Βλογημένος: Τζοκ Στιν

Ο Σκωτσέζος κεντρικός μέσος και αργότερα προπονητής Τζοκ Στιν (John "Jock" Stein) γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου του 1922 στο Μπέρνμπανκ μια κωμόπολη στο νότιο Λάνακρσαϊρ, λίγα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Γλασκόβης. Έγινε ο πρώτος προπονητής μιας βρετανικής ομάδας που κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών, με την Σέλτικ το 1967. Την οδήγησε επίσης στην κατάκτηση 9 διαδοχικών πρωταθλημάτων στη Σκωτία μεταξύ 1966 και 1974. Εργαζόταν ως ανθρακωρύχος ενώ έπαιζε ημιεπαγγελματικά ποδόσφαιρο για την Μπλάντιρ Βικτόρια και την Άλμπιον Ρόβερς. Έγινε επαγγελματίας με την ουαλική Λάνελι, αλλά επέστρεψε στη Σκωτία για την Σέλτικ το 1951. Κέρδισε κάποιους τίτλους, όπως το Coronation Cup το 1953 και ένα σκωτσέζικο double το 1954. Οι τραυματισμοί όμως στον αστράγαλο τον ανάγκασαν να αποσυρθεί από το ποδόσφαιρο το 1957.

Η Σέλτικ του ανέθεσε την προπόνηση της αναπληρωματικής ομάδας, αφού αποχώρησε ως παίκτης. Ξεκίνησε ουσιαστικά την προπονητική του καριέρα το 1960 με την Ντανφέρμλιν, κατακτώντας το σκωτσέζικο Κύπελλο του 1961 και πέτυχε κάποια αξιοσημείωτα αποτελέσματα στους ευρωπαϊκούς αγώνες. Μετά από μια σύντομη αλλά επιτυχημένη θητεία στη Χιμπέρνιαν, επέστρεψε στη Σέλτικ ως προπονητής τον Μάρτιο του 1965. Για 13 χρόνια στον πάγκο της, κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών, 10 πρωταθλήματα, 8 Κύπελλα και 6 Λιγκ Καπ Σκωτίας. Μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα με τη Λιντς Γιουνάιτεντ, ανέλαβε τη σκωτσέζικη εθνική ομάδα από το 1978 μέχρι τον θάνατό του, το 1985.

Η ενασχόληση του με το ποδόσφαιρο αποτέλεσε τρόπο διαφυγής από την καθημερινότητα και την ανάγκη να δουλεύει σε ανθρακωρυχείο. Όταν δεν δούλευε τα Σαββατοκύριακα, έπαιζε ποδόσφαιρο στην Άλμπιον Ρόβερς. Απέκτησε την φήμη του σκληρού κεντρικού μέσου και το 1950 υπέγραψε επαγγελματικό συμβόλαιο στην Λάνελι της Ουαλίας, με αμοιβή 12 δολάρια την εβδομάδα. Δώδεκα μήνες αργότερα επέστρεψε στην Σκωτία και ενσωματώθηκε στην Σέλτικ. Σύντομα έγινε αρχηγός της και το 1953 την οδήγησε στην κατάκτηση του "Coronation Cup", ένα τουρνουά που διοργανώθηκε για την ενθρόνιση της Βασίλισσας και συμμετείχαν 4 ομάδες από την Αγγλία και 4 από την Σκωτία, αναδεικνύοντας την Σέλτικ ανεπίσημη πρωταθλήτρια Βρετανίας. Την σεζόν 1953/54 πήρε το πρωτάθλημα και το κύπελλο Σκωτίας. Αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την ενεργό δράση το 1956 λόγω τραυματισμού στον αστράγαλο. Συνολικά σε 148 συμμετοχές με την Σέλτικ σημείωσε μόλις 2 γκολ.

Είχε ήδη αρχίσει να σκέφτεται την καριέρα του ως προπονητής και ακολούθησε την εθνική Σκωτίας στο Μουντιάλ της Ελβετίας. Καθώς σταμάτησε το ποδόσφαιρο έγινε προπονητής στη δεύτερη ομάδα της Σέλτικ. Το 1961 κατέκτησε με την Ντανφέρμλιν το Κύπελλο Σκωτίας, το πρώτο στην ιστορία της. Το 1964 ανέλαβε την Χιμπέρνιαν και ένα χρόνο μετά επέστρεψε στην Σέλτικ. Ο αρχικός δισταγμός της διοίκησης στην πρόσληψη του Τζοκ Στιν, αφορούσε τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις καθώς ήταν προτεστάντης. Ο πρόεδρος της Σέλτικ Μπομπ Κέλι (Robert ‘Bob’ Kelly), πείστηκε να τον προσλάβει ως πρώτο προπονητή αλλάζοντας τον ρου της ιστορίας στο σκωτσέζικο ποδόσφαιρο.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, η Σέλτικ άρχισε την ανοδική της πορεία στη Σκωτία. Μετά από πολλά χρόνια στην αφάνεια είχε έρθει η στιγμή να φθάσει στην κορυφή. Γρήγορα δημιούργησε μία ομάδα με παίκτες από την Γλασκώβη που έφθασαν μέχρι την κορυφή της Ευρώπης! Ο αρχηγός της o Μπίλι ΜακΝιλ (Billy McNeill), ο τερματοφύλακας Ρόνι Σίμπσον (Ronald "Ronnie" Simpson), οι αμυντικοί Τζιμ Γκρεγκ (James "Jim" Philip Craig) και o Τόμι Γκέμελ (Thomas Gemmell), ο ακραίος Τζίμι Τζόστον (James Connolly "Jimmy" Johnstone) και ο επιθετικός Στιβ Τσάλμερς (Stevie Chalmers) αποτέλεσαν την ραχοκοκαλιά της ομάδας του Τζοκ Στιν. Οδήγησε την Σέλτικ στην κατάκτηση 9 σερί πρωταθλημάτων (1966-1974), δημιουργώντας ένα από τα μεγαλύτερα ποδοσφαιρικά επιτεύγματα στην Βρετανία. Την οδήγησε σε έναν ακόμη τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1970 απέναντι στην Φέγενοορντ και έχτισε την δική του αυτοκρατορία με την κατάκτηση 10 πρωταθλημάτων και 8 Κυπέλλων Σκωτίας. Συνολικά πήρε 25 τρόπαια! Σε 421 παιχνίδια είχε 296 νίκες, 66 ισοπαλίες και 59 ήττες. Τα γκολ ήταν 1.111 υπέρ 413 κατά.

