Ρεϊμόν Κοπά: Ο Ναπολέων του ποδοσφαίρου

Ο Γάλλος επιθετικός μέσος Ρεϊμόν Κοπά (Raymond Kopaszewski/Kopa), γεννήθηκε στις 13 Οκτωβρίου του 1931, στο Νο-λε-Μιν του Πα-ντε-Καλέ την βορειότερη επαρχία της Γαλλίας, κοντά στην Λιλ. Είναι ο πρώτος που άνοιξε τον δρόμο για το γαλλικό ποδόσφαιρο, πολύ πριν εμφανιστούν στους αγωνιστικούς χώρους ονόματα όπως ο Μισέλ Πλατινί (Michel Platini) και ο Ζινεντίν Ζιντάν (Zinedine Zidane). Αποτέλεσε αναπόσπαστο μέλος της γαλλικής εθνικής ομάδας της δεκαετίας του 1950, ενώ σε επίπεδο συλλόγων υπήρξε μέλος της θρυλικής Ρεάλ Μαδρίτης της δεκαετίας του 1950, κερδίζοντας 3 Κύπελλα Πρωταθλητριών, όντας ο πρώτος Γάλλος παίκτης που κατακτά τον υπέρτατο ευρωπαϊκό διασυλλογικό τίτλο! Θεωρείται ένας από τους κορυφαίους παίκτες της γενιάς του, παίζοντας έναν ελεύθερο ρόλο προωθημένου πλέι-μέικερ, ο οποίος διακρίθηκε για την ταχύτητά του και την ευελιξία του, ενώ υπήρξε κι ένας παραγωγικός σκόρερ! Αν και βραχύσωμος (1.69 μ.), αντιστάθμιζε το κοντό του παράστημα  με τις δαιμόνιες ικανότητές του στην ντρίμπλα. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958, στη Σουηδία, παρά τη παρουσία του 17χρονου Πελέ, κέρδισε τον τίτλο του Καλύτερου Ποδοσφαιριστή του Τουρνουά! Την ίδια χρονιά, το 1958, του απονεμήθηκε η «Χρυσή Μπάλα» και το 1970 έγινε ο πρώτος ποδοσφαιριστής να έλαβε τη τιμητική διάκριση του Μέλους της Λεγεώνας της Τιμής! Το 2004, ο Πελέ τον ονόμασε έναν από τους 125 Μεγαλύτερους Εν Ζωή Ποδοσφαιριστές του Κόσμου, στο πλαίσιο των εορτασμών της 100ετηρίδας της FIFA! Ο Άγγλος δημοσιογράφος Desmond Hackett του κόλλησε το παρατσούκλι «Ο Ναπολέων του ποδοσφαίρου», λόγω του κοντού αναστήματος,  βλέποντας τον σε αγώνα κατά της Ισπανίας, το 1955.

H οικογένεια Κοπατσέφκσι μετανάστευσε από την Κρακοβία, αρχικά στη Γερμανία,  όπου γεννήθηκαν οι γονείς του, ενώ αργότερα, το 1919 μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ρεϊμόν, ο παππούς του, αποφάσισε να φύγει με την γυναίκα και τα 4 παιδιά του για τη Βόρεια Γαλλία, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στη μικρή μεταλλευτική βιομηχανική πόλη της Νο-λε-Μιν, όχι μακριά από τη Λιλ. Ο παππούς του Κοπά ήταν μεταλλωρύχος στην Πολωνία και συνέχισε να κάνει ην ίδια δουλειά στην Γαλλία. Ο πατέρας του, ο Φρανσουά, καθημερινά βουτούσε στα έγκατα της γης για ένα κομμάτι ψωμί. Η ζωή της οικογένειας Κοπατσέφκσι κυλούσε αργά και μονότονα.

Ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο στον σύλλογο της γενέτειράς του, την Νο-λε-Μιν, στην οποία εντάχθηκε το 1941 σε ηλικία 10 ετών. Πέρασε την παιδική του ηλικία δουλεύοντας και ο ίδιος στα ανθρακωρυχεία της περιοχής και στα 14 του χρόνια, το 1945, σταμάτησε το σχολείο κι ακολούθησε τον πατέρα του στα ορυχεία. Καθημερινά κατέβαινε στα 600 μέτρα κάτω από τη γη. Η δουλειά του ήταν να σπρώχνει τα καροτσάκια με το κάρβουνο. Ήταν μια σκληρή δουλειά, η οποία τον Οκτώβριο του 1947, του στοίχισε τον αντίχειρα και τον δείκτη του αριστερού χεριού! Η ζωή του μικρού ήταν προδιαγεγραμμένη. Θα ακολουθούσε τη δουλειά του πατέρα του, όχι επειδή του άρεσε, αλλά επειδή η ζωή και οι ανάγκες της δεν μπορούσαν να περιμένουν. Ο αθλητισμός όμως και το ποδόσφαιρο ήρθε να τον βγάλει από αυτή την κόλαση. Στα 18 του, το 1949, σ’ έναν διαγωνισμό ποδοσφαιρικών ταλέντων, κατάφερε και κέρδισε ένα συμβόλαιο με την Ανζέ, έναν σύλλογο που αγωνιζόταν στην Β’ Κατηγορία της Γαλλίας.

