Ο Σκοτσέζος δεξιός μέσος και αργότερα προπονητής Μπίλι Σάνκλι (William "Bill" Shankly), γεννήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου του 1913, στο Γκλένμπακ, ένα μικρό χωριό στη νοτιοδυτική Σκωτία. Είναι περισσότερο γνωστός για την θητεία του ως προπονητής της Λίβερπουλ. Προερχόμενος από μια μικρή κοινότητα οι περισσότεροι κάτοικοι της οποίας απασχολούνταν στα ανθρακωρυχεία της περιοχής, ήταν ο ένας από τους 5 αδελφούς που έπαιξαν επαγγελματικά ποδόσφαιρο. Κέρδισε 12 διεθνείς συμμετοχές για τη Σκωτία, συμπεριλαμβανομένων 7 κατά την περίοδο του Πολέμου. Έπαιξε μια σεζόν για την Καρλάιλ πριν περάσει το υπόλοιπο της καριέρας του στην Πρέστον, με την οποία κατέκτησε το Κύπελλο Αγγλίας του 1938. Η καριέρα του διακόπηκε λόγω της υπηρεσίας του στη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Έγινε προπονητής μετά την αποχώρησή του το 1949, επιστρέφοντας στην Καρλάιλ, ενώ αργότερα οδήγησε τη Γκρίμσμπι.
Ο Μπίλι Σάνκλι ανέλαβε τη Λίβερπουλ το 1959, όταν βρισκόταν στη Β’ κατηγορία και ξανάκτισε την ομάδα, δημιουργώντας μια μεγάλη δύναμη στο αγγλικό και το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Οδήγησε τη Λίβερπουλ στο πρωτάθλημα της Β’ κατηγορίας του 1962, προτού κατακτήσει 3 πρωταθλήματα, 2 Κύπελλα, 4 Τσάριτι Σιλντ στην Αγγλία, καθώς και ένα κύπελλο UEFA. Ανακοίνωσε την αιφνιδιαστική του αποχώρηση από το ποδόσφαιρο λίγες εβδομάδες μετά τη νίκη στον τελικό του αγγλικού Κυπέλλου το 1974, έχοντας οδηγήσει το σύλλογο για 15 χρόνια και τον διαδέχτηκε ο επί μακρό χρόνο βοηθός του, ο Μπομπ Πέισλι (Bob Paisley). Οδήγησε την ομάδα της Λίβερπουλ για τελευταία φορά στο Γουέμπλεϊ για το Τσάριτι Σιλντ του 1974.
Ο Μπίλι Σάνκλι ανέλαβε τη Λίβερπουλ το 1959, όταν βρισκόταν στη Β’ κατηγορία και ξανάκτισε την ομάδα, δημιουργώντας μια μεγάλη δύναμη στο αγγλικό και το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Οδήγησε τη Λίβερπουλ στο πρωτάθλημα της Β’ κατηγορίας του 1962, προτού κατακτήσει 3 πρωταθλήματα, 2 Κύπελλα, 4 Τσάριτι Σιλντ στην Αγγλία, καθώς και ένα κύπελλο UEFA. Ανακοίνωσε την αιφνιδιαστική του αποχώρηση από το ποδόσφαιρο λίγες εβδομάδες μετά τη νίκη στον τελικό του αγγλικού Κυπέλλου το 1974, έχοντας οδηγήσει το σύλλογο για 15 χρόνια και τον διαδέχτηκε ο επί μακρό χρόνο βοηθός του, ο Μπομπ Πέισλι (Bob Paisley). Οδήγησε την ομάδα της Λίβερπουλ για τελευταία φορά στο Γουέμπλεϊ για το Τσάριτι Σιλντ του 1974.
 |
| Η Πρέστον ήταν για 16 χρόνια το σπίτι του Σάνκλι (photo από το 1937) |
Τα πρώτα βήματα
Ήταν ο μικρότερος από τους 5 γιους της οικογένειας, η οποία είχε και 5
κόρες! Ο πατέρας του Τζον, ήταν αρχικά ταχυδρόμος και αργότερα επαγγελματίας
ράφτης, ενώ στις ελεύθερες ώρες του έπαιζε ποδόσφαιρο. Η μητέρα του, Μπάρμπαρα,
είχε σαν πλήρη απασχόληση την ανατροφή των παιδιών. Όπως διηγείται ο ίδιος ο
Σάνκλι στην αυτοβιογραφία του, τα παιδικά του χρόνια στο Γκλέντμπακ
χαρακτηρίζονταν από φτώχεια και πείνα, ιδιαίτερα το χειμώνα. Αυτός και τα
αδέρφια του μερικές φορές αναγκάζονταν να κλέψουν φρούτα, λαχανικά ή τρόφιμα
από φάρμες και μαγαζιά για να ξεγελάσουν την πείνα τους, ακόμα και κάρβουνο από
τα ανθρακωρυχεία για να ζεσταθούν. Φοίτησε στο σχολείο από τα 5 μέχρι τα 14 χρόνια του, ενώ στη συνέχεια εργάστηκε για
λίγο και αυτός ως ανθρακωρύχος.
 |
| Φάση από αγώνα του με τη φανέλα της Πρέστον (1946) |
Ωστόσο, μαζί με τα 4 αδέλφια του, οι ώρες γέμιζαν με ποδόσφαιρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι 5 αδελφοί Σάνκλι ασχολήθηκαν με το άθλημα σε επαγγελματικό επίπεδο. Ωστόσο, ο Μπιλ έμελλε να είναι αυτός που θα έγραφε ιστορία στο σπορ, καταλαβαίνοντας από νωρίς ότι η μπάλα μπορούσε να αποτελέσει το διαβατήριό του για μία ζωή μακριά από τα έγκατα της γης στο Γκλένμπακ. Ξεκίνησε να παίζει από την τοπική ομάδα των Γκλένμπακ Τσεριπίκερς και στα 18 του έπαιξε μισή σεζόν στη γειτονική Κρόνμπερι. Εκεί, βλέποντας και ακούγοντας τους μεγαλύτερους και κυρίως τους αδελφούς του, πήρε τα πρώτα πολύτιμα ποδοσφαιρικά μαθήματα.
 |
| Ο θρυλικός Μπιλ Σάνκλι δίπλα στη σύζυγό του, Νες |
Επαγγελματίας
Η πρώτη φορά στη ζωή του που έφυγε από τη Σκωτία ήταν το
1932, όταν ένας σκάουτερ τον εντόπισε στο Γκλένμπακ και τον έστειλε για δοκιμή
στην Αγγλία με την Καρλάιλ της Γ’ κατηγορίας. Ήταν ένας γρήγορος, σκληρός
δεξιός χαφ που δεν χάριζε κάστανα και σύντομα μετακόμισε στην πιο λαμπερή
Πρέστον Νορθ Εντ. Η Καρλάιλ, πήρε 500 λίρες για τη μεταγραφή, ο ίδιος 60 λίρες
για την υπογραφή του και μισθό 5 λίρες την εβδομάδα. Λίγο μετά τα 20α
του γενέθλιά, έκανε το ντεμπούτο του στην ομάδα, η οποία σύντομα κέρδισε την
άνοδο στην πρώτη κατηγορία. Ο Σάνκλι είχε κερδίσει ήδη θέση βασικού, ενώ η
αφοσίωσή του στην ομάδα τον έκανε έναν από τους αγαπημένους της εξέδρας.
Γρήγορα ο Σάνκλι κέρδισε αύξηση στους μισθούς του και τη περίοδο 1937/38, έζησε
την πιο επιτυχημένη του σεζόν σαν παίκτης, με την Πρέστον να κατακτά το Κύπελλο
και να τερματίζει τρίτη στο πρωτάθλημα.
Μία λαμπρή καριέρα διαγραφόταν στον ορίζοντα για τον Σκωτσέζο. Όμως ο Αδόλφος
Χίτλερ είχε άλλη γνώμη.
Πόλεμος
Ο Σάνκλι, μόλις είχε κλείσει τα 26 του και πλησίαζε τα
καλύτερα ποδοσφαιρικά του χρόνια, όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος.
Κατατάχτηκε στην Βασιλική Αεροπορία (RAF), όπου γνώρισε και τη μετέπειτα
σύντροφο της ζωής του, τη Νέσι. Μη φανταστείτε όμως ότι πήρε μέρος σε αερομαχίες. Αντίθετα, συμμετείχε σε πολλές ποδοσφαιρικές
μονομαχίες, σε φιλικά παιχνίδια την εποχή του πολέμου, φορώντας τις φανέλες της
Άρσεναλ, της Νόριτς, της Λούτον αλλά και της Πάρτικ Θιστλ, ανάλογα σε ποια
μονάδα βρισκόταν εκείνο τον καιρό. Έπαιξε ακόμα και με την Εθνική Σκωτίας, σε 5
προπολεμικά ματς και 7 αγώνες την περίοδο του πολέμου. «Όταν παίζαμε με την
Αγγλία, νιώθαμε σαν τον Γουίλιαμ Γουάλας απέναντι στον εχθρό», περιγράφει ο
«Shanks». Επίσης, ασχολούνταν με το δεύτερο αγαπημένο του άθλημα, το μποξ,
κερδίζοντας μάλιστα και έναν τίτλο στα μεσαία βάρη σε τουρνουά της RAF. Στις 20
Μαΐου του 1942, φόρεσε για πρώτη και τελευταία φορά τη φανέλα της Λίβερπουλ σε μια
νίκη με 4-1 επί της Έβερτον στο «Άνφιλντ». Έφτανε εκείνη η επίσκεψη για να
καταλάβει ότι κάτι ιδιαίτερο είχε εκείνο το γήπεδο στο Μερσεϊσάιντ.
Προπονητής
Μετά το τέλος του πολέμου, τα πρωταθλήματα στην Αγγλία
ξεκίνησαν ξανά τη σεζόν 1946/47 και ο Σάνκλι επέστρεψε στην Πρέστον του μεγάλου
Τομ Φίνεϊ (Sir Thomas "Tom" Finney). Ωστόσο ήταν ήδη 33 ετών και οι
καλύτερες μέρες του σαν παίκτης είχαν περάσει ανεπιστρεπτί. Έχοντας μεταξύ
άλλων δίπλωμα μασέρ, αποφάσισε ότι θα γινόταν προπονητής. Όταν λοιπόν το 1949 η
Καρλάιλ του πρόσφερε τον ρόλο, έβγαλε τα ποδοσφαιρικά παπούτσια και έβαλε το
κουστούμι. Ο ίδιος λέει ότι τα χρόνια που πέρασε σαν παίκτης τον είχαν
προετοιμάσει ήδη για την νέα του αποστολή. Απορροφούσε όλες τις πληροφορίες, τα
συστήματα και τις γνώσεις που απαιτούνταν. Το μόνο που ζητούσε ήταν η ευκαιρία.
Ήδη από τα πρώτα του βήματα στην προπονητική, έδειχνε ότι ήταν «μάστορας» της
ψυχολογίας και είχε τον τρόπο να «φτιάχνει» τους παίκτες του. Παραδείγματος
χάρη, πριν από ένα ματς έμπαινε στα αποδυτήρια και έλεγε στους παίκτες του ότι
ο αντίπαλος είχε κάνει μακρύ ταξίδι και δεν μπορούσε να πάρει τα πόδια του.
Χρησιμοποιούσε επίσης τα μεγάφωνα του γηπέδου για να εξηγήσει στους φιλάθλους
τις επιλογές και τις τακτικές του, βάζοντάς τους και αυτούς μέσα στο παιχνίδι!
 |
| Προπονητής στη Γκρίμσμπι |
Ένας από τους παίκτες του στην Καρλάιλ ήταν και κάποιος Τζεφ Τουέντιμαν (Geoff Twentyman), ο οποίος αργότερα θα έπαιρνε μεταγραφή στη Λίβερπουλ και ακόμα πιο μετά θα γινόταν σκάουτερ των «ρεντς», παίζοντας σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του Σάνκλι. Με την Καρλάιλ τελικά δεν κατάφερε να κερδίσει την άνοδο αν και έφτασε κοντά, καθώς ο σύλλογος δεν είχε τις οικονομικές δυνατότητες για κάτι παραπάνω. Το 1951 πέρασε από συνέντευξη για τη θέση του προπονητή στη Λίβερπουλ αλλά απορρίφθηκε και έτσι πήγε στη Γκρίμσμπι της Γ’ κατηγορίας. Εκεί εισήγαγε νέες καινοτομίες στην προπόνηση, όπως τα παιχνίδια «5Χ5» (τα οποία θα τελείωναν μόνο όταν κέρδιζε η ομάδα στην οποία έπαιζε ο ίδιος!), οι «κομπίνες» σε εκτελέσεις στημένων φάσεων και ο σχεδιασμός αντεπιθέσεων μετά από κόρνερ του αντιπάλου. Ούτε εκεί όμως είχε την στήριξη της διοίκησης για να αγοράσει παίκτες. Απογοητευμένος μετακόμισε ακόμα χαμηλότερα στη Γουόρκινγκτον, όπου εκτός από το να προπονεί την ομάδα απαντούσε στο τηλέφωνο, έκανε σύνταξη επιστολών σε μία παλιά γραφομηχανή και πήγαινε στην τράπεζα για να εισπράξει και στη συνέχεια να μοιράσει τη μισθοδοσία!
 |
| Ο Ντένις Λο, υπογράφει στη Χάντερσφιλντ, υπό το βλέμμα του προπονητή του, Μπίλι Σάνκλι |
Το 1955 παραιτήθηκε και μετακόμισε στην Β’ κατηγορία και τη Χάντερσφιλντ, αρχικά ως κόουτς της αναπληρωματικής ομάδας. Τον Νοέμβριο του 1956 έγινε πρώτος προπονητής και ανήμερα των Χριστουγέννων έδωσε ντεμπούτο σε έναν 16 χρονο ονόματι Ντένις Λο (Denis Law), ο οποίος αργότερα θα έγραφε ιστορία με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Σε ένα από τα παιχνίδια του εκεί, η Χάντερσφιλντ κέρδισε τη Λίβερπουλ με 5-0. Τον Νοέμβριο του 1959, έλαβε ένα τηλεφώνημα από τον τότε πρόεδρο της ομάδας του Μέρσεϊσαϊντ, τον Τομ Τ.Β. Γουίλιαμς [Tom (T.V.) Williams] ο οποίος τον ρώτησε αν θα ήθελε να αναλάβει την πρώτη ομάδα στη χώρα. «Τι έγινε, παραιτήθηκε ο Ματ Μπάσμπι (Sir Alexander Matthew "Matt" Busby);», ήταν η πληρωμένη απάντηση του Σάνκλι! Αλλά, την 1η Δεκεμβρίου του 1959, είπε το «ναι» και στις 14 του ίδιου μήνα ανακοινώθηκε επίσημα ως ο νέος τεχνικός της Λίβερπουλ, μετά τη λήξη της συνεργασίας του με τη Χάντερσφιλντ. Το πιο σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή του είχε μόλις αρχίσει!
Λίβερπουλ
Όταν ο Σάνκλι έφτασε στο «Άνφιλντ», τη Δευτέρα 14
Δεκεμβρίου του 1959, η Λίβερπουλ ήταν 5 χρόνια ήδη στην B’ κατηγορία και μόλις
είχε χάσει στο Κύπελλο Αγγλίας από την ερασιτεχνική Γουόρστερ. Ο αγωνιστικός
χώρος του γηπέδου ήταν σε κακό χάλι, το προπονητικό κέντρο Μέλγουντ σε ακόμα
χειρότερη κατάσταση και το ρόστερ δεν έδειχνε να έχει καλές προοπτικές. Ωστόσο,
ο Σκωτσέζος ένοιωσε αμέσως οικειότητα με τον νέο του τόπο κατοικίας, μία πόλη
εργατών και ανθρώπων παθιασμένων με το ποδόσφαιρο. Από τις πρώτες του κινήσεις
ήταν να αναγκάσει τον πρόεδρο να βάλει το χέρι στην τσέπη για να ανακαινίσει το
«Άνφιλντ» και το Μέλγουντ. Το ντεμπούτο του στον πάγκο των "κόκκινων"
μόνο ιδανικό δεν είναι, καθώς γνωρίζει εντός έδρας ήττα με 0-4 από τη Κάρντιφ,
στις 19 Δεκεμβρίου του 1959.
Οι προπονητικές του μέθοδοι είχαν αρχίσει ήδη να κάνουν εντύπωση. Τα τουρνουά «5Χ5» ήταν αληθινές μάχες, οι παίκτες προπονούνταν μόνο σε γρασίδι με μπάλα (και όχι με τρέξιμο στην άσφαλτο όπως συνηθιζόταν για ζέσταμα) και έκαναν ειδικές ασκήσεις-ρουτίνες για την βελτίωση της κυκλοφορίας της μπάλας. Η φιλοσοφία του ήταν απλή: «Pass and move». Πάσαρε σωστά και κινήσου για να ανοίξεις χώρους. Αρκετά χρόνια πριν οι Ολλανδοί εφεύρουν το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο, ψήγματά του μπορούν να βρεθούν στη διδασκαλία του Σάνκλι. Επίσης, ήταν από τους πρώτους που έδινε εντολή στους παίκτες του να κάνουν αποθεραπεία μετά από κάθε προπόνηση και αγώνα, αποτρέποντας τραυματισμούς, ενώ έβαζε τους παίκτες του να αλλάζουν «τάπες» στα παπούτσια τους ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και την κατάσταση του αγωνιστικού χώρου. Πράγματα πρωτοφανή για την εποχή.
Μερικά όμως από τα πιο πολύτιμα συστατικά της μετέπειτα
επιτυχίας του στη Λίβερπουλ βρίσκονταν ήδη στο «Άνφιλντ». Άνθρωποι όπως ο Μπομπ
Πέισλι (Robert "Bob" Paisley), ο Τζο Φέιγκαν (Joseph "Joe"
Fagan), ο Ρόνι Μοράν (Ronnie Moran) και ο Ρούμπεν Μπένετ (Reuben Bennett) είχαν
περάσει δεκαετίες στη Λίβερπουλ σαν παίκτες και μέλη του τεχνικού τιμ. Όταν
έφτασε ο Σάνκλι, φοβήθηκαν πως θα έχαναν τη δουλειά τους, ωστόσο ο Σκωτσέζος
είχε διακρίνει τις ικανότητές τους και πως χρειάζονταν απλά έναν ηγέτη για να
τους καθοδηγήσει. Αποφάσισε να τους κρατήσει, ορίζοντας σαν τόπο καθημερινής
σύσκεψής τους ένα μικρό δωμάτιο στα ενδότερα του «Άνφιλντ», όπου φύλαγαν τα
ποδοσφαιρικά παπούτσια. Το λεγόμενο «Boot Room» θα γινόταν για τα επόμενα 30
χρόνια το «άβατο» του προπονητικού τιμ της ομάδας που θα κυριαρχούσε στην
Αγγλία για τα επόμενα 30 χρόνια! Δύο από τα μέλη του «Boot Room», οι Πέισλι και
Φέιγκαν θα κατακτούσαν ως προπονητές τα 4 από τα 5 συνολικά Κύπελλα
Πρωταθλητριών της Λίβερπουλ!
 |
| Ο Ίαν Σεν Τζον και ο Ρον Γέιτς σε προπόνηση της Λίβερπουλ |
Οι δύο Σκωτσέζοι
Ο Σάνκλι κάπως έτσι κατάφερε να βελτιώσει τις συνθήκες
στην ομάδα, αλλά ένοιωθε ότι ο σύλλογος θα έπρεπε να ξοδέψει περισσότερα για
μεταγραφές. Ο ίδιος είχε ήδη εντοπίσει τους στόχους του το 1961. Ο πανύψηλος
σκωτσέζος Ρον Γέιτς (Ronald "Ron" Yeats) της Νταντί Γιουνάιτεντ θα
αποτελούσε τον ηγέτη της άμυνας και ο συμπατριώτης του στράικερ Ίαν Σεντ Τζον (Ian
St John) της Μάδεργουελ θα έκανε τη διαφορά στην επίθεση. Όταν όμως αιτήθηκε
στη διοίκηση να αποκτηθούν, τα αφεντικά απάντησαν ότι δεν υπήρχαν λεφτά.
Ευτυχώς γι' αυτόν εκείνη τη στιγμή επενέβη ένας από τους συμμάχους του στο
Δ.Σ., ο Έρικ Σόγιερ (Eric Sawyer) και έθεσε βέτο υπέρ του αιτήματος Σάνκλι. Οι
δύο σκωτσέζοι μετακόμισαν στο «Άνφιλντ», το οποίο ποτέ πια δεν θα ήταν το ίδιο.
Ο τερματοφύλακας Τόμι Λόρενς (Thomas Johnstone "Tommy" Lawrence) αναδείχτηκε
από τα τμήματα υποδομής, όπως και οι μετέπειτα Άγγλοι διεθνείς Τζέρι Μπερν (Gerald
'Gerry' Byrne) και Ρότζερ Χαντ (Roger Hunt). Τα θεμέλια της πρώτης μεγάλης
ομάδας του Σάνκλι είχαν ήδη τοποθετηθεί και μετά από δύο αποτυχημένες απόπειρες
ανόδου και μετά από επτά χρόνια στη Β’ Κατηγορία (Second Division), στις 21
Απριλίου του 1962, η Λίβερπουλ εξασφαλίζει την άνοδο για τα μεγάλα σαλόνια 5
αγωνιστικές πριν το τέλος της περιόδου 1961/62, με τον Ρότζερ Χαντ να
πετυχαίνει 41 γκολ.
 |
| Μέχρι το 1964, η Λίβερπουλ αγωνιζόταν με την εμφάνιση που φορά ο Ρον Γιέτς (αριστερά) σε ντέρμπι με την Έβερτον |
Η κόκκινη φανέλα
Εκείνη την εποχή, η Λίβερπουλ αγωνιζόταν φορώντας κόκκινη
φανέλα με λευκό σορτσάκι και λευκές κάλτσες. Ο Σάνκλι, γνωρίζοντας καλά τη
σημασία της ψυχολογίας στο ποδόσφαιρο, ήθελε μία πιο επιβλητική εμφάνιση για
την ομάδα του. Μια μέρα ζήτησε από τον πανύψηλο -τον «Κολοσσό» του όπως τον
έλεγε - Γέιτς να φορέσει κόκκινο σορτσάκι μαζί με την κόκκινη φανέλα. «Μοιάζεις
σαν να είσαι 2.5 μέτρα», του είπε ο Σάνκλι, με τον παριστάμενο Σεντ Τζον να
προτείνει την ολοκλήρωση του κατακόκκινου συνόλου με κάλτσες ίδιου χρώματος. Οι
«ρεντς» είχαν μόλις (ξανα)γεννηθεί. Για πρώτη φορά στην ιστορία της, η
Λίβερπουλ φόρεσε κατακόκκινη εμφάνιση, στον ευρωπαϊκό αγώνα της κόντρα στην
Άντερλεχτ, στις 25 Νοεμβρίου του 1964. «Οι παίκτες έμοιαζαν σαν γίγαντες και
έπαιξαν σαν γίγαντες, οι κατακόκκινες εμφανίσεις είχαν τρομακτική ψυχολογική
επίδραση πάνω τους», δήλωσε μετά το ματς ο Σάνκλι.
 |
| Οι προπονήσεις με Σάνκλι ήταν πραγματική μάχη για τους παίκτες της Λίβερπουλ |
Ο Σάνκλι και οι Beatles
Το 1962/63, στην επιστροφή στην πρώτη κατηγορία, η
Λίβερπουλ τερμάτισε στην αξιοπρεπή 8η θέση. Ωστόσο η πόλη του Μερσεϊσάιντ, ήταν
πλέον μήνες μακριά από την απόλυτη πολιτισμική και ποδοσφαιρική έκρηξη. Στις 22
Μαρτίου του 1963, τέσσερις νεαροί από το Λίβερπουλ με περίεργη κόμμωση και
ακόμα πιο περίεργο όνομα - Beatles - κυκλοφόρησαν το πρώτο τους άλμπουμ, με
τίτλο «Please Please Me», βάζοντας το Μερσεϊσάιντ για τα καλά στον παγκόσμιο
μουσικό χάρτη. Την ίδια εποχή, τα τμήματα υποδομής του «Άνφιλντ» υπό την
καθοδήγηση του Σάνκλι «παρήγαγαν» παίκτες όπως ο Ίαν Κάλαχαν (Ian Robert
Callaghan), ο Τόμι Σμιθ (Thomas "Tommy" Smith) και ο Κρις Λόουλερ (Chris
Lawler). Στις 18 Απριλίου του 1964, η Λίβερπουλ κατακτά το πρωτάθλημα της σεζόν
1963/64, για 6η φορά στην ιστορία της, ύστερα από 17 χρόνια
αναμονής, μετά το σαρωτικό 5-0 επί της Άρσεναλ στο «Άνφιλντ»! Η εκπομπή του BBC
«Panorama», βρέθηκε στο «Άνφιλντ» εκείνη τη μέρα για να καταγράψει ένα νέο
φαινόμενο. Το «πέταλο» του «KOP», με 28.000 κεφάλια και στόματα να
συντονίζονται και να τραγουδούν στους ρυθμούς των Beatles, των Gerry and the
Pacemakers και των άλλων συγκροτημάτων της εποχής, αλλά και να αποθεώνουν τον
απόλυτο ποδοσφαιρικό τους ηγέτη. Τον Μπιλι Σάνκλι!
 |
| Το πρωτάθλημα του 1964 αποτέλεσε την αφετηρία της κόκκινης δυναστείας |
Ο Σκωτσέζος τεχνικός, είχε ήδη ξεκινήσει να δημιουργεί
τον μύθο του. Οι παίκτες του δεν ήταν ποδοσφαιριστές. Ήταν πολεμιστές, που με
ηγέτη αυτόν και τη συμπαράσταση του κόσμου θα έβγαιναν στα χαρακώματα για να
κατατροπώσουν τον εχθρό. Οι αντίπαλοι, απλά δεν υπήρχαν για τον Σάνκλι. Όπως
δεν υπήρχαν και οι δικοί του ποδοσφαιριστές που τολμούσαν να δηλώσουν
τραυματίες. Με δηλώσεις όπως «το ''Άνφιλντ''
είναι ο ναός και το ''KOP'' είναι το ιερό του» και «θέλω να φτιάξω μία ομάδα
τόσο καλή, ώστε να πρέπει να κατέβουν εξωγήινοι στη Γη για να την κερδίσουν»,
κέρδιζε την αγάπη του λαού αλλά και των δημοσιογράφων, που συνωστίζονταν δίπλα
του για να καταγράψουν τις ατάκες που σκόρπιζε απλόχερα. Ο Σάνκλι,
υπερηφανευόταν ότι γνώριζε τα ονόματα και την οικογενειακή κατάσταση ακόμα και
των ρεπόρτερ των ομάδων του Λονδίνου, κάτι που του εξασφάλιζε ευνοϊκή κάλυψη
ακόμα και από τον όχι πάντα καλόπιστο Τύπο της πρωτεύουσας.
 |
| Ο Σάνκλι και μία τεράστια ανθρώπινη κόκκινη λάβα μπροστά του... |
Το πρώτο Κύπελλο
Το 1964/65 η Λίβερπουλ του Σάνκλι δεν πήγε καλά στο
πρωτάθλημα, ωστόσο η σεζόν έμελλε να μείνει στην ιστορία των «ρεντς» με την
πρώτη κατάκτηση του Κυπέλλου Αγγλίας, ενός θεσμού που τότε πολλοί θεωρούσαν
ακόμα πιο σημαντικό από το πρωτάθλημα. Σε 73 χρόνια ιστορίας η Λίβερπουλ δεν
είχε κατακτήσει ποτέ το FA Cup, μετά τις δύο αποτυχημένες προσπάθειες στους
τελικούς του 1914 (0-1 από Μπέρνλι) και του 1950 (0-2 από Άρσεναλ, αλλά το
κατάφερε εκείνη τη χρονιά κερδίζοντας τη Λιντς με 2-1 στην παράταση στο
«Γουέμπλεϊ», τη 1η Μαΐου του 1965, χάρη στο νικητήριο γκολ του
Γέιτς. Αν χρειάζεται κάποιος απόδειξη για το πόσο αφοσιωμένοι ήταν στον Σάνκλι
άπαντες στη Λίβερπουλ, δεν θα βρει καλύτερη από εκείνο το παιχνίδι, στο οποίο ο
αριστερός μπακ Τζέρι Μπερν έπαιξε με κάταγμα στην κλείδα από το 3ο λεπτό
μέχρι και το τέλος της παράτασης! «Κατά τη διάρκεια των πανηγυρισμών, είδα
μεγάλους ανθρώπους να κλαίνε από χαρά. Είχαμε πολλές στιγμές υπερηφάνειας ως
ομάδα. Υπέροχες, φανταστικές στιγμές. Εκείνη όμως ήταν η σπουδαιότερη ημέρα!» Ο
Σάνκλι είχε χαρακτηρίσει εκείνη την ημέρα, ως την καλύτερη της ζωής του και η
υποδοχή της ομάδας πίσω στο Λίβερπουλ ξεπεράστηκε μόνο 12 χρόνια αργότερα, όταν
ο διάδοχός του Πέισλι πήγε στο Μερσεϊσάιντ για πρώτη φορά το Κύπελλο
Πρωταθλητριών με τη νίκη επί της Γκλάντμπαχ! |
| Ποζάρει με το τρόπαιο του πρωταθλήματος και του Charity Shield (1966) |
Όμως ο Σάνκλι ήταν από τους πρώτους Άγγλους προπονητές (μαζί με τον σερ Ματ Μπάσμπι στη Γιουνάιτεντ) που έδωσε σημασία και στο ευρωπαϊκό όνομα της ομάδας. Στην παρθενική τους σεζόν στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, τη περίοδο 1964/65, οι «ρεντς» έφτασαν μέχρι τα ημιτελικά του Πρωταθλητριών και στο πρώτο παιχνίδι κέρδισαν 3-1 τη -μετέπειτα τροπαιούχο- μεγάλη Ίντερ Ίντερ του Ελένιο Ερέρα (Helenio Herrera Gavilán), σε ένα φλεγόμενο «Άνφιλντ», μερικά 24ωρα μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου. Στη ρεβάνς, στις 12 Μαΐου του 1965, οι Ιταλοί κέρδισαν με 3-0 και ο Σάνκλι μέχρι το τέλος της ζωής του θα κατηγορούσε τους γηπεδούχους ότι είχαν δωροδοκήσει τον διαιτητή ("μας είχαν πει ότι δεν υπήρχε περίπτωση να προκριθούμε...")! Μάλιστα, τη παραμονή του αγώνα, οι παίκτες έκαναν... ολονυχτία από καμπάνες εκκλησίας που δεν σταμάτησαν να χτυπούν κοντά στο ξενοδοχείο τους! Το πρώτο ματς με τους «νερατζούρι» πάντως, παραμένει ακόμα και σήμερα μία από τις κορυφαίες στιγμές του «Άνφιλντ» από πλευράς ατμόσφαιρας. Την επόμενη σεζόν (1965/66), η Λίβερπουλ κατέκτησε ξανά τον τίτλο της πρωταθλήτριας, καπαρώνοντας και μαθηματικά το 2ο πρωτάθλημά της επί εποχής Μπιλι Σάνκλι, μετά την επικράτησή της με 2-1 επί της Τσέλσι στο "Άνφιλντ", στις 30 Απριλίου του 1966! Την ίδια σεζόν, μόλις στη δεύτερη ευρωπαϊκή σεζόν της, έφτασε μέχρι και στον πρώτο ευρωπαϊκό τελικό της ιστορίας της, αντιμετωπίζοντας στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων την επίσης "πρωτάρα" Μπορούσια Ντόρτμουντ. Το παιχνίδι έγινε στις 5 Μαΐου του 1966, στο "Χάμπτεν Παρκ" της Γλασκώβης και οι "κόκκινοι" του Σάνκλι γνωρίσανν την ήττα με 1-2, στην παράταση.
 |
| Λίγο πριν από μία ομαδική φωτογράφηση των"κόκκινων" (1967) |
Η δεύτερη μεγάλη ομάδα
Ακολούθησαν μερικές μέτριες χρονιές χωρίς ιδιαίτερες
επιτυχίες και λάθος επιλογές στο μεταγραφικό παζάρι, πλην του Έμλιν Χιουζ (Emlyn
Walter Hughes), ο οποίος αποκτήθηκε το 1967 από τη Μπλάκπουλ και έμελλε να
φορέσει το περιβραχιόνιο της Λίβερπουλ και της Εθνικής Αγγλίας για χρόνια.
Ωστόσο οι παίκτες που στήριξαν τον Σάνκλι στην πρώτη του εποχή στο Λίβερπουλ
είχαν αρχίσει να γερνούν. Η παρακμή της ομάδας
αυτής ολοκληρώθηκε στον ημιτελικό Κυπέλλου του 1970 με την ήττα από την
Γουότφορντ της B’ κατηγορίας εκτός έδρας. Ο Σάνκλι, που δεν έριχνε ούτε ένα
βλέμμα στους παίκτες του που ήταν τραυματίες, αποδείχτηκε τελικά περισσότερο
συναισθηματικός απ΄ ότι θα έπρεπε απέναντι στους παίκτες της πρώτης μεγάλης
ομάδας του και άργησε να τους αντικαταστήσει. Ωστόσο μετά από αυτή την ήττα οι
Σεντ Τζον, Γέιτς, Λόρενς και Χαντ σταδιακά απομακρύνθηκαν.
Αυτοί που κλήθηκαν να πάρουν τις θέσεις τους -πλην των
ήδη παρόντων στο «Άνφιλντ» Έμλιν Χιουζ και των Τόμι Σμιθ, Ίαν Κάλαχαν και Κρις
Λόουλερ - αποκτήθηκαν από μικρότερες ή ακόμα και από ερασιτεχνικές ομάδες, σε
μερικές από τις πιο εμπνευσμένες μεταγραφές όλων των εποχών! Ο Ρέι Κλέμενς (Raymond
Neal "Ray" Clemence), ο Άλεκ Λίντσεϊ (Alec Lindsay), ο Λάρι Λόιντ (Laurence
Valentine ‘Larry’ Lloyd), ο Τζον Τόσακ (John Benjamin Toshack), ο Μπράιαν Χολ (Brian
Hall), ο Στιβ Χάιγουεϊ (Stephen Derek "Steve" Heighway) ... Οι
περισσότεροι εντοπίστηκαν χάρη στο δίχτυο κατασκόπων του παλιού παίκτη του
Σάνκλι, του Τζεφ Τουέντιμαν, τον οποίον πολλοί χαρακτηρίζουν ως την καλύτερη μεταγραφή
που έκανε ποτέ ο Σκωτσέζος. Τιμώντας την καταγωγή του, ο Σάνκλι δεν ήθελε να
πληρώνει πια πολλά λεφτά για παίκτες και είχε δώσει την εντολή στον
αρχι-σκάουτερ να βρίσκει ταλέντα από μικρές ομάδες για να τους πλάθει ο ίδιος
όπως ήθελε.
 |
| O Σάνκλι δίπλα στο... new big signing της Λίβερπουλ, Κέβιν Κίγκαν (1971) |
Κίγκαν
Ακολούθησαν μερικές μεταβατικές σεζόν και στις 8 Ιουλίου
του 1971, ο Σάνκλι δίνει τα χέρια με τη διοίκηση της Λίβερπουλ για νέο τριετές
συμβόλαιο συνεργασίας, το οποίο έμελλε να είναι και το τελευταίο του με τον
σύλλογο. Λίγο πριν, είχε γνωρίσει την ήττα στον τελικό του Κυπέλλου από την
Άρσεναλ. Στις εξέδρες του «Γουέμπλεϊ» εκείνη την ημέρα βρισκόταν ένας νεαρός
παίκτης που πρόσφατα είχε αγοράσει ο Σάνκλι από την άσημη Σκάνθορπ αντί 35.000
λιρών μετά από εισήγηση του Τουέντιμαν: ο Κέβιν Κίγκαν (Joseph Kevin Keegan)! Ο
Σάνκλι κατάλαβε αμέσως τις δυνατότητες του νεαρού Άγγλου επιθετικού, ο οποίος
παρ' ότι μικρός το δέμας ήταν άπιαστος στην ταχύτητα και «εκτελούσε» με χίλιους
τρόπους. Ο Σκωτσέζος ανέλαβε αμέσως την ψυχολογική προετοιμασία του παίκτη,
«ατσαλώνοντάς» τον για τις μάχες στην πρώτη κατηγορία. Πριν από παιχνίδι με τη
Γουέστ Χαμ, ο Σάνκλι θα έλεγε στον Κίγκαν ότι ο προσωπικός του αντίπαλος, ο
μεγάλος Μπόμπι Μουρ (Robert Frederick Chelsea "Bobby" Moore), είχε
ξενυχτίσει το προηγούμενο βράδυ και δεν θα μπορούσε να πάρει τα πόδια του. Ο
Κίγκαν, πιστεύοντας τον προπονητή του τον έκανε ότι ήθελε στο ματς. Μετά τη
λήξη όμως ο Σάνκλι άλλαζε το τροπάριο λέγοντας στον Κίγκαν: «Ο Μουρ ήταν
απίστευτος σήμερα και όμως εσύ τον κέρδισες»!
Τhis is Anfield
Με τον πυρήνα της ομάδας του έτοιμο να εκραγεί, τη σεζόν
1972/73, ο Σάνκλι έβαλε το τελευταίο λιθαράκι στο χτίσιμο του φρουρίου -
«Άνφιλντ». Η περίφημη επιγραφή «This is Anfield», κρεμάστηκε πάνω από τη
φυσούνα και ήταν το τελευταίο πράγμα που έβλεπαν οι παίκτες πριν βγουν στον
αγωνιστικό χώρο. «Είναι για να καταλαβαίνουν οι δικοί μας αλλά και οι αντίπαλοι
που βρίσκονται … » εξηγούσε ο Σάνκλι. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αυθεντική
πινακίδα που είχε τοποθετήσει ο Σάνκλι, επανατοποθετήθηκε στο ίδιο σημείο του
«Άνφιλντ», πριν μερικά χρόνια, αντικαθιστώντας ένα αντίγραφο, μετά από σχετική
εισήγηση του τότε προπονητή των «ρεντς», Μπρένταν Ρότζερς (Brendan Rodgers). Το
τέλος εκείνης της σεζόν, μετά από επτά χρόνια χωρίς τίτλο, βρίσκει τον Σάνκλι
να οδηγεί τη -ουσιαστικά-νέα ομάδα του στο πρωτάθλημα, (3ο επί εποχής Σάνκλι)
νικώντας με 2-0 τη Λιντς στο "Άνφιλντ", στις 23 Απριλίου του 1973. Το
τέλος εκείνου του αγώνα βρίσκει τον αρχιτέκτονα της ομάδας ανακουφισμένο:
«Νομίζω ότι μπορούμε τώρα να αποκαλούμαστε πρωταθλητές. Είμαι χαρούμενος για
τους παίκτες, το σύλλογο και κυρίως για τους οπαδούς που απέδειξαν για μία
ακόμα φορά ότι είναι οι καλύτεροι στον κόσμο». Μετά τους εγχώριους τίτλους (3
πρωταθλήματα και 1 Κύπελλο Αγγλίας) έρχεται και η κατάκτηση του Κυπέλλου UEFA,
του πρώτου ευρωπαϊκού τίτλου του συλλόγου! Το 3-0 στο "Άνφιλντ", στον
πρώτο τελικό κόντρα στη Γκλάντμπαχ, αποδεικνύεται μεγάλο σκορ, με τους Άγγλους
να χάνουν 0-2 στη ρεβάνς του "Bökelbergstadion", στις 23 Μαΐου του
1973 και να κατακτούν το βαρύτιμο τρόπαιο. Το δίδυμο «ψηλού - κοντού» Τόσακ -
Κίγκαν τρομοκράτησε Αγγλία και Ευρώπη όσο λίγα στην ιστορία!
 |
| Επιστροφή στο Λίβερπουλ με το τρένο μετά τον νικηφόρο τελικό Κυπέλλου (1974) |
Κεραυνός εν αιθρία
Η σεζόν 1973/74, έφερε αποτυχία σε πρωτάθλημα και Ευρώπη,
ωστόσο οι «ρεντς» κατέκτησαν για 2η φορά στην ιστορία τους το
Κύπελλο Αγγλίας, συντρίβοντας με εκπληκτική εμφάνιση 3-0 τη Νιούκαστλ, στο
"Γουέμπλεϊ" (2 γκολ ο Κίγκαν και ένα ο Χάιγουεϊ). Κανείς δεν θα
μπορούσε όμως να γνωρίζει εκείνη τη στιγμή, ότι αυτός ο τελικός στον αρχαιότερο
ποδοσφαιρικό θεσμό της υφηλίου, στις 4
Μαΐου του 1974, θα ήταν το τελευταίο επίσημο ματς του Σάνκλι ως προπονητής!
Εκτός από τον ίδιο. Έτσι, στις 12 Ιουλίου του 1974, σε μία συνέντευξη Τύπου που
έδωσε στο «Άνφιλντ», έπεσε κεραυνός εν αιθρία στο Λίβερπουλ και το αγγλικό
ποδόσφαιρο! Ο Μπιλ Σάνκλι είχε παραιτηθεί επικαλούμενος ψυχολογική και σωματική
κόπωση. Έκανε λόγο για 40 χρόνια τρομερής πίεσης και υψηλού στρες στα γήπεδα,
είτε ως παίκτης είτε ως ποδοσφαιριστής και ότι χρειάζεται να αφιερώσει
περισσότερο χρόνο στην οικογένειά του. «Μόλις μπήκα στα αποδυτήρια ένιωσα
αποκαμωμένος μετά από τόσα χρόνια δουλειάς», θα εξομολογηθεί. Το καλοκαίρι, που
πάντα ήταν η χειρότερη εποχή στη ζωή του Σάνκλι μιας και δεν υπήρχε αγωνιστική
δράση, μόλις ξεκινούσε! Ο ίδιος ήταν 60 ετών και είχε αφιερώσει τη ζωή του στη
μπάλα, με τη σύζυγό του Νέσι να τον πιέζει να πάρει σύνταξη. Έπειτα και από
δική του εισήγηση, ο χαμηλών τόνων βοηθός του, ο Μπομπ Πέισλι, θα τον αντικαθιστούσε, όχι και με πολύ μεγάλη
προθυμία.
 |
| Σάνκλι και Κλαφ αντίπαλοι στο Λίβερπουλ-Λιντς (Charity Shield 1974) |
Όπως παραδέχτηκε ο ίδιος ο Σάνκλι, αλλά όπως έχει δηλώσει και η σύζυγός του έκτοτε, ο Σκωτσέζος μετάνιωσε για την απόφασή του σχεδόν την ίδια στιγμή! Στις 10 Αυγούστου του 1974, δέχτηκε τη τιμή να οδηγήσει τη Λίβερπουλ στον αγωνιστικό χώρο του "Γουέμπλεϊ", στην αναμέτρηση κόντρα στη Λιντς για το Charity Shield, παρά το γεγονός ότι είχε αποχωρήσει το καλοκαίρι από την ομάδα και 2 ημέρες αργότερα, στις 12 Αυγούστου τερματίζει και επίσημα τη "βασιλεία" του στα αποδυτήρια της Λίβερπουλ, στο φιλικό προς τιμήν του Μπίλι ΜακΝιλ (William "Billy" McNeill) στο ''Σέλτικ Παρκ" της Γλασκόβης, παρουσία 60.000 ανθρώπων. Όμως, δεν μπορούσε μακριά από το ποδόσφαιρο και τη Λίβερπουλ! Αυτό το γεγονός έμελλε να χαλάσει τη σχέση του με τον σύλλογο τον οποίο οδήγησε στην κορυφή! Ο Σάνκλι, παρά το γεγονός ότι είχε παραιτηθεί εμφανιζόταν κάθε μέρα στο Μέλγουντ και έπαιρνε μέρος στις προπονήσεις! Οι μπερδεμένοι παίκτες δεν ήξεραν ποιον να αποκαλέσουν πια «boss», τον Σάνκλι ή τον Πέισλι; Μέσα στο πάθος του για την ομάδα, ο «Σανκς» δεν συνειδητοποιούσε ότι με τη στάση του υπονόμευε τον διάδοχό του και προκαλούσε σύγχυση. Ο σύλλογος άρχισε σταδιακά να απομακρύνεται από τον πρώην ηγέτη του, ο οποίος βρήκε παρηγοριά στην ομάδα για την οποία παλαιότερα είχε δηλώσει ότι αν έπαιζε στην αυλή του, θα έκλεινε τις κουρτίνες!
 |
| Με τον διάδοχό του, τον Μπομπ Πέισλι |
Ο Σάνκλι -ανήκουστο- έκανε όλο και περισσότερες εμφανίσεις στο προπονητικό κέντρο της …Έβερτον παίζοντας με τους πιτσιρικάδες της ομάδας «διπλά», τα οποία όπως πάντα δεν τελείωναν ποτέ αν δεν κέρδιζε εκείνος! Ακόμα και στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ τον υποδέχονταν με ανοικτές αγκάλες, αλλά στη Λίβερπουλ συναντούσε ψυχρότητα, ειδικά από τους διοικούντες, οι οποίοι ποτέ δεν χώνεψαν το νόημα μίας από τις πιο μνημειώδεις ατάκες του: «Σε μία ποδοσφαιρική ομάδα υπάρχει η ''Αγία Τριάδα'', αποτελούμενη από τους φιλάθλους, τους παίκτες και τον προπονητή. Η διοίκηση είναι μόνο για να υπογράφει τις επιταγές».
Το τέλος
Το 1974 ο Σάνκλι ως συνταξιούχος πλέον πήγε μαζί με τη
σύζυγό του Νέσι στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ για να τιμηθεί ως Μέλος της Τάξης
της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν μία σπάνια έξοδος για τη σύζυγό του, πέρα
από τις ετήσιες διακοπές μίας εβδομάδας στο Μπλάκπουλ. Οι δυο τους συνέχισαν να
μένουν στο ίδιο σπίτι που «έπιασαν» όταν μετακόμισαν στο Λίβερπουλ το 1959,
κοντά στο προπονητικό κέντρο της Έβερτον. Στο ίδιο μέρος συνέχισε να ζει και η
Νέσι Σάνκλι μετά την απώλεια του συζύγου της και μέχρι τον θάνατό της το 2002.
Στις 29 Απριλίου του 1975, πραγματοποιήθηκε άλλη μία συγκινητική βραδιά για τον
αναμορφωτή της Λίβερπουλ, καθώς διοργανώθηκε φιλικό προς τιμήν του, με τη
Λίβερπουλ να αντιμετωπίζει στο "Άνφιλντ" μία ομάδα Επιλέκτων του Ντον
Ρέβι (Donald George "Don" Revie).
Συνέχισε να ασχολείται με το ποδόσφαιρο ως σχολιαστής
ραδιοφώνου και σύμβουλος στη Ρέξαμ και τη Τρανμίρ. Έχοντας περάσει αθλητική ζωή
χωρίς ξενύχτι, ποτό και τσιγάρο, έπαιζε συχνά μπάλα με τους πιτσιρικάδες έξω
από το σπίτι του μέχρι να πέσει το σκοτάδι, ή το ματς να λήξει με νίκη της
ομάδας του. Στις 25 Μαΐου του 1977, ήταν παρών στη Ρώμη, εκεί όπου η Λίβερπουλ
πανηγυρίζει στο "Ολίμπικο" το πρώτο Κύπελλο Πρωταθλητριών της
ιστορίας της (3-1 τη Γκλάντμπαχ). "Είναι η σπουδαιότερη βραδιά της
Λίβερπουλ. Αυτό είναι το αποτέλεσμα του προγραμματισμού, της απλότητας, του πως
παίζεις το παιχνίδι με απλό τρόπο. Πιστεύω ότι όλος ο κόσμος συνειδητοποίησε
πως έτσι πρέπει να παίζεις".
 |
| Το κόκκινο χρώμα ήταν όλη η ζωή του... |
Το πρωί της 26ης Σεπτεμβρίου του 1981, διακομίστηκε στο νοσοκομείο λόγω καρδιακής προσβολής και 3 ημέρες αργότερα, στις 29 Σεπτεμβρίου του 1981, στις 00.30 τα ξημερώματα, ο Μπίλι Σάνκλι, άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 68 ετών. Εκείνη την ημέρα, η Λίβερπουλ και η Έβερτον ακύρωσαν τις προπονήσεις τους και το κόμμα των Εργατικών τήρησε σε συνεδρίασή του ενός λεπτού σιγής στη μνήμη του δηλωμένου σοσιαλιστή Μπίλι Σάνκλι. Στις 30 Σεπτεμβρίου, η Λίβερπουλ αντιμετώπισε στο "Άνφιλντ" την φινλανδική Ούλου Παλοσεούρα για το Κύπελλο Πρωταθλητριών (7-0 το τελικό σκορ) και σε όλο το δεύτερο ημίχρονο το «KOP» τραγουδάει το όνομα του, στους ρυθμούς του "Amazing Grace". Ένα τεράστιο πανό που απλώνεται γράφει «King Shankly lives» ("Ο Βασιλιάς Σάνκλι ζει"). Το σώμα του αποτεφρώθηκε σε κρεματόριο του Λίβερπουλ και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στο γήπεδο που δοξάστηκε στις 2 Οκτωβρίου. Την επόμενη ημέρα, στον αγώνα πρωταθλήματος Λίβερπουλ-Σουόνσι, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή για τον Μπιλ Σάνκλι, με τον τεχνικό της Σουόνσι και παλιά μεγάλη δόξα της Λίβερπουλ, Τζον Τόσακ, να μένει στην ιστορία αποκαλύπτοντας φανέλα της Λίβερπουλ κάτω από το κοστούμι του!
Περίπου έναν χρόνο μετά, σε μία σεμνή τελετή, η Νέσι
Σάνκλι εγκαινίασε την σιδερένια είσοδο μπροστά από την εξέδρα «Άνφιλντ Ρόουντ»
του γηπέδου της Λίβερπουλ, με την επιγραφή «You'' ll Never Walk Alone». Η
συγκεκριμένη είσοδος είναι μέχρι σήμερα γνωστή ως «Shankly Gates». Αρκετά
χρόνια αργότερα, στις 4 Δεκεμβρίου του 1997, έγιναν και τα αποκαλυπτήρια του αγάλματός
του έξω από το «KOP», ενώ και η παλιά του ομάδα, η Πρέστον, έδωσε το όνομά του
σε μία εξέδρα του γηπέδου της «Ντίπντεϊλ».
Η κληρονομιά του
Σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις του, σε ερώτηση
για το πώς θα ήθελε να τον θυμούνται, ο Σάνκλι απάντησε: «Βασικά σαν έναν
έντιμο άνθρωπο σε ένα άθλημα από το οποίο συχνά λείπει η τιμιότητα. Θα ήθελα να
αναγνωριστεί ότι δούλεψα έντιμα για τον λαό του Λίβερπουλ και του πρόσφερα
ψυχαγωγία». Τα κατάφερε. He made people happy.
ATAKEΣ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
- «Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το ποδόσφαιρο είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Είμαι πολύ απογοητευμένος από αυτή τη στάση. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι είναι πολύ, πολύ σημαντικότερο απ' αυτά».
- «Μία ποδοσφαιρική ομάδα είναι σαν ένα πιάνο. Χρειάζεσαι οκτώ άτομα να το κουβαλήσουν και τρεις που να μπορούν να παίξουν αυτό το αναθεματισμένο πράγμα».
- «Σε έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο, υπάρχει μία άγια τριάδα. Οι παίκτες, ο μάνατζερ και οι οπαδοί. Οι παράγοντες δεν επεμβαίνουν. Υπάρχουν μόνο για να υπογράφουν επιταγές».
- «Η Λίβερπουλ φτιάχτηκε για μένα και εγώ φτιάχτηκα για τη Λίβερπουλ».
- «Ναι, ο Ρότζερ Χαντ χάνει μερικές ευκαιρίες, αλλά βρίσκεται σε καλή θέση για να τις χάσει». -Απαντώντας σε δημοσιογράφους για τις χαμένες ευκαιρίες του μεγάλου στάικερ της δεκαετίας του 1960.
- «Βάλε στόχο τον ουρανό και θα φτάσεις το ταβάνι. Βάλε στόχο το ταβάνι και θα μείνεις στο πάτωμα».
- «Απλά βγες έξω και πέτα κανα δυο χειροβομβίδες ολόγυρα γιέ μου». - Εξηγώντας στον Κέβιν Κίγκαν τι πρέπει να κάνει.
- «Αυτή η πόλη έχει δύο μεγάλες ομάδες. Τη Λίβερπουλ και την ομάδα αναπληρωματικών της Λίβερπουλ».
- «Ξέρω ότι είναι μία θλιβερή περίσταση, αλλά πιστεύω ότι ο Ντίξι θα ήταν ευχαριστημένος γνωρίζοντας ότι ακόμα και νεκρός, μπορεί να προσελκύσει μεγαλύτερο κοινό στο ''Γκούντισον'' από την Έβερτον Σάββατο απόγευμα». -Εκφωνώντας τον επικήδειο του θρύλου της Έβερτον Ντίξι Ντιν (William Ralph "Dixie" Dean).
- «Η επιγραφή "This is Anfield" ("Εδώ είναι Άνφιλντ") είναι εδώ για να υπενθυμίζει στα παιδιά για ποια ομάδα παίζουν και για να υπενθυμίζει στον αντίπαλο ποιον έχουν απέναντί τους».
- «Αν η Έβερτον έπαιζε στον κήπο μου θα έκλεινα τις κουρτίνες».
- «Είμαι ένας σκλάβος του ποδοσφαίρου. Σε ακολουθεί στο σπίτι, σε ακολουθεί παντού και τρώει την οικογενειακή σου ζωή. Ο κάθε εργαζόμενος όμως χάνει μερικά πράγματα εξαιτίας της δουλειάς του».
- «Η ασθένεια δεν θα μπορούσε να με κρατήσει μακριά από αυτό το ματς. Αν είχα πεθάνει, θα τους έκανα να πάρουν το φέρετρο στο γήπεδο, να το καρφώσουν στις κερκίδες και να ανοίξουν μία τρύπα στο καπάκι». - Μετά τη νίκη επί της Έβερτον στον ημιτελικό Κυπέλλου του 1971 όταν έμαθε πως ο τεχνικός της Έβερτον, Χάρι Κάτερικ (Harry Catterick), έχασε τον αγώνα λόγω ασθένειας.
- «Ο πρόεδρος Μάο ποτέ δεν έχει δει μεγαλύτερη επίδειξη κόκκινης δύναμης». -Μιλώντας στους οπαδούς της Λίβερπουλ κατά την υποδοχή της ομάδας μετά τον χαμένο τελικό Κυπέλλου του 1971 με την Άρσεναλ.
- «Ήμουν ο κορυφαίος μάνατζερ στη Βρετανία επειδή ούτε παραπλάνησα ούτε κορόιδεψα ποτέ κάποιον. Θα έσπαγα τα πόδια της γυναίκας μου αν έπαιζα αντίπαλός της, όμως δεν θα προσπαθούσα ποτέ να την κλέψω».
- «Για σένα είναι απλά ένα κασκόλ, γι' αυτό το παιδί είναι η ζωή του». - Απευθυνόμενος σε έναν αστυνομικό που κλώτσησε ένα κασκόλ που πέταξε από το «KOP» στον Σάνκλι νεαρός οπαδός στους πανηγυρισμούς για την κατάκτηση του πρωταθλήματος το 1973.
- «Το πρόβλημα με τους διαιτητές είναι ότι ξέρουν τους κανονισμούς αλλά δεν καταλαβαίνουν το παιχνίδι».
- «Δεν πειράζει Άλαν, τουλάχιστον τώρα θα μπορείς να παίζεις κοντά σε μία μεγάλη ομάδα» . - Σχολιάζοντας τη μεταγραφή του Άλαν Μπολ στην Έβερτον.
- «Το ποδόσφαιρο είναι ένα απλό παιχνίδι που στηρίζεται στο να δίνεις και να δέχεσαι πάσες, στο να κάνεις κοντρόλ και να είσαι διαθέσιμος για να πάρεις τη μπάλα. Είναι τρομακτικά απλό άθλημα».
- «Βγάλε αυτό τον επίδεσμο και τι εννοείς το γόνατό σου; Είναι το γόνατο της Λίβερπουλ!» - Απευθυνόμενος στον αμυντικό Τόμι Σμιθ που παρουσιάστηκε στην προπόνηση με επίδεσμο στο γόνατο.
- «Ο όρος "φανταστικοί" έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές οπότε θα χρειαστεί να εφεύρω άλλη λέξη για να περιγράψω πλήρως τους θεατές στο Άνφιλντ. Είναι κάτι παραπάνω από φανατισμός, είναι θρησκεία. Για τους αρκετούς χιλιάδες που έρχονται να λατρέψουν, το Άνφιλντ δεν είναι ποδοσφαιρικό γήπεδο αλλά κάτι σαν ναός. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι απλοί οπαδοί, είναι περισσότερο μέλη μίας μεγάλης οικογένειας».
- «Αν δεν ξέρεις τι να κάνεις με τη μπάλα, πέτα τη στα δίχτυα και θα συζητήσουμε τις επιλογές σου αργότερα». - Προς τον επιθετικό Ίαν Σεντ Τζον.
- «Έλεγαν ότι ήμασταν προβλέψιμοι. Λοιπόν, πιστεύω ότι είναι χάσιμο χρόνου να είναι κάποιος απρόβλεπτος. Ο Τζόε Λούις (παγκόσμιος πρωταθλητής στην πυγμαχία από το 1937 μέχρι το 1949) ήταν προβλέψιμος. Ξάπλωνε τους αντιπάλους του στο έδαφος. Αντίο! Εμείς ήμασταν προβλέψιμοι αλλά οι αντίπαλοι δεν μπορούσαν να μας σταματήσουν».
- «Στα χρόνια μου στη Λίβερπουλ λέγαμε πάντα ότι είχαμε τις δύο καλύτερες ομάδες στο Μέρσεϊσαϊντ: τη Λίβερπουλ και τις ρεζέρβες της Λίβερπουλ».
- «Η απόφαση που πήρα να παραιτηθώ ήταν το πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο. Όταν πήγα να το πω στον πρόεδρο ήταν σαν να περπατώ προς την ηλεκτρική καρέκλα. Έτσι αισθάνθηκα».
- «Εσύ γιέ μου μπορείς να ξεκινήσεις επανάσταση σε νεκροταφείο!». - Προς τον αμυντικό Τόμι Σμιθ.
- «Αν δεν μπορείς να πάρεις αποφάσεις στη ζωή, τότε είσαι επικίνδυνος. Καλύτερα να γίνεις βουλευτής!».
- «Ξεχάστε τους Μπιτλς και όλα τα υπόλοιπα. Αυτός είναι ο πραγματικός ήχος του Λίβερπουλ. Το πραγματικό τραγούδι ακούγεται από την “KOP”»
- «Ήθελα να χτίσω μία Λίβερπουλ που θα είναι ανίκητη. Εάν ο Ναπολέων είχε την ίδια ιδέα θα είχε κατακτήσει όλο τον κόσμο. Ήθελα η Λίβερπουλ να είναι απλησίαστη. Η σκέψη μου ήταν να δημιουργήσω μία τόσο δυνατή Λίβερπουλ ώστε να χρειαστεί οι υπόλοιποι να στείλουν μία ομάδα από τον Άρη για να μας νικήσουν».
- «Αναμείχτηκα σε αυτό το χώρο από την αγάπη μου για το ποδόσφαιρο και ήθελα να δώσω χαρά στον κόσμο της Λίβερπουλ. Πάνω απ' όλα θέλω να με θυμούνται ως έναν άνδρα χωρίς εγωισμούς, ο οποίος ανησυχούσε προκειμένου να μοιραστούν οι άλλοι τη δόξα και ο οποίος δημιούργησε μία οικογένεια ανθρώπων που μπορούσαν να σηκώσουν ψηλά το κεφάλι και να πουν " Είμαστε Λίβερπουλ».
- «Φυσικά και δεν πήγα τη γυναίκα μου να δούμε τη Ρότσντεϊλ ως δώρο για την επέτειο του γάμου μας. Ήταν τα γενέθλιά της. Είναι δυνατόν να είχα παντρευτεί μέσα στην ποδοσφαιρική σεζόν;»
- "Όταν κερδίσαμε την άνοδο στην Πρώτη Κατηγορία πήγα στο γραφείο των μετόχων και ήταν τόσο ενθουσιασμένοι που μας πας έκαναν δώρα κούτες με τσιγάρα. Τους είπα "Κερδίσαμε την άνοδο όμως δεν πιστεύω να το θεωρείτε ικανοποιητικό;" Την επόμενη φορά που θα έρθουμε εδώ για δώρα θα έχουμε κερδίσει το Μεγάλο Πρωτάθλημα, την Πρώτη Κατηγορία".
- Ο τερματοφύλακας της Λίβερπουλ, Τόμι Λόρενς, έχει δει τη μπάλα να περνάει κάτω από τα πόδια του σε ένα ματς. "Συγγνώμη αφεντικό, θα έπρεπε να κρατήσω κλειστά τα πόδια μου", είπε ο Λόρενς για να του απαντήσει ο Σάνκλι: "Όχι Τόμι, η μητέρα σου θα έπρεπε να κρατήσει κλειστά τα πόδια της"!
- «Όταν παίρνεις τη μπάλα, θέλω να περάσεις μερικούς αντιπάλους και να τη στείλεις στα δίχτυα, όπως συνήθιζες να κάνει στη Μπάρι», είπε κάποτε ο Σάνκλι στον Λίντσεϊ, ο οποίος του απάντησε: «Μα αφεντικό δεν ήμουν εγώ, ήταν ο Τζίμι Κερ». Τότε ο Σάνκλι γύρισε στον Μπομπ Πέισλι και είπε: «Θεέ μου Μπομπ, υπογράψαμε λάθος παίκτη...»
- «Μα εκεί μένω!» Η πληρωμένη απάντησή του του σε ρεσεψιονίστ ξενοδοχείου των Βρυξελλών ο οποίος απόρησε όταν ο Σάνκλι έγραψε "Άνφιλντ", δηλώνοντας στους καταλόγους του ξενοδοχείου την διεύθυνση κατοικίας του.
- «Παιδί μου, θα τα πας καλά εδώ από τη στιγμή που θα θυμάσαι δύο πράγματα. Μην τρως πολύ και μη χάσεις την προφορά σου», είπε κάποτε στον -συμπατριώτη του Σκωτσέζο- Ίαν Στ.Τζον.
PALMARES
Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)
Εφηβική καριέρα
- · 1931/32: Cronberry Eglinton Football Club
Επαγγελματική καριέρα
- · 1932/33: Carlisle United Football Club, 16 (0)
- · 1933–1949: Preston North End Football Club, 297 (13)
Σύνολο καριέρας: 313 (13)
Διεθνής
- · 1938/39: Σκωτία, 5 (0)
Προπονητική καριέρα
- · 1949–1951: Carlisle United Football Club (ποσοστό νικών: 44.44 %)
- · 1951–1954: Grimsby Town Football Club (ποσοστό νικών: 58.75 %)
- · 1954/55: Workington Association Football Club (ποσοστό νικών: 41.18 %)
- · 1956–1959: Huddersfield Town Association Football Club (ποσοστό νικών: 36.57 %)
- · 1959–1974: Liverpool Football Club (ποσοστό νικών: 52.19 %)
Τίτλοι
Ως ποδοσφαιριστής
Με τη Preston North End
- · Κύπελλο Αγγλίας: 1937/38
Ως προπονητής
Με τη Liverpool
- · Πρωτάθλημα Β’ Κατηγορίας Αγγλίας: 1961/62
- · Πρωτάθλημα Αγγλίας: 3 (1963/64, 1965/66, 1972/73)
- · Κύπελλο Αγγλίας: 2 (1964/65, 1973/74)
- · FA Charity Shield: 3 (1964, 1965, 1966)
- · Κύπελλο UEFA: 1972–73
Προσωπικές Διακρίσεις
- · Προπονητής της Χρονιάς: 1972/73
- · Αξιωματικός του Τάγματος της Τιμής της Βρετανικής Αυτοκρατορίας: 1974
- · Μετάλλιο Αξίας από την Ένωση Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών Αγγλίας: 1978
- · Μέλος του Hall of Fame του Αγγλικού Ποδοσφαίρου: 2002
- · Μέλος του Hall of Fame του Σκωτσέζικου Ποδοσφαίρου: 2004
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ- ΡΕΚΟΡ
- · Συνολικοί αγώνες: 779 (406 νίκες - 196 ισοπαλίες - 177 ήττες / 1302 γκολ υπέρ - 761 κατά)
- · Πρωτάθλημα: 609 αγώνες (319 νίκες - 152 ισοπαλίες - 138 ήττες / 1304 γκολ υπέρ - 622 κατά)
- · Κύπελλο: 75 αγώνες (40 νίκες - 22 ισοπαλίες - 13 ήττες / 103 γκολ υπέρ - 50 κατά)
- · Λιγκ Καπ: 30 αγώνες (13 νίκες - 9 ισοπαλίες - 8 ήττες / 51 γκολ υπέρ - 35 κατά)
- · Ευρώπη: 65 αγώνες (34 νίκες - 13 ισοπαλίες - 18 ήττες / 114 γκολ υπέρ - 54 κατά)
ΠΗΓΕΣ: novasports.gr - sport24.gr