Το πρώτο κύπελλο

Το προπονητικό ξεκίνημα του Τζοκ Στιν στην Σέλτικ, πραγματοποιήθηκε στις 10 Μαρτίου του 1965, όταν οι "Κέλτες" συνέτριψαν 6-0 την Έρντρι για το πρωτάθλημα. Εκείνη την χρονιά ο στόχος ήταν το Κύπελλο. Η πιθανή κατάκτηση του Κυπέλλου είχε αφυπνίσει τους φιλάθλους και είχε αυξήσει το ενδιαφέρον των παικτών για τον θεσμό. Το τελευταίο τρόπαιο για την Σέλτικ ήταν το 1957 με το εκκωφαντικό 7-1 (!) επί της Ρέιντζερς στον τελικό του Λιγκ Καπ Σκωτίας. Στις 24 Απριλίου του 1965, 108.000 (!) θεατές παρακολούθησαν στο "Χάμπντεν Παρκ" τον τελικό του Κυπέλλου Σκωτίας μεταξύ της Σέλτικ και της Ντανφέρμλιν. Δεν ήταν ένας συνηθισμένος τελικός. Αν και η Ντανφέρμλιν προηγήθηκε δύο φορές η Σέλτικ νίκησε 3-2. Τα γκολ της νίκης σημείωσαν οι Μπέρτι Όουλντ (Robert "Bertie" Auld) και Μπίλι ΜακΝιλ (2).

Ο δημοσιογράφος και παλαίμαχος ποδοσφαιριστής Τζακ Χάρκνες (John Diamond "Jack" Harkness), περιέγραψε με χαρακτηριστικό τρόπο τον θρίαμβο της Σέλτικ στην εφημερίδα "Sunday Post".

«Όσο σχολαστικά κι αν αναλύσεις την Σέλτικ δεν θα βρεις μεγαλύτερη ιστορία από τη νίκη της σε αυτόν τον φανταστικό τελικό. Για μια ολόκληρη γενιά που αναρωτιόνταν τι εννοούσαν οι πατεράδες και οι παππούδες τους όταν μιλούσαν για το πνεύμα και την καρδιά της Σέλτικ, αυτός ο αγώνας ήταν η απάντηση. Σίγουρα άξιζε να περιμένεις ακόμα και έντεκα ολόκληρα χρόνια».

Όσοι θεατές προσπάθησαν να προσδιορίσουν την σημασία του τελικού κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι κάτι σημαντικό είχε συμβεί μπροστά στα μάτια τους. Η νίκη ήταν καθοριστική και η απαρχή μιας νέας εποχής για την Σέλτικ. Ο Τζοκ Στιν, έλεγε μετά από χρόνια για εκείνη την επιτυχία:

«Δεν θα πήγαινε τόσο καλά η Σέλτικ τα επόμενα χρόνια αν δεν είχε κερδίσει εκείνο τον τελικό».

Πρωταθλήτρια ξανά

Η κατάκτηση του Κυπέλλου έδωσε ώθηση στην Σέλτικ. Στόχος ήταν να ανέβει επίπεδο και από μία καλή, ιστορική ομάδα να μετατραπεί σε κυρίαρχη δύναμη του σκωτσέζικου ποδοσφαίρου που θα κατακτούσε πρωταθλήματα και θα ξεπερνούσε την Ρέιντζερς. Το αντίπαλο δέος κυριαρχούσε στην Σκωτία την τελευταία 10ετία έχοντας ως βασικό στοιχείο την δύναμη, που ορισμένες φορές έφθανε σε αντιαθλητικό βαθμό και θα έπρεπε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά η Σέλτικ, στο πρώτο "Old Firm" της σεζόν 1965/66 στο "'Αιμπροξ Παρκ". Ο αγώνας ήταν μία επανάληψη προηγούμενων αναμετρήσεων. Η Σέλτικ, παρότι είχε την υπεροχή έχασε 1-2 και η ανακούφιση ήταν έκδηλη στα πρόσωπα των παικτών της Ρέιντζερς μετά την λήξη του ματς.

Χάθηκε μία ευκαιρία για την Σέλτικ ωστόσο, είχε τη δυνατότητα να πάρει ρεβάνς στον τελικό του Λιγκ Καπ στις 23 Οκτωβρίου του 1965. Οι "Κέλτες" προετοιμάστηκαν για ένα σκληρό παιχνίδι "ζωής και θανάτου", όπως ήταν άλλωστε όλα τα ντέρμπι μεταξύ των δύο ομάδων! Στο "Χάμπντεν Παρκ", 107.000 (!) θεατές είδαν την Σέλτικ να νικά 2-1, με δύο εύστοχα χτυπήματα πέναλτι του Τζον Χιουζ (John 'Yogi' Hughes) και ένα αυτογκόλ του Ίαν Γιανγκ (Ian Young). Αυτή την φορά αντιμετώπισε αποτελεσματικά το δυνατό παιχνίδι των παικτών της Ρέιντζερς. «Ήταν ένα από τα χειρότερα ντέρμπι που αγωνίστηκα. Και οι δύο ομάδες είχαν τον φόβο της ήττας. Δεν θέλαμε να χάνουμε στο "Old Firm" και η Ρέιντζερς κατέβηκε αποφασισμένη να τελειώσει πρόωρα την προπονητική καριέρα του Τζοκ Στιν. Πέρα από την κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών οι νίκες επί της Ρέιντζερς ήταν ένα από τα σημαντικότερα πράγματα στην ζωή του», θυμάται ο Μπίλι ΜακΝιλ.

Δεν συνέβη το ίδιο στις 23 Απριλίου του 1966, στον τελικό του Κυπέλλου, όταν η Ρέιντζερς με γκολ του ξεχασμένου Δανού Κάι Γιόχανσεν (Kai Johansen), πήρε το τρόπαιο στον 2^ο τελικό, καθώς το πρώτο ματς είχε λήξει ισόπαλο 0-0. Ο Τζοκ Στιν, παρά την ήττα, πίστευε ότι η ομάδα του ήταν καλύτερη από την Ρέιντζερς και λόγω έλλειψη σταθερότητας, χαρακτηριστικό της Σέλτικ από τα άγονα χρόνια, είχε χάσει το τρόπαιο. Η απογοήτευση για τον χαμένο τελικό δεν κράτησε πολύ. Λίγες ημέρες αργότερα το γκολ του Μπόμπι Λένοξ (Robert "Bobby" Lennox), στο τελευταίο ματς της σεζόν επί της Μάδεργουελ, ανακήρυξε πρωταθλήτρια την Σέλτικ μετά από 12 χρόνια! O Tζοκ Στιν κέρδισε το βραβείο του καλύτερου προπονητή στην Βρετανία και οι παίκτες του την αναγνώριση των αντιπάλων τους. Ο αντιπρόεδρος της Ρέιντζερς Τζον Γουίλσον (John Wilson), έστειλε μία επιστολή στην διοίκηση των πρωταθλητών στην οποία ανάφερε: "Η καταδίωξη τελείωσε. Συγχαρητήρια για την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Καλή επιτυχία στην Ευρώπη". Η νέα εποχή της Σέλτικ είχε ξεκινήσει.

Ο δρόμος προς την δόξα

Μετά την κατάκτηση του πρωταθλήματος οι προσδοκίες είχαν αυξηθεί όπως και η αυτοεκτίμηση των παικτών. Είχε δημιουργηθεί μία σχεδόν ανίκητη ομάδα όπως φάνηκε από τα αποτελέσματα της σεζόν 1966/67, όταν για πρώτη φορά η Σέλτικ γνώρισε την ήττα στο πρωτάθλημα από την Νταντί Γιουνάιτεντ την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Οι υποχρεώσεις αυξάνονταν με τους ευρωπαϊκούς αγώνες και καθώς οι παίκτες αποκτούσαν νέα κίνητρα θα έπρεπε να κερδίσουν την θέση τους στην 11αδα. Όλοι έπρεπε να βρίσκονται σε ετοιμότητα ανεξαρτήτου απόδοσης από αγώνα σε αγώνα. Στο πρωτάθλημα, που τα παιχνίδια ήταν πιο εύκολα, δεν χρειαζόταν η σχολαστική ανάλυση τους και έφθανε μόνο η ανακοίνωση της 11αδας. Στην Ευρώπη όμως και απέναντι στην Ζυρίχη, την πρώτη αντίπαλο της Σέλτικ στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, οι παίκτες άκουγαν με προσοχή τις οδηγίες και δεν έπρεπε να παρεκκλίνουν απ' όσα έβλεπαν στον πίνακα τακτικής.

Η πρόκριση επί των Ελβετών ήρθε εύκολα με δύο νίκες 2-0 και 3-0. Η Ναντ ήταν η επόμενη αντίπαλος. Στον πρώτο αγώνα στην Γαλλία, η Ναντ προηγήθηκε στο σκορ αλλά η Σέλτικ με επιθετικό ποδόσφαιρο νίκησε δύο φορές τους Γάλλους με το ίδιο σκορ 3-1. Στα προημιτελικά, η Βοϊβοντίνα ήταν η πιο δύσκολη αντίπαλος στην ευρωπαϊκή πορεία της Σέλτικ, συμπεριλαμβανομένου και της Ίντερ! Οι Γιουγκοσλάβοι άσκησαν μεγάλη πίεση στην οποία δεν είχαν συνηθίσει οι "Κέλτες" και απέκτησαν προβάδισμα πρόκρισης μετά τη νίκη με 1-0 στην έδρα τους. Μία εβδομάδα αργότερα, στον επαναληπτικό των δύο ομάδων στο "Σέλτικ Παρκ" μπροστά σε 70.000 θεατές η πίεση ήταν μεγάλη για τον Τζοκ Στιν και τους παίκτες του. Ο ίδιος φοβόταν την αντίδραση τους σε περίπτωση αποκλεισμού. Ο Στιβ Τσάλμερς με γκολ στο 58' ισοφάρισε το σκορ του πρώτου αγώνα. Η Σέλτικ άσκησε πίεση στο τελευταίο μισάωρο και η Βοϊβοντίνα αμύνονταν έχοντας για καλύτερο της παίκτη τον τερματοφύλακα Ιλίγια Πάντελιτς (Ilija Pantelić). Ενώ όλα έδειχναν ότι ο προημιτελικός όδευε σε παράταση, ο Μπίλι ΜακΝίλ, με κεφαλιά λίγο πριν την λήξη έκανε το 2-0 και έδωσε την πρόκριση στην Σέλτικ. Την επόμενη ημέρα ο Τύπος αποθέωσε τους νικητές και πλέον όλα ήταν πιθανά.

Στα ημιτελικά αντιμετώπισε την ομάδα του στρατού την Ντούγκλα Πράγας του Γιόζεφ Μάζοπουστ (Josef Masopust), που είχε αποκλείσει την ανερχόμενη δύναμη του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, τον Άγιαξ. Στο πρώτο ματς η Σέλτικ με δύο γκολ του Γουίλι Γουάλας (William Semple Brown "Willie" Wallace) και ένα του Τζίμι Τζόνστον νίκησε 3-1. Στον επαναληπτικό, στην Πράγα, η Σέλτικ απέδειξε ότι ήταν μία πολύ καλή ομάδα που δύσκολα μπορούσε ο αντίπαλος να της επιβληθεί. Χωρίς ίχνος σκοπιμότητας ή αμυντικής προσήλωσης, με το στείρο 0-0 προκρίθηκε στον τελικό και έγινε η πρώτη βρετανική ομάδα που έφθασε σε ευρωπαϊκό τελικό! Έμενε ένα ακόμα βήμα για να ολοκληρωθεί η θριαμβευτική της πορεία. Στον τελικό θα αντιμετώπιζε την Ίντερ του εμβληματικού Χελένιο Χερέρα 9Helenio Herrera Gavilán).

"Tα λιοντάρια της Λισαβόνας"

«Ήταν λεπτοί και μαυρισμένοι σαν σταρ ταινιών. Εμείς είχαμε μερικούς παίκτες χωρίς δόντια» είχε πει ο Μπόμπι Μέρντοχ (Bobby Murdoch), για τoυς παίκτες της Ίντερ όταν τους είδε να παρατάσσονται στο "Εστάδιο Νασιονάλ" της Πορτογαλίας. Η Ίντερ κυριαρχούσε στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Ο εκκεντρικός Χελένιο Χερέρα, μεγαλούργησε με το περίφημο "Κατενάτσιο", εμπνευστής του οποίου υπήρξε τουλάχιστον μια εικοσαετία νωρίτερα ο μεγάλος Αυστριακός τεχνικός Καρλ Ράπαν (Karl Rappan). Toν κατηγορούσαν ότι έχτιζε μία αμυντική γραμμή με ένα λίμπερο περιτριγυρισμένο με τέσσερις αμυντικούς. «Η άμυνα δίνει τις νίκες. Ο έξτρα παίκτης στην άμυνα δεν είναι σημάδι φόβου αλλά ένδειξη υπεροχής και ανωτερότητας ειδικά όταν μπορείς να βρεις τους κατάλληλους παίκτες να εφαρμόσουν το σύστημα», ήταν η απάντηση του Χερέρα στους επικριτές του.

Η αποτελεσματικότητα του συστήματος του Χερέρα δεν μπορούσε να αμφισβητηθεί. Η Ίντερ κέρδισε το πρωτάθλημα το 1963, το 1965, το 1966 - και το 1964 το έχασε στα πλέι-οφ από την Μπολόνια - το Κύπελλο Πρωταθλητριών το 1964 και το 1965, ενώ ο τελικός στην Λισαβόνα ήταν ο 3^ος στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση! Ο τελικός διεξήχθη στις 25 Μαϊου του 1967 στο "Εστάδιο Νασιονάλ", ένα γήπεδο σε σχήμα "πετάλου" χωρίς προβολείς, νωρίς το απόγευμα, μπροστά σε 45.000 θεατές στην πλειοψηφία τους φιλάθλους της Σέλτικ. Οι «νερατζούρι» ξεκίνησαν καλύτερα και κέρδισαν πέναλτι στο 6^ο λεπτό, όταν ο Τζιμ Γκρεγκ ανέτρεψε τον Καπελίνι (Renato Cappellini). Παρά τις διαμαρτυρίες των παικτών της Σέλτικ ο Γερμανός διαιτητής Κουρτ Τσέντσερ (Kurt Tschenscher) υπέδειξε την παράβαση.

Ο Σάντρο Ματσόλα (Alessandro "Sandro" Mazzola) ευστόχησε από την άσπρη βούλα και έβαλε την Ίντερ μπροστά στο σκορ. Ο Τζοκ Στιν, στην ανάπαυλα του ημιχρόνου, ζήτησε από τους παίκτες του να μην χάσουν την ορμή που είχαν και ότι πιθανόν υπερεκτίμησαν τις δυνατότητες της Ίντερ. Γνώριζε ότι η Ίντερ ήταν σε πτώση εκείνη την χρονική περίοδο. Ο γκολκίπερ Τζουλιάνο Σάρτι (Giuliano Sarti), ο θεωρητικά αδύναμος κρίκος της Ίντερ, έκανε ορισμένες εντυπωσιακές επεμβάσεις. Στο 62^ο λεπτό, ο Τόμι Γκέμελ με σουτ ισοφάρισε για την Σέλτικ. Οι "Καθολικοί" είχαν φέρει το παιχνίδι στα μέτρα τους. Πέντε λεπτά πριν το τέλος ο Στιβ Τσάλμερς πέτυχε το νικητήριο γκολ 2-1 και ο μύθος των "Λιονταριών της Λισαβώνας" είχε γεννηθεί! Η Ίντερ δεν αντέδρασε και υποτάχθηκε στην μοίρα της. Ο Χελένιο Χερέρα αναγνώρισε την ανωτερότητα των αντιπάλων. «Η Σέλτικ άξιζε τη νίκη. Αν και χάσαμε ο αγώνας ήταν μία νίκη του ποδοσφαίρου», ήταν τα λόγια του. Η νίκη ήταν μία επιβράβευση της υπεροχής του επιθετικού ποδοσφαίρου απέναντι στο κατενάτσιο!

Μετά την λήξη οι φίλαθλοί της Σέλτικ εισέβαλαν στο γήπεδο για να αποθεώσουν τους νικητές δημιουργώντας προβλήματα στην απονομή. Οι παίκτες παρέλαβαν τα μετάλλια τους σε ένα ρεστοράν στην παλιά πόλη της Λισαβόνας! Ο Τύπος της Πορτογαλίας έγραψε για τον θρίαμβο της Σέλτικ. «Ήταν αναπόφευκτο. Η Ίντερ του Χερέρα, του κατενάτσιο, του αρνητικού ποδοσφαίρου έπρεπε να πληρώσει για την απροθυμία της να παίξει ελκυστικό ποδόσφαιρο». Οι πανηγυρισμοί συνεχίστηκαν στη Γλασκόβη με την παρέλαση του τροπαίου στο Σέλτικ Παρκ. Ο Μπιλ Σάνκλι (Bill Shankly)είπε στον Τζοκ Στιν μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών: «Tώρα είσαι αθάνατος».