Εξαιτίας των εμφανίσεών του, ως επιθετικός μέσος που αγωνιζόταν με την Ανζέ, κατάφερε μετά από 2 χρόνια, το 1951 και πήρε μεταγραφή στη Ρεμς, στην επαρχία Καμπανίας-Αρδενών στη Βόρεια Γαλλία, που την εποχή αυτή ήταν η ισχυρότερη γαλλική ομάδα. Εκεί ήταν, στα 20 του χρόνια όταν γνωρίστηκε με τον μέντορά του, τον Αλμπέρ Μπατό (Albert Batteux), προπονητή του στη Ρεμς, ο οποίος τον διαμόρφωσε, προσφέροντάς του απλόχερα τις συμβουλές του. Ο Κοπά έφερε αληθινή επανάσταση στο ποδόσφαιρο που παιζόταν ως τότε. Ο πρώτος αγώνας του στη Α’ κατηγορία της Γαλλίας ήταν εναντίον του Στρασβούργου, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1951, με αποτέλεσμα μια λευκή ισοπαλία. Κατέκτησε τα γαλλικά πρωταθλήματα το 1953 και το 1955 και το 1956, κέρδισε το  Λατινικό Κύπελλο το 1953, νικώντας με 3-0 τη Μίλαν στον τελικό, ενώ αγωνίστηκε με τη Ρεμς στον πρώτο τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών της ιστορίας, το 1956 στο Παρίσι.

Η Ρεμς έχασε 3-4 από τη Ρεάλ Μαδρίτης, αλλά η «Βασίλισσα» πλήρωσε του κόσμου τα λεφτά για να πει το ναι αυτός και η ομάδα του και τον αποκτά. Μόνο που στη Μαδρίτη δεν βρίσκει την ευτυχία. Έχει μάθει να είναι αρχηγός και εκεί υπάρχει έντονη η παρουσία των Φέρεντς Πούσκας (Ferenc Puskás) και Αλφρέδο Ντι Στέφανο (Alfredo Stéfano Di Stéfano Laulhé). Χώρια που ο ιδιότροπος Αργεντίνος δεν καιγόταν να τον έχει στα πόδια του, αφού έπαιζαν στην ίδια θέση. Ποτέ δεν τα πήγαν καλά οι δυο τους! Η συνηθισμένη του θέση ήταν μέσα δεξιά και με το Νο 10 στην πλάτη.  Η περίοδος που αγωνίστηκε στην ισπανική πρωτεύουσα ήταν εξαιρετικά επιτυχής.

Βοήθησε την Ρεάλ στην κατάκτηση τριών διαδοχικών τίτλων Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Ο Κοπά είναι ο πρώτος Γάλλος παίκτης που κατακτά Κύπελλο Πρωταθλητριών, όταν η Ρεάλ Μαδρίτης νίκησε (2-0) την Φιορεντίνα στον τελικό του 1957. Κατέκτησε επίσης το ισπανικό πρωτάθλημα το 1957 και το 1958. Στέφθηκε πάλι Πρωταθλητής Ευρώπης το 1958 και το 1959, την τελευταία μάλιστα εναντίον της πρώην ομάδας του, της Ρεμς. Το 1958 του απονεμήθηκε η «Χρυσή Μπάλα» και επευφημήθηκε ως ο Καλύτερος Ευρωπαίος Ποδοσφαιριστής! Είναι ο 3^ος παίκτης και ο πρώτος Γάλλος που έλαβε αυτή τη διάκριση! Χαρακτήρισε στην πρώτη τριάδα για τη «Χρυσή Μπάλα» για 4 συνεχόμενες χρονιές, όντας 3^ος το 1956 και το 1957, παίρνοντας το βραβείο το 1958 και τερματίζοντας στη 2^η θέση το 1959! Κατά την παραμονή του στη Ρεάλ Μαδρίτης, σκόραρε 48 γκολ σε 158 παιχνίδια για τον σύλλογο και συμμετείχε σε ορισμένες από τις πιο όμορφες εποχές της «βασίλισσας»! Το 1959 επέστρεψε στη Γαλλία και την πρώτη του αγάπη, την Ρεμς με τη οποία κέρδισε τα γαλλικά πρωταθλήματα το 1960 και το 1962. Βίωσε τον υποβιβασμό της Ρεμς το 1964, κατέκτησε τη Β’ Κατηγορία το 1966 για να  ανακοινώσει τελικά την αποχώρησή του από το επαγγελματικό παιχνίδι στις 11 Ιουνίου του 1967, ύστερα από τον εκ νέου υποβιβασμό της. Συνολικά, σκόραρε 75 γκολ σε 346 αγώνες στην κορυφαία γαλλική κατηγορία.

Με την εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Γαλλίας, αγωνίστηκε για πρώτη φορά στις 5 Οκτωβρίου του 1952, στο Παρίσι, με αντίπαλο την Δυτική Γερμανία (3-1). Συμμετείχε στα Παγκόσμια Κύπελλα του 1954 και του 1958, ενώ σε 6 περιπτώσεις, ήταν ο αρχηγός της εθνικής ομάδας. Το 1958, στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας, παρά τη παρουσία του 17χρονου Πελέ (Edson Arantes do Nascimento, ‘’Pelé’’), ο Κοπά κέρδισε τον τίτλο του Καλύτερου Ποδοσφαιριστή του τουρνουά και ονομάστηκε στη ιδανική 11άδα του! Ο ίδιος πέτυχε 3 γκολ στην πορεία και οδήγησε τη Γαλλία στους ημιτελικούς, όπου ηττήθηκε από την μετέπειτα τροπαιούