βρίσκεται στον πάγκο της Εθνικής Ολλανδίας. Είναι τα τελειώματα της δεκαετίας του περίφημου total football. Μετά τον χαμένο τελικό στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974, από τη Γερμανία, οι Ολλανδοί κάνουν τα πάντα για να φτάσουν στην κορυφή. Στο παγκόσμιο Κύπελλο της Αργεντινής εντυπωσιάζουν ξανά. Φτάνουν και πάλι στον τελικό, αλλά δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν το εμπόδιο της «οικοδέσποινας». Tο πλασέ του Ρόμπι Ρέζενμπρικ (Rob Rensenbrink) βρήκε το δοκάρι λίγο πριν την λήξη του αγώνα και το ματς οδηγήθηκε στην παράταση. Οι «οράνιε» δεν άντεξαν στην πίεση και ηττήθηκαν με 3-1. Η ιστορία θα είχε γραφτεί διαφορετικά αν το σουτ του Ολλανδού άσου είχε καταλήξει στα δίχτυα. Μετά την Ολλανδία, «μετακομίζει» το 1979 στη Σταντάρ Λιέγης, με την οποία κατακτά ένα Κύπελλο και ένα Σούπερ Καπ Βελγίου. Μένει εκεί μέχρι το 1981… 

Στο Αμβούργο των επιτυχιών! 

Ο Χάπελ κάνει ξανά το μεγάλο βήμα το 1981. Πηγαίνει στο Αμβούργο, στο οποίο μένει έως το 1987 και μεγαλουργεί για να αποδείξει ότι ακόμη παραμένει ένας από τους κορυφαίους προπονητές. Κατακτά δυο πρωταθλήματα (1982, 1983), ένα Κύπελλο (1987) και το Κύπελλο Πρωταθλητριών το 1983. Στον τελικό της Αθήνας, το Αμβούργο συναντά τη Γιουβέντους και παίρνει τη νίκη με σκορ 1-0, χάρη στο γκολ του Φέλιξ Μάγκατ (Felix Magath)! Παράλληλα, οι Γερμανοί με τον Αυστριακό στον πάγκο του πηγαίνουν στον τελικό του UEFA της σεζόν 1981/82, αλλά γνωρίζουν την ήττα από την Γκέτεμποργκ. Αναγκάστηκε να φύγει από το Αμβούργο το 1987 λόγω ασθένειας.

Μετά το απολύτως επιτυχημένο πέρασμά του από το Αμβούργο, επιστρέφει στη χώρα του. Κοουτσάρει την Τιρόλ, με την οποία παίρνει δυο πρωταθλήματα (1989,1990) κι ένα Κύπελλο (1989). Το 1991 αναλαμβάνει την Εθνική Αυστρίας, αλλά δεν είναι γραφτό να ολοκληρώσει εκεί τη θητεία του. Ο Χάπελ, που κάπνιζε τρία πακέτα τσιγάρα την ημέρα, άφησε την τελευταία του πνοή στις 14 Νοεμβρίου του 1992, δύο εβδομάδες πριν τα 67^α  γενέθλια του, λόγω καρκίνου στον πνεύμονα και ολόκληρη η ποδοσφαιρική Αυστρία –και όχι μόνο– βυθίζεται σε πένθος. Οι Αυστριακοί τίμησαν τη μνήμη του, μετονομάζοντας αμέσως το μεγαλύτερο γήπεδο της χώρας, το «Πράτερσταντιον» σε «Ερνστ Χάπελ». Μετά τον θάνατό του διεξήχθη φιλικό ανάμεσα στην Αυστρία και τη Γερμανία. Μια μπλούζα με το όνομά του βρισκόταν στον πάγκο της ομάδας, κατά τη διάρκεια της αναμέτρησης (0-0).

«Δεν είναι εύκολο να γράψεις για τον Ερνστ Χάπελ», αναφέρει ο συμπατριώτης του αυστριακού προπονητή, Ματίας Μάρστσικ (Matthias Marschik), στο βιβλίο "Strategists of the Game". Παρεξηγημένος από "σοφούς" του ποδοσφαίρου επικρίθηκε για τις αλλόκοτες, όπως της χαρακτήριζαν, προπονητικές του μεθόδους. Λίγοι ήταν αυτοί που καταλάβαιναν την μεγαλοσύνη του.

Ήταν ένας τολμηρός προπονητής με επιθετική φιλοσοφία. Ριψοκίνδυνος εντός και εκτός αγωνιστικών χώρων απεχθάνονταν το στατικό ποδόσφαιρο. Χάρις στον Έρνστ Χάπελ η προπονητική εξελίχθηκε. Έμαθε στους παίκτες του την παγίδα του οφσάιντ, τις εναλλαγές θέσεων, την ζώνη και την πίεση στον αντίπαλο, δηλαδή το πρέσινγκ. Επίσης, ήταν αυτός που εφάρμοσε πρώτος το 4-3-3 στην εθνική Ολλανδίας και υιοθέτησε αργότερα ο Ρίνους Μίχελς (Rhinus Michels). Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου ενώ άφησε την σφραγίδα του σε όλες τις χώρες που εργάστηκε.

Είπε …

• «Όσο περισσότερα πράγματα αναγνωρίζεις και τα οικειοποιείσαι τόσο περισσότερα μπορείς να αφομοιώσεις και να προσθέσεις στο τρόπο παιχνιδιού σου. Ακόμη και μία αποτυχία μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά αν δεις τα θετικά της».

• «Η διαφορά ανάμεσα στον σκηνοθέτη ενός έργου και ενός τεχνικού στην μπάλα είναι ότι ο πρώτος έχει τη βεβαιότητα πριν ανέβει η παράσταση πως η προετοιμασία του έχει φτάσει τους ηθοποιούς έτοιμους για το 100% της απόδοσης. Στο ποδόσφαιρο, όμως, ακόμα και αν φτάσεις στο 95% την προετοιμασία, πάντα μένει αυτό το μικρό ποσοστό της αβεβαιότητας που κάνει το άθλημα τόσο απρόβλεπτο και δημοφιλές».

• Για την καριέρα του ως προπονητής: "Στην περίπτωση μου εκπληρώθηκαν τα πάντα και δεν έχω τύψεις".

• Για τους φόβους του πριν από τους αγώνες: "Ο φόβος δεν είναι στο λεξιλόγιο μου".

• Ένας λόγος που απέρριψε μία ομάδα: "Με ενδιαφέρει πως διοικείται ένας σύλλογος. Όσο μικρότερο είναι το διοικητικό συμβούλιο τόσο το καλύτερο. Αν είναι 18 απλά δεν με ενδιαφέρει".

• Ο Χάπελ για την τακτική: "Αν παίζεις man-to-man στέλνεις στο γήπεδο έντεκα πίθηκους".

• Αν έκανε στην καριέρα του το χόμπι του επάγγελμα: "Δεν θέλω το ποδόσφαιρο να είναι το χόμπι μου. Θα άφηνε πολύ λίγο χώρο για την συλλογή γραμματοσήμων".

• Τι κάνει τον καλό μέσο: "Ο καλός μέσος έχει μάτια στην πλάτη. Αυτό είναι το μυστικό με λίγα λόγια".

• Για την σχέση του με τους παίκτες: "Δεν είμαι φίλος με τους παίκτες. Τους κρατάω σε απόσταση".

• Για τον έλεγχο των παικτών του: "Δεν πρέπει να υψώνεις τοίχος γύρω από το ξενοδοχείο των παικτών. Αλλά θα πρέπει να κρατάς ένα-δύο τούβλα".

• Η φιλοσοφία του για το ποδόσφαιρο: "Προτιμώ να κερδίζω 5-4 παρά 1-0!". "Αν θέλει κάποιος να πετύχει πρέπει να παίρνει ρίσκα".

• Η αγάπη του για το ποδόσφαιρο: "Μία ημέρα χωρίς ποδόσφαιρο είναι μία χαμένη μέρα".

• Για την προπονητική: "Πρέπει να είσαι γεννημένος για αυτή την δουλειά. Δεν υπάρχουν επιστημονικές ερμηνείες".

• Το μυστικό στο ποδόσφαιρο: "O κόσμος αγαπάει τους παίκτες με φαντασία, γιατί στο τέλος θέλει να διασκεδάσει. Το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που πρέπει να είναι διασκεδαστικό".

PALMARES

Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)

Εφηβική καριέρα

• 1938–1942:  Sportklub Rapid Wien

Επαγγελματική καριέρα

• 1942–1954: Sportklub Rapid Wien, 177 (8)
• 1955/56: Racing Club de France football Colombes 92, 42 (9)
• 1956–1959: Sportklub Rapid Wien, 63 (17)

Σύνολο καριέρας: 282 (34)

Διεθνής

• 1947–1958: Αυστρία, 51 (5)

Προπονητική καριέρα

• 1962–1969: Haagsche Football Club Alles Door Oefening Den Haag
• 1969–1973: Feyenoord Rotterdam
• 1973/74: Sevilla Fútbol Club
• 1974–1978: Club Brugge Koninklijke Voetbalvereniging
• 1977–1978: Ολλανδία
• 1979: Koninklijke Racing Club Zuid-West-Vlaanderen -Harelbeke
• 1979–1981: Royal Standard de Liège
• 1981–1987: Hamburger Sport-Verein e.V.
• 1987–1991: Fußballclub Swarovski Tirol
• 1992: Αυστρία

Τίτλοι

Ως ποδοσφαιριστής

Με την Rapid Βιέννης

• Πρωτάθλημα Αυστρίας: 6 (1946, 1948, 1951, 1952, 1954, 1957)
• Κύπελλο Αυστρίας: 1946
• Zentropa Cup: 1951

Ως προπονητής

Με την ADO Den Haag

• Κύπελλο Ολλανδίας: 1967/68

Με την Feyenoord

• Πρωτάθλημα Ολλανδίας: 1970/71
• Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης: 1969/70
• Διηπειρωτικό Κύπελλο: 1970

Με την Club Brugge 

• Πρωτάθλημα Βελγίου: 3 (1975/76, 1976/77, 1977/78)
• Κύπελλο Βελγίου: 1976/77
• Κύπελλο UEFA: φιναλίστ το 1975/76
• Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης: φιναλίστ το 1977/78

Με την Royal Standard de Liège

• Κύπελλο Βελγίου: 1980/81
• Σούπερ Καπ Βελγίου: 1981
• Πρωτάθλημα Βελγίου: επιλαχών το 1979/80

Με την Ολλανδία

• Παγκόσμιο Κύπελλο: φιναλίστ το 1978

Με το Hamburger

• Πρωτάθλημα Γερμανίας: 2 (1981/82, 1982/83)
• Κύπελλο Γερμανίας: 1986/87
• Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης: 1982–83
• Κύπελλο UEFA: φιναλίστ το 1981/82
• Σούπερ Καπ Ευρώπης: φιναλίστ το 1983
• Διηπειρωτικό Κύπελλο: φιναλίστ το 1983

Με την Swarovski Tirol

• Πρωτάθλημα Αυστρίας: 1988–89, 1989–90
• Κύπελλο Αυστρίας: 1988–89

Πηγές: sport-fm.gr - sport24.gr