Η "μάχη του Μοντεβιδέο"

Η επόμενη ημέρα είχε αρχίσει να απασχολεί τον Τζοκ Στιν. Το πρώτο σημαντικό τεστ 2 εβδομάδες μετά την κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ήταν το φιλικό με την Ρεάλ Μαδρίτης στο ‘’Σαντιάγκο Μπερναμπέου’’. Μία ήττα, με βαρύ σκορ, θα χαλούσε την εικόνα που είχε δημιουργήσει στον κόσμο η καλύτερη ομάδα της Ευρώπης. Η Σέλτικ νίκησε 1-0 με γκολ του Μπόμπι Λένοξ και έγινε η πρώτη βρετανική ομάδα που κέρδισε στο Μπερναμπέου! Ωστόσο, μπήκε με το αριστερό στις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις την σεζόν 1967/68. Αποκλείστηκε στον πρώτο γύρο της διοργάνωσης από την Ντινάμο Κιέβου με ήττα 1-2 στην έδρα της και ισοπαλία 1-1 στην Ουκρανία! Το αποτέλεσμα θεωρήθηκε πισωγύρισμα και μία μικρή αμφισβήτηση προς τον Τζοκ Στιν είχε φανεί. Λίγες ημέρες αργότερα, η Σέλτικ αντιμετώπισε την Ρασίνγκ Κλουμπ της Αργεντινής στο πλαίσιο του Διηπειρωτικού Κυπέλλου, ένας αγώνας που θα ήθελαν να μην είχε συμβεί.

Ο Μπίλι ΜακΝίλ πέτυχε το μοναδικό γκολ στον πρώτο αγώνα στο Σέλτικ Παρκ. Ο επαναληπτικός ήταν ένα ιδιαίτερο σκληρό παιχνίδι από την πλευρά των Αργεντίνων, σε εχθρικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί πριν τον τελικό. Η Ρασίνγκ Κλουμπ νίκησε 2-1 μπροστά σε 100.000 θεατές και καθώς τότε δεν μετρούσαν τα εκτός έδρας γκολ οι δύο ομάδες αναμετρήθηκαν σε τρίτο παιχνίδι στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης. Στις 5 Νοεμβρίου του 1967, στο στάδιο "Σεντενάριo", η αναμέτρηση ήταν τόσο σκληρή που έμεινε στην ιστορία ως η "Μάχη του Μοντεβιδέο"! Έξι παίκτες - τέσσερις της Σέλτικ και δύο της Ρασίνγκ - αποβλήθηκαν από το ματς ενώ 2 φορές η αστυνομία αναγκάστηκε να μπει στον αγωνιστικό χώρο για να σταματήσει τους διαπληκτισμούς μεταξύ των παικτών. Η Ρασίνγκ κέρδισε το Ιντερκοντινένταλ χάρις στο γκολ του Χουάν Κάρλος Καρδένας (Juan Carlos Cárdenas) και την έλλειψη ψυχραιμίας από τους παίκτες της Σέλτικ που δεν κατάφεραν να συγκρατήσουν τα νεύρα τους και παρασύρθηκαν από το βρώμικο παιχνίδι των αντιπάλων τους. «Αμαυρώθηκε η εικόνα τους όχι όμως και το πρόσφατο ένδοξο παρελθόν τους», έγραψε η "Observer" την επομένη του τελικού.

Ο διασυρμός της Ρέιντζερς

Στις αρχές της σεζόν 1968/69, η εικόνα της ανίκητης ομάδας είχε αλλοιωθεί και με άκομψο τρόπο οι αντίπαλοι χαρακτήριζαν την Σέλτικ ως μία φούσκα που είχε σπάσει. Έπρεπε να αποδείξουν ότι διατηρούσαν την δίψα για τίτλους. Παρά την αμφισβήτηση, οι νίκες σημειώθηκαν με εμφατικό τρόπο όπως αυτή επί της Χιμπέρνιαν στον τελικό του Λιγκ Καπ Σκωτίας με 6-2 αλλά και στην Ευρώπη απέναντι στον Ερυθρό Αστέρα με 5-1 στο "Σέλτικ Παρκ". Αλγεινή εντύπωση άφησαν ο αποκλεισμός από την μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης Μίλαν του Νερέο Ρόκο (Nereo Rocco), στον τρίτο γύρο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και οι δύο ήττες από την Ρέιντζερς στο πρωτάθλημα. Μπορεί η κατάκτηση του πρωταθλήματος να ήταν ένα ευχάριστο γεγονός, ωστόσο οι 2 ήττες από την μισητή αντίπαλο δεν ήταν αποδεκτές και είχαν δημιουργήσει ένα κλίμα εκνευρισμού.

Ο Τύπος εκφράστηκε με θετικά λόγια για τον Ντέιβ Γουάιτ (David White), τον προπονητή της Ρέιντζερς ο οποίος είχε πάρει τον "αέρα" του Τζοκ Στιν, όπως χαρακτηριστικά γράφτηκε. Η ευκαιρία για ρεβάνς και απάντηση προς τους επικριτές δόθηκε στον τελικό του Κυπέλλου στο ‘’Χάμπντεν Παρκ’’ μπροστά σε 132.000 θεατές! Ήθελαν να καταπνίξουν την έπαρση των "Διαμαρτυρόμενων" και το κατάφεραν με εντυπωσιακό τρόπο καθώς νίκησαν 4-0. Σαράντα χιλιάδες φίλαθλοι της Ρέιντζερς έβλεπαν κατάπληκτοι όσα συνέβαιναν στον αγωνιστικό χώρο. Ήταν η πρώτη ήττα της Ρέιντζερς σε τελικό Κυπέλλου μετά από 40 χρόνια! Κανένας προπονητής της δεν είχε υποστεί τέτοιο εξευτελισμό! Έξι μήνες αργότερα, ο Ντέιβ Γουάιτ απολύθηκε! Ασταμάτητη η Σέλτικ συνέχιζε την συλλογή τροπαίων!

Η επική πρόκριση επί της Λιντς

Παρότι, η Σέλτικ είχε ξεφύγει από τα εγχώρια σύνορα και καθώς τελείωνε η δεκαετία και ξεκινούσε μία νέα, η ενίσχυση της με παίκτες αξίας ήταν αναγκαία πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Ο ανταγωνισμός ήταν μεγάλος και χρειαζόταν να προστεθούν νέοι παίκτες στους ήδη υπάρχοντες με την ελπίδα ότι θα συνεχιζόταν η καταξίωση στην Ευρώπη. Η διοίκηση, εφησυχασμένη με τα καλά αποτελέσματα, δεν προχώρησε σε μεταγραφές και η απόφαση της αποδείχτηκε λανθασμένη. Η σκέψη ότι θα μπορούσαν να πετύχουν περισσότερα και να κατακτήσουν έναν ακόμα ευρωπαϊκό τίτλο, στριφογύριζε στο μυαλό των παικτών, ιδιαίτερα μετά τον χαμένο τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στο Μιλάνο από την Φέγενορντ. Αν και στο ξεκίνημα της σεζόν 1969/70 η σιγουριά ότι μπορούσαν να επιβληθούν σε οποιονδήποτε αντίπαλο στην Ευρώπη ήταν διάχυτη μεταξύ των παικτών. Η επιβεβαίωση ήρθε στον πρώτο γύρο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών όταν οι "Κέλτες" απέκλεισαν την ελβετική Βασιλεία φέρνοντας "λευκή" ισοπαλία στην Ελβετία και νίκη 2-0 στο "Σέλτικ Παρκ".

Ο επόμενος αντίπαλος ήταν η Μπενφίκα του Εουσέμπιο (Eusébio da Silva Ferreira). Η Σέλτικ νίκησε 3-0 στην έδρα της και ηττήθηκε με το ίδιο σκορ στη Λισαβώνα. Ο αγώνας οδηγήθηκε στην παράταση χωρίς να αλλάξει το σκορ και καθώς δεν υπήρχε η διαδικασία των πέναλτι, η ομάδα που θα προκρίνονταν στα προημιτελικά θα κρίνονταν από το στρίψιμο του νομίσματος. Η τύχη ήταν γενναιόδωρη με την Σέλτικ που έστω με αυτό τον τρόπο πήρε το εισιτήριο για την επόμενη φάση με αντίπαλο την Φιορεντίνα. Η πρόκριση ήρθε σχετικά εύκολα με συνολικό σκορ 3-1 (3-0, 0-1) και σε συνδυασμό με την αδιαμφισβήτητη εντός των συνόρων υπεροχή της η Σέλτικ έδειχνε ασταμάτητη και ικανή για έναν νέο ευρωπαϊκό θρίαμβο.

Ειδικά, όταν στα ημιτελικά αντιμετώπισε την Λιντς του Ντον Ρέβι (Don Revie). Ο Άγγλος προπονητής είχε δημιουργήσει από το μηδέν μία ομάδα που είχε κατακτήσει το Κύπελλο Κυπελλούχων και λίγα χρόνια αργότερα θα έπαιζε στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Ο Τζοκ Στιν, όταν μιλούσε για τα δύο παιχνίδια απέναντι στην Λιντς, τα χαρακτήριζε ως τα πιο θεαματικά στην καριέρα του ενώ ο κόσμος θεωρούσε τις δύο ομάδες τις καλύτερες στην Ευρώπη. Χρειάστηκαν μόλις 45 δευτερόλεπτα στον Τζορτζ Κόνελι (George Connelly) για να ανοίξει το σκορ υπέρ της Σέλτικ στο "Έλαντ Ρόουντ". Το πρώτο βήμα είχε γίνει. Απέμενε ο επαναληπτικός στο Χάμπντεν Παρκ με 133.000 φιλάθλους της Σέλτικ να την ωθούν στην πρόκριση.

Το γκολ του Μπίλι Μπρέμνερ (William John "Billy" Bremner) δεν πτόησε τους γηπεδούχους. Ο σκόρερ της ισοφάρισης Τζον Χιουζ θυμάται τον εκκωφαντικό θόρυβο που έκαναν οι φίλαθλοι της Σέλτικ ενθαρρύνοντας τους να φθάσουν στην πρόκριση χάρις στο γκολ του Μπόμπι Μέρντοχ. Ο κόσμος δεν ήθελε να αποχωρήσει από το γήπεδο και πολλοί πίστεψαν ότι η Σέλτικ είχε ήδη κερδίσει το τρόπαιο. Την ίδια εντύπωση είχε και ο Τζοκ Στιν, όπως και η πλειοψηφία του Τύπου της Σκωτίας που προδίκαζαν το αποτέλεσμα του τελικού. «Το πρώτο που πρέπει να μάθουμε είναι πως προφέρεται η ομάδα και μετά να αναρωτηθεί κάποιος πως μία ομάδα της Ολλανδίας που είναι επαγγελματική μόνο 13 χρόνια μπορεί να ανταγωνιστεί την Σέλτικ», έγραφε με περιφρόνηση ο Τύπος για την Φέγενοορντ. Διαψεύστηκαν.

Η χαμένη ευκαιρία

Τέσσερις εβδομάδες πριν τον τελικό στο Μιλάνο, το καμπανάκι είχε χτυπήσει στον τελικό του Κυπέλλου Σκωτίας. Η Σέλτικ ηττήθηκε 1-3 από την νεανική Αμπερντίν με τους οπαδούς της να δημιουργούν επεισόδια και την αστυνομία να προχωράει σε συλλήψεις. Η προετοιμασία πριν τον τελικό δεν ήταν ανάλογα δυνατή σε σύγκριση με εκείνη πριν τον τελικό της Λισαβώνας. Οι παίκτες έδιναν την εντύπωση ότι θα αντιμετώπιζαν μία ερασιτεχνική ομάδα. H ενημέρωση από τον Τζοκ Στιν ήταν ελλιπής, σε τέτοιο βαθμό ώστε οι παίκτες του να απορούν αν πραγματικά είχε ταξιδέψει στην Ολλανδία για να δει την Φέγενοορντ. Οι αναφορές είχαν λίγη σχέση με αυτό που αντιμετώπισαν. «Η Φέγενοορντ σύμφωνα με τον Στιν ήταν μία ομάδα χωρίς ταχύτητα, δίχως νοοτροπία νικητή και γενικότερα δίχως ελπίδα», θυμάται ο Μπέρτι Όουλντ. Αντίθετα, ο Τζίμι Τζόστον, δεν καταλόγισε ευθύνες στον προπονητή του: «Kανείς δεν μπορεί να πει κουβέντα στον Τζοκ Στιν για αυτό το παιχνίδι. Δεν ήμασταν σε καλή μέρα. Είναι τόσο απλό». Όλοι παραδέχθηκαν πως έπαιξαν άσχημα.

Ο Τόμι Γκέμελ άνοιξε το σκορ στο 30^ο λεπτό. Δύο λεπτά αργότερα η Φέγενοορντ ισοφάρισε με κεφαλιά του Ίσραελ (Marinus "Rinus" David Israël). Στο 116^ο λεπτό, ο Σουηδός Όβε Κίντβαλ (Ove Kindvall), σημείωσε το νικητήριο γκολ για τους Ολλανδούς. Για τέσσερα λεπτά χάθηκε η ευκαιρία ενός επαναληπτικού αγώνα. Η χώρα της τουλίπας είχε την πρώτη της πρωταθλήτρια Ευρώπης. Την επόμενη ημέρα στο αεροδρόμιο Μαλπένσα, η απογοήτευση ήταν το κυρίαρχο συναίσθημα στους οπαδούς της Σέλτικ που περίμεναν πολλές ώρες για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Στην αποστολή ήταν και ένας νεαρός που βοηθούσε στις βαλίτσες. Λεγόταν Κένι Νταλγκλίς (Kenneth Mathieson "Kenny" Dalglish)!

Η αποχώρηση και η πτώση

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 η Σέλτικ διατήρησε την παντοκρατορία της στην Σκωτία ενώ δύο φορές έφθασε στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Το 1974 κατέκτησε το 9^ο σερί πρωτάθλημα και ισοφάρισε το ρεκόρ συνεχόμενων πρωταθλημάτων που κατείχαν μέχρι τότε στην Ευρώπη η ΜΤΚ Βουδαπέστης και η ΤΣΣΚΑ Σόφιας. Η Ρέιντζερς της έσπασε το σερί ενώ στην Ευρώπη η πτώση της ξεκίνησε την σεζόν 1974/75 όταν αποκλείστηκε στον πρώτο γύρο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών από τον Ολυμπιακό (1-1, 0-2). Είχε χαθεί η αγωνιστική πειθαρχία και οι παίκτες της έφευγαν ενώ ο Μπίλι ΜακΝίλ μετά από 832 ματς (!!!) αποσύρθηκε από την ενεργό δράση.

Όταν των ρωτούσαν τη επίδραση είχε η Σέλτικ στην ζωή του η απάντηση του ήταν αφοπλιστική: «Δεν μπορώ να πω ότι η Σέλτικ είναι η πρώτη μου αγάπη αλλά μπορώ να πω ότι είναι η τελευταία μου». Στο μεγαλύτερο μέρος της σεζόν 1975/76 αναγκάστηκε να παραχωρήσει την θέση του στον Σιν Φάλον, όταν τραυματίστηκε σοβαρά σε τροχαίο ατύχημα. Επέστρεψε την επόμενη σεζόν και παραιτήθηκε το 1978. Όμως το διαζύγιό του με τη Σέλτικ δεν ήταν ήρεμο. Το αντίθετο μάλιστα. Απολύθηκε με τον χειρότερο τρόπο επειδή οι παράγοντες της ομάδας ήθελαν ένα πιο νέο τεχνικό. Αργότερα ανέλαβε την Λιντς, αν και στο παρελθόν, είχε δηλώσει ότι δεν τον ενδιέφερε να κοουτσάρει ομάδα της Αγγλίας. Μόνο για 85 μέρες εργάστηκε ως προπονητής στη Λιντς, το 1978 και την εγκατέλειψε για χάρη της εθνικής ομάδας της χώρας του που τον κάλεσε στον πάγκο της! Ανήμερα των 56^ων γενεθλίων του, στις 5 Οκτωβρίου του 1978, η Σκωτία αντιμετώπισε στο Χάμπντεν Παρκ την Νορβηγία με τον Τζοκ Στιν, για πρώτη φορά, στον πάγκο. Κατάφερε και την οδήγησε στα τελικά του Μουντιάλ της Ισπανίας το 1982.

Για να φτάσει στην τελική Φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1986, στο Μέξικο η Σκωτία, έπρεπε πρώτα να βιώσει το πιο σημαδιακό παιχνίδι στη ζωή του εμβληματκότερου προπονητή μέχρι σήμερα στην ιστορία της! Ένα ματς που έγινε στο ‘’Νίνιαν Πάρκ’’ του Κάρντιφ, στις 10 Σεπτεμβρίου του 1985, μεταξύ της Ουαλίας και της Σκωτίας! Ήταν ο τελευταίος αγώνας και για τις δύο ομάδες, με τους γηπεδούχους που είχε πρώτο βιολί τον Ίαν Ρας (Ian James Rush) να έχουν ανάγκη μόνο τη νίκη ενώ οι Σκωτσέζοι βολευόντουσαν και με ισοπαλία για να πάνε σε μπαράζ απέναντι στην Αυστραλία. Ο Τζοκ Στιν την είχε πάει ήδη στα τελικά του 1982 στην Ισπανία και οι προσδοκίες ήταν πολλές, μιας και διέθετε αστέρια όπως ο Κένι Νταλγκλίς, ο Γκρέιαμ Σούνες (Graeme James Souness), ο Άλαν Χάνσεν (Alan David Hansen), ο Γκόρντον Στράχαν (Gordon David Strachan) και ο Τσάρλι Νίκολας (Charles "Charlie" Nicholas).

Αυτό που ελάχιστοι ήξεραν, ήταν πως ο Στιν, που όλοι λάτρευαν και χαρακτήριζαν ως μεγάλη καρδιά, αντιμετώπιζε καρδιακά προβλήματα και του είχαν δοθεί διουρητικά χάπια! Όμως, είχε κρύψει επιμελώς ακόμη και από την γυναίκα του ή τον βοηθό του στην εθνική και δεξί του χέρι σε πολλά πράγματα τον Αλεξ Φέργκιουσον (Sir Alexander Chapman "Alex" Ferguson) τότε τεχνικό της Αμπερντίν, πως είχε αποφασίσει να μην πάρει τα χάπια για μερικές μέρες. Θεωρούσε πως τον απορρύθμιζαν και δεν τον άφηναν να κάνει σωστά τη δουλειά του!

Η Ουαλία έπιασε από το λαιμό τη Σκωτία από την αρχή και μόλις στο 13^ο λεπτό προηγήθηκε με σουτ του άσου της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μαρκ Χιουζ (Leslie Mark Hughes), με αποτέλεσμα οι εξέδρες να πάρουν «φωτιά». Όσο πλησίαζε το ημίχρονο, ο Σκωτσέζος τεχνικός σχεδίαζε την ομιλία του προς τους παίκτες, η οποία θα ήταν ήρεμη, ξεκάθαρη, πειστική. Τα σχέδιά του όμως ανατράπηκαν από μία περίεργη εξομολόγηση. Από τα μέσα του πρώτου μέρους ο τερματοφύλακας Τζιμ Λέιτον (James "Jim" Leighton) φαινόταν ασταθής στις επεμβάσεις του. Ο Στιν αρχικά υποπτεύθηκε πως ο παίκτης του είχε υποστεί κάποια διάσειση, αλλά μόνο όταν έφτασε η ανάπαυλα, ο Λέιτον παραδέχτηκε πως είχε χάσει τον έναν φακό επαφής μέσα στη λάσπη! Έπαιζε για 7 χρόνια με την εθνική ομάδα της Σκωτίας και κανένας δεν το γνώριζε!

Η πίεση συνεχίστηκε για την ισοφάριση, αλλά και πάλι χωρίς αποτέλεσμα. Ο Στιν έδωσε εντολή για μία τελευταία αλλαγή, χρησιμοποιώντας τον Ντέιβιντ Κούπερ (David "Davie" Cooper) της Ρέιντζερς αντί του Γκόρντον Στράχαν. Στο 80^ο λεπτό, η Σκωτία κέρδισε πέναλτι. Ο δρόμος για το Μέξικο περνούσε μέσα από αυτά τα 11 βήματα! Ο Κούπερ -που 10 χρόνια αργότερα έφυγε πρόωρα από τη ζωή από εγκεφαλική αιμορραγία- μετέτρεψε ψύχραιμα την εσχάτη των ποινών σε γκολ! Στον πάγκο της Σκωτίας το πανδαιμόνιο έκανε τους φωτογράφους να πάνε κοντά αναζητώντας ένα πανηγυρικό πλάνο. Ένα λεπτό πριν το τέλος, ο Ολλανδός διαιτητής Γιαν Κάιζερ (Jan Keizer) υπέδειξε ένα φάουλ και ο Στιν μπέρδεψε το σφύριγμά του με αυτό της λήξης.

Ξαφνικά έπεσε πίσω στον πάγκο και είπε στον φυσιοθεραπευτή σιγά, σχεδόν ψιθυριστά: «Σβήνω...». Δευτερόλεπτα μετά ακούστηκε το τελευταίο σφύριγμα. Την ώρα όμως που οι παίκτες της Σκωτίας πανηγύριζαν στο γήπεδο και οι οπαδοί στις κερκίδες, ο Στιν ήταν αναίσθητος στα αποδυτήρια!

Λίγο μετά ο Άλεξ Φέργκιουσον μπήκε στα αποδυτήρια και την ώρα που όλοι πανηγύριζαν τους είπε μερικές λέξεις που πάγωσαν τα χαμόγελα: «Ο Τζοκ είναι νεκρός».

Το ίδιο βράδυ η αποστολή επέστρεψε στο Εδιμβούργο μέσα σε βαθιά σιωπή και σοκαρισμένη από όσα είχαν συμβεί. Όταν ήρθε η ώρα οι επιβάτες να πάρουν τις αποσκευές τους, μία τσάντα παρέμεινε να κυλά στον ιμάντα. Μέσα της υπήρχε ένα βιβλίο, ένα μπουκάλι κρασί, κάποια φάρμακα και ένα γράμμα, που ανέφερε πως τα αντικείμενα αυτά ανήκουν στον Τζοκ Στιν. Τότε όλοι άρχισαν να συνειδητοποιούν πως ο σπουδαιότερος Σκωτσέζος προπονητής ήταν πλέον νεκρός, στα 62 του χρόνια!

Στη κηδεία του πλημμύρισαν οι δρόμοι της Γλασκώβης. Η Σκωτία, τίμησε τη μνήμη του, νικώντας την Αυστραλία στον αγώνα μπαράζ και προκρίθηκε στην τελική φάση με τον Φέργκιουσον, να αναλαμβάνει την τεχνική ηγεσία. Στο Μέξικο, σ’ έναν όμιλο φωτιά τερμάτισε στην τελευταία θέση του ομίλου της. Ακόμη και σήμερα πάντως ο Σερ Αλεξ λέει πως εκείνη τη νύχτα την φέρνει στο μυαλό κάθε φορά που η πίεση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα δοκιμάζει τις αντοχές του!

PALMARES

Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)

Εφηβική καριέρα

· 1940–1942: Blantyre Victoria Football Club

Επαγγελματική καριέρα

· 1942–1950: Albion Rovers Football Club, 94 (4)
· 1950/51: Llanelli Town Association Football Club, 44 (5)
· 1951–1957: The Celtic Football Club, 106 (2)

Σύνολο καριέρας: 244 (11)

Διεθνής

· 1954: Επίλεκτοι Σκωτζέζικης Λίγκας (Scottish League XI), 1 (0)

Προπονητική καριέρα

· 1960–1964: Dunfermline Athletic Football Club
· 1964/65: Hibernian Football Club
· 1965: Σκωτία
· 1965–1978: The Celtic Football Club
· 1978: Leeds United Football Club
· 1978–1985: Σκωτία

Τίτλοι

Ως ποδοσφαιριστής

Με την Albion Rovers

· Άνοδος στη Α’ Κατηγορία Σκωτίας: 1947/48
· Lanarkshire Cup: 1948/49

Με τη Llanelli Town

· Κύπελλο Δυτικής Ουαλίας: 1950/51

Με τη Celtic

· Πρωτάθλημα Σκωτίας: 1953/54
· Κύπελλο Σκωτίας: 1953/54
· Coronation Cup: 1953
· Κύπελλο Γλασκόβης: 1955/56
· Charity Cup Γλασκόβης: 1952/53

Ως προπονητής

Με τη Dunfermline Athletic

· Κύπελλο Σκωτίας: 1960/61

Με τη Hibernian

· Summer Cup: 1963/64