Ο Βορειοϊρλανδός αμυντικός Μπίλι ΜακΚράκεν (Billy “Bill”
McCracken), γεννήθηκε στις 29 Ιανουαρίου του 1883 στο
Μπέλφαστ. Έπαιξε για την Νιούκαστλ ολόκληρη τη 20ετή ποδοσφαιρική του
καριέρα (1904-1924), βοηθώντας την να κερδίσει τρεις αγγλικούς τίτλους πρωταθλήματος
και το Κύπελλο Αγγλίας. Μετά την απόσυρσή του έγινε προπονητής στη Χαλ Σίτι το
1923, φτάνοντάς τη στον ημιτελικό του
αγγλικού Κυπέλλου του 1930. Αργότερα είχε βραχυπρόθεσμες προπονητικές θητείες
για τη Γκέιτσχεντ, τη Μίλγουολ και την Άλντερσοτ. Είναι ένας από τους λίγους παίκτες των οποίων
οι ενέργειες έχουν φέρει αλλαγές στους κανονισμούς του ποδοσφαίρου, όταν, ως
κεντρικός αμυντικός για τη Νιούκαστλ, του πιστώνεται η τεχνική του «τεχνικού
οφσάιντ», όταν οι κανόνες ήθελαν 3 αμυντικούς να καλύπτουν τον επιτιθέμενο.
Ήταν τόσο επιτυχημένο που ο κανόνας άλλαξε σε «2 αμυντικούς μεταξύ του
επιθετικού και την γραμμή του τέρματος».
Στα 1883, τη χρονιά που γεννήθηκε, το Μπέλφαστ βρισκόταν στο απόγειο του δικού
του «χρυσού αιώνα». Για ολόκληρη τη Μεγάλη Βρετανία, άλλωστε, η βικτωριανή
εποχή ήταν «χρυσή», με τη βιομηχανική επανάσταση -που προηγήθηκε- να έχει
μετατρέψει τις πόλεις σε ισχυρότατα οικονομικά κέντρα. Ήταν μία μακρά περίοδος
ευημερίας και εθνικής αυτοπεποίθησης για τη Βρετανία και όπως συμβαίνει σε
τέτοιες περιπτώσεις, ουδείς έβλεπε την «καταιγίδα» που ερχόταν. Σε αυτό το
κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο γεννήθηκε, στη μετέπειτα πρωτεύουσα της Βορείου
Ιρλανδίας ο Μπίλι ΜακΚράκεν. Ένας άνθρωπος που έμελλε να αλλάξει μια για πάντα
το ποδόσφαιρο, απλά διότι ήταν εξαιρετικά ευφυής. Κρίνοντας από τα δημοσιεύματα
της εποχής και από όσες αναφορές έχουν γίνει για αυτόν σε δεκάδες βιβλία, ο
ΜακΚράκεν ήταν, ίσως, ο καλύτερος αμυντικός της εποχής του. Ένας καταπληκτικός
δεξιός μπακ, ταχύτατος και πολύ δυνατός.
Το ταλέντο του, λοιπόν, δεν μπορούσε να περάσει
απαρατήρητο και στα 21 του, το 1904 και αφού δύο χρόνια νωρίτερα είχε
κατακτήσει το νταμπλ στην Ιρλανδία με την Ντιστίλερι, η Νιούκαστλ τον έφερε
στον αγγλικό Βορρά, για να γίνει αναντικατάστατος στην ομάδα που τα σάρωσε όλα
στο Νησί στην αυγή του 20ού αιώνα! Παίζοντας ένα ποδόσφαιρο που χαρακτηρίστηκε
«καλλιτεχνικό, ομαδικό, γρήγορο και με πολλές κοντινές πάσες», η ομάδα της
ομώνυμης αγγλικής πόλης κατέκτησε τη δεκαετία του 1910 τα τρία από τα τέσσερα
συνολικά πρωταθλήματα που έχει πανηγυρίσει στην ιστορία της, ένα Κύπελλο και
ένα Community
Shield. Η Νιούκαστλ όμως, με τον ΜακΚράκεν να έχει μία απίθανη
έμπνευση, έγινε και η αιτία μιας επανάστασης!
Ο ΜακΚράκεν έμεινε μια ζωή στην αγαπημένη του Νιούκαστλ,
ως το 1924, για την οποία συνολικά έπαιξε 432 παιχνίδια, σκοράροντας 8 γκολ,
ενώ είχε και κάποια σύντομα περάσματα από τη Φούλαμ (1918/19) και τη Χαλ (1922/23).
Σταμάτησε να παίζει στα 41 του (!), τρία χρόνια αφότου η Ιρλανδία «κόπηκε στα
δυο», με την ίδρυση της Βορείου Ιρλανδίας των Ενωτικών. Εκείνων, δηλαδή, που
ήθελαν -και θέλουν- την Ιρλανδία μέσα στη Μεγάλη Βρετανία, βλέποντας τους
εαυτούς τους ως Βρετανούς και όχι ως Ιρλανδούς.
Με τους συμπατριώτες του, δε, στην ομοσπονδία της χώρας,
ο ΜακΚράκεν είχε μία κόντρα που κράτησε 12 ολόκληρα χρόνια! Μέχρι το 1908 είχε
φορέσει 10 φορές τη φανέλα με το εθνόσημο στο στήθος. Ως ένας από τους
καλύτερους παίκτες στον κόσμο, όμως και ενώ οι συνάδερφοί του και συμπαίκτες
του στη Νιούκαστλ, Άγγλοι, έπαιρναν 10 λίρες για κάθε παιχνίδι με την εθνική
τους ομάδα, ζήτησε το ίδιο. Το αίτημά του απορρίφθηκε, με αποτέλεσμα να…
μουλαρώσει, να μείνει στα αποδυτήρια σε ένα φιλικό με την Αγγλία και να τιμωρηθεί
με δια βίου αποκλεισμό από την εθνική! Έπρεπε να περάσουν 12 χρόνια για να του
επιτραπεί να ξαναφορέσει την πράσινη φανέλα, αν και με την ίδρυση του αυτόνομου
κράτους της Βορείου Ιρλανδίας, ο ΜακΚράκεν τάχθηκε στο πλευρό των Ενωτικών -και
όχι σε εκείνο των ρεπουμπλικάνων. Πριν, όμως, είχε προλάβει να εξοργίσει τους
πάντες.
Τη δεκαετία του 1920 οι ομάδες παρέμεναν πιστές στην
περίφημη «τακτική της πυραμίδας»: Ένα σύστημα 2-3-5, τόσο διαδεδομένο όσο το
4-2-3-1 στις μέρες μας. Φουλ επίθεση εν ολίγοις! Το γεγονός, όμως, ότι, τότε,
οφσάιντ θεωρούταν ο επιτιθέμενος που δεν καλυπτόταν από τρεις παίκτες
(συμπεριλαμβανομένου και του τερματοφύλακα, φυσικά), ισορροπούσε κάπως τα
πράγματα και τα ματς δεν έληγαν με σκορ πόλο. Το αντίθετο μάλιστα! Τα παιχνίδια
ενίοτε δεν είχαν καθόλου ρυθμό, τα γκολ έμπαιναν με το σταγονόμετρο και οι
θεατές συχνά πυκνά γκρίνιαζαν στην εξέδρα. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, πρώτη η
ομοσπονδία της Αγγλίας συνειδητοποίησε πως ο κανονισμός του οφσάιντ χρειαζόταν
μία ριζική αναμόρφωση.
Πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην εξαιρετική Νοτς
Κάουντι των αρχών του 20ού αιώνα έπαιζαν δύο αμυντικοί, ο Μπερτ Μόρλεϊ (Herbert "Bert" Morley) και ο
Μοντγκόμερι, που άρχισαν να εφαρμόζουν κάτι που, λίγα χρόνια μετά, το πήρε ο
τρομερός Βορειοϊρλανδός, το εξέλιξε και… το απογείωσε, αλλάζοντας τελείως τον
«βασιλιά των σπορ».
Στην αρχή της δεκαετίας του 1920, ο ΜακΚράκεν είχε μία
ασύλληπτη, για την εποχή, ιδέα. Σε πλήρη συνεργασία και συνεννόηση με το επί
χρόνια ταίρι του στην άμυνα της Νιούκαστλ, τον Άγγλο Φρανκ Χάντσπεθ (Frank
Hudspeth) με αμφότερους να είναι οι μακροβιότεροι ποδοσφαιριστές στην ιστορία
των «ανθρακωρύχων», έκαναν το εξής: Περίμεναν την κατάλληλη στιγμή και μόλις
γινόταν η πάσα προς έναν αντίπαλο επιθετικό, ο ένας από τους δύο έτρεχε
μπροστά! Έτσι, ο επιτιθέμενος, καλυπτόμενος μόνο από έναν μπακ, βρισκόταν σε
θέση οφσάιντ. Και επιπλέον, αυτό το πρώτο τεχνητό οφσάιντ ήταν σχετικά ασφαλές,
καθώς, αν δεν πετύχαινε, είχε μείνει πίσω, εκτός του τερματοφύλακα, και ένας
αμυντικός, ώστε να προλάβει τον επιτιθέμενο. Αυτό δεν άρεσε καθόλου στον κόσμο,
που άρχισε να πετάει… φρούτα και οπωροκηπευτικά στον ΜακΚράκεν! Μέχρι και ένας
σωλήνας προσγειώθηκε στα πόδια του από κάποιον εκνευρισμένο, με την κομπίνα του
τετραπέρατου Βορειοϊρλανδού, φίλαθλο!
Η έμπνευση των δύο αμυντικών της Νιούκαστλ, ωστόσο,
αποδείχθηκε αποτελεσματική, έγινε εξαιρετικά δημοφιλής στους αμυντικούς του
Νησιού και όσες ομάδες την αντιμετώπισαν ή έμαθαν για αυτή, έσπευσαν να την
υιοθετήσουν! Η εφαρμογή της, δε, αποδείχθηκε τόσο καταλυτική, ώστε οι αγώνες
κατάντησαν να παίζονται με όλους τους παίκτες στριμωγμένους γύρω από τη μεσαία
γραμμή!
Η αγγλική ομοσπονδία είχε «τρελαθεί». Κάτι έπρεπε να
κάνει για το καλό του αθλήματος. Στις 25 Ιανουαρίου 1925, λοιπόν,
εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι πολλές ομάδες είχαν αποκλειστεί από το Κύπελλο
και είχαν κενή Κυριακή, διοργάνωσε ένα ιστορικό φιλικό στο «Χάιμπουρι» μεταξύ
Άρσεναλ και Τσέλσι. Πριν ξεκινήσει το παιχνίδι, σχεδιάστηκε μία γραμμή σε απόσταση
35 μέτρων από κάθε εστία, περιορίζοντας, έτσι, την περιοχή όπου οι παίκτες
μπορούσαν να βγουν σε θέση οφσάιντ. Και στο δεύτερο ημίχρονο, ο διαιτητής της
αναμέτρησης άλλαξε, δοκιμαστικά, τον κανονισμό: Μείωσε τον αριθμό των
αμυνόμενων που απαιτούνταν για να καλύπτεται ο επιτιθέμενος από τρεις σε δύο! Ότι
ισχύει, δηλαδή, μέχρι και σήμερα! Ένα οφσάιντ είχε όλο το ματς, όπως και ένα
γκολ (για την Τσέλσι). Όσο για τον ρέφερι, κ. Τόντμαν, βρήκε ιδιαιτέρως
ευχάριστο το γεγονός ότι δεν χρειαζόταν να βάζει τη σφυρίχτρα στο στόμα του
συχνά.
Ήταν θέμα χρόνου πια το πλάνο της FA να εφαρμοστεί και σε επίσημους
αγώνες. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια ενός διαιτητή της εποχής, με το όνομα
Πιλτς: «Αν ο κανονισμός αλλάξει και οι τρεις παίκτες γίνουν δύο, τότε το
ποδόσφαιρο θα γίνει πολύ πιο γρήγορο και τρομακτικά πιο ενδιαφέρον για τους
θεατές», είπε. Δεν χρειάστηκαν, λοιπόν, παρά μερικά ακόμα δοκιμαστικά παιχνίδια
για να αλλάξει η ιστορία του ποδοσφαίρου. Την επόμενη σεζόν κιόλας (1925-’26)
εφαρμόστηκε ο κανονισμός που ισχύει εδώ και έναν αιώνα περίπου: Ένας παίκτης
δεν είναι οφσάιντ, αρκεί να καλύπτεται έστω και από έναν αμυντικό. Βέβαια, η
τακτική του τεχνητού οφσάιντ παρέμεινε σε εφαρμογή, μόνο που τώρα το ρίσκο ήταν
μεγάλο, γιατί, αν ο επιτιθέμενος ξέφευγε από την «παγίδα», βρισκόταν πια μόνος
του απέναντι στον τερματοφύλακα. Η μετατροπή του κανονισμού, όπως αναμενόταν,
όμως, έφερε περισσότερα γκολ, άρα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Είναι
χαρακτηριστικό ότι, το 1925, στην πρώτη κατηγορία του αγγλικού ποδοσφαίρου ο
μέσος όρος γκολ ήταν 1,192 ανά ματς, ενώ την επόμενη μόλις χρονιά, που άλλαξε ο
κανονισμός, ο μέσος όρος ανέβηκε στα 1,703!
Ο Μπίλι ΜακΚράκεν, δίχως να γνωρίζει τι θα προκαλέσει,
σκέφτηκε και εφάρμοσε κάτι πανέξυπνο. Και όπως συμβαίνει με τους
Βορειοϊρλανδούς γενικότερα στην ιστορία, όλος ο κόσμος ασχολήθηκε μαζί του,
άλλοτε αποθεώνοντας την οξυδέρκειά του και άλλοτε… πετώντας του πράγματα στο
γήπεδο. Όπως και να έχει, το γεγονός ότι ξεφτίλισε κανονισμό και επιθετικούς,
έφερε μία επαναστατική αλλαγή στο ποδόσφαιρο, που ποτέ πια δεν θα ήταν το ίδιο.
Θα άλλαζε δραματικά προς το καλύτερο!
PALMARES
Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)
Επαγγελματική καριέρα
- 1901-1904: Lisburn Distillery Football Club
- 1904-1923: Newcastle Utd Football Club
- 1923/24: Hull City Football Club
Διεθνής
- 1902-1923: Ιρλανδία, 16 (1)
Προπονητική καριέρα
- 1923-1931: Hull City Football Club
- 1932: Gateshead Football Club
- 1933-1936: Millwall Football Club
- 1937-1950: Aldershot Football Club
Τίτλοι
Ως ποδοσφαιριστής
Με τη Newcastle United
- Πρωτάθλημα Αγγλίας: 3 (1904/05, 1906/07, 1908/09)
- Κύπελλο Αγγλίας: 1910 και φιναλίστ: 2 (1908, 1911)
ΠΗΓΗ: sport-fm.gr
