Ο Σοβιετικός,
ουκρανικής καταγωγής αμυντικός ή και μέσος, Σεργκέι Μπάλτατσα (Sergei Pavlovich
Baltacha), γεννήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου
του 1958, στη Μαριούπολη, το λιμάνι στην Αζοφική Θάλασσα στην νοτιοανατολική
Ουκρανία. Έκανε μεγάλη καριέρα, υπό τις οδηγίες του Βαλερί Λομπανόφσκι (Valeriy
Lobanovskyi) στη Ντιναμό Κιέβου, με την οποία κέρδισε το Κύπελλο Κυπελλούχων
του 1986, παράλληλα με 4 Σοβιετικά πρωταθλήματα και ισάριθμα Κύπελλα. Αργότερα,
αγωνίστηκε για την Ίπσουιτς στην Αγγλία, όντας ο πρώτος Σοβιετικός διεθνής στο
αγγλικό πρωτάθλημα και στη Σκωτία με την Σεντ Τζόνστον και την Ινβερνές. Έπαιξε
45 αγώνες με την εθνική Σοβιετική ομάδα, με σπουδαιότερη διάκριση, τη συμμετοχή
στον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1988.
Ως
μαθητής, έπαιξε ποδόσφαιρο με την ομάδα παίδων της Μαριούπολης, Αζόφσταλ.
Εντοπίστηκε από τον Λομπανόφσκι, ενώ ήταν ακόμα έφηβος, στα τμήματα υποδομής
της Μέταλιστ του Χάρκοβο (Σπορτιντέρνατ), στα οποία βρισκόταν από 13 χρονών.
Αναπτύχθηκε από τον διάσημο προπονητή, έναν από τους καλύτερους και πιο
σεβαστούς προπονητές ποδοσφαίρου του 20ου αιώνα. Επαγγελματικά, ξεκίνησε στην
Ντιναμό Κιέβου, το 1976, στην οποία παρέμεινε για 12 χρόνια, κατακτώντας 4
φορές το πρωτάθλημα, (1980, 1981, 1985, 1986), ισάριθμες το κύπελλο (1978,
1982, 1985, 1987) και 3 φορές το Σούπερ Καπ Σοβιετικής Ένωσης. Έκανε σχεδόν 300
εμφανίσεις για την Ντιναμό και η μεγαλύτερη επιτυχία του, ήταν η κατάκτηση του
Κυπέλλου Κυπελλούχων του 1986.
Στο
τέλος του 1988, έγινε ο πρώτος Σοβιετικός που αγωνίστηκε στην πρώτη Αγγλική
κατηγορία και στην Μεγάλη Βρετανία γενικότερα. Με κόστος 20.000 λίρες, υπέγραψε
στην Ίπσουιτς και στο ντεμπούτο του, τον Ιανουάριο του 1989, σκόραρε εναντίον
της Σουόνσι (5-1). Έπαιξε συνολικά 28 παιχνίδια με τους «Μπλε», σκοράροντας 1
γκολ. Τον Ιούλιο του 1990, πήγε στην Σκωτία για λογαριασμό της Σεντ Τζόνστον,
στην οποία αγωνίστηκε με επιτυχία για 3 περιόδους. Τη σεζόν 1993/94, έπαιξε για
την Ινβερνές, ως παίκτης-προπονητής, αποσυρόμενος στο τέλος της από την ενεργό
δράση.
Το
1979, έπαιξε μερικά παιχνίδια για την Ουκρανία στην «Σπαρτακιάδα των Λαών της
ΕΣΣΔ». Με την ΕΣΣΔ, κέρδισε το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων το 1977, που
έγινε στην Τυνησία. Με την Σοβιετική Ένωση, κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο στους
Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980, στη Μόσχα, παίζοντας σε δύο αγώνες με την
Ολυμπιακή ομάδα. Συμμετείχε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1982, όπου μαζί με τον Ανατόλι
Ντεμιανένκο (Anatoli Demyanenko) και τον Αλεξάντερ Τσιβάτζε (Alexander Chivadze),
αποτελούσε τη ραχοκοκαλιά της σοβιετικής άμυνας, σκοράροντας στον πρώτο γύρο, το
τρίτο γκολ της νίκης επί της Νέας Ζηλανδίας (3-0) και ήταν φιναλίστ στο
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1988, στην Γερμανία, μπαίνοντας ως αλλαγή στον χαμένο
τελικό από την Ολλανδία. Για την εθνική ομάδα της ΕΣΣΔ, έπαιξε σε 45 αγώνες και
σημείωσε 2 γκολ. Συμμετείχε επίσης και σ’ έναν άτυπο αγώνα μεταξύ ΕΣΣΔ - Τα
αστέρια του κόσμου (3-3), στις 8 Ιουνίου του 1989, όπου σκόραρε.
Όταν
αποσύρθηκε από την ενεργό δράση, εργάστηκε στην Ουκρανία, βοηθός προπονητή στην
ΤΣΣΚΑ-Μπόρισφεν από το 1995 έως το 1998. Επέστρεψε στη Σκωτία, ως βοηθός
προπονητή στη Σεντ Μίρεν (1998/99) και εν συνεχεία στο τεχνικό επιτελείο
της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της
Σκωτίας (1999-2001). Από το 2001, είναι προπονητής στις ακαδημίες της Τσάρλτον,
με μια 4ετή διακοπή από το 2008 έως το 2012, που εργάστηκε στα αντίστοιχα
τμήματα της Τσέλσι.
Η
πρώην σύζυγός του, Όλγα, πρωταθλήτρια στίβου, δεν συμμετείχε στη Σοβιετική
Ολυμπιακή ομάδα στο πένταθλο, στους Ολυμπιακούς της Μόσχας, το 1980,
επιλέγοντας να παραμείνει στο σπίτι για να φροντίσει τον ενός έτους γιο τους, Σεργκέι
Jr, που έγινε επίσης επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, παίζοντας για την Σεντ Μίρεν
και την Μίλγουολ, καθώς και την εθνική Νέων της Σκωτίας. Η κόρη του, Έλενα
Μπάλτατσα ήταν επαγγελματίας παίκτρια του τένις, πρωταθλήτρια, αγωνιζόμενη με
τα βρετανικά χρώματα. Πέθανε στις 4 Μαΐου του 2014, από καρκίνο του ήπατος σεηλικίας μόλις 30 ετών.
Με
την Όλγα αργότερα χώρισαν. Τώρα ζει με τη δεύτερη σύζυγό του, Οκσάνα, στο νότιο
Λονδίνο. Αν και γεννήθηκε στην Ουκρανία, θεωρεί τον εαυτό του πολυεθνικό. Τα
επιτεύγματα της καριέρας του, οδήγησαν στο να εγκατασταθεί στο «Viktor Leonenko
Hall of Fame» του Ουκρανικού Ποδοσφαίρου, τον Μάρτιο του 2012. Σε παλαιότερη συνέντευξή
του έχει δηλώσει: «Είμαι πολίτης της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά αγαπώ την
Ουκρανία. Όσο για τώρα, ζω στο Ηνωμένο Βασίλειο για πάνω από 23 χρόνια, είναι
το σπίτι μου, αλλά πηγαίνω στην Ουκρανία τακτικά. Είναι μια όμορφη χώρα με καλούς
και ευγενικούς ανθρώπους. Θέλω να τη δω να γίνεται περισσότερο ευρωπαϊκή χώρα.
Αλλά, δεν νομίζω ότι θα χάσει τους δεσμούς με τη Ρωσία, είμαστε παρόμοιοι άνθρωποι,
είναι σαν αίμα μας».
PALMARES
Περίοδος:
Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)Εφηβική καριέρα
- Football Club Metalist Kharkiv
Επαγγελματική καριέρα
- 1976–1988: Football Club Dynamo Kyiv, 245 (6)
- 1988–1990: Ipswich Town Football Club, 28 (1)
- 1990–1993: St Johnstone Football Club, 90 (1)
- 1993–1994: Inverness Caledonian Thistle Football Club, 9 (0)
Διεθνής
- 1979: Ουκρανία
- 1980–1988: Σοβιετική Ένωση, 45 (2)
Προπονητική καριέρα
- 1994/95: Inverness Caledonian Thistle Football Club (παίκτης-προπονητής)
- 1995-1998: FC Central Sports Club of the Army Kyiv (CSCA Borisfen) (βοηθός)
- 1998/99: St. Mirren Football Club (βοηθός)
- 2001-2008: Charlton Athletic Football Club (προπονητής Ακαδημιών)
- 2008-2012: Chelsea Football Club (προπονητής Ακαδημιών)
- 2012- : Charlton Athletic Football Club (προπονητής Ακαδημιών)
Τίτλοι
Συλλογικοί
Με
την Dynamo Kyiv
- Πρωταθλητής ΕΣΣΔ: 4 (1980, 1981, 1985, 1986)
- Κύπελλο ΕΣΣΔ: 4 (1978, 1982, 1985, 1987)
- Κύπελλο Κυπελλούχων: 1986
Διεθνείς
Με
την Σοβιετική Ένωση
- Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων: 1977
- Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ελπίδων: 1980
- Ολυμπιακοί Αγώνες: Χάλκινο μετάλλιο -3η θέση το 1980, στην Μόσχα
- Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα: φιναλίστ το 1988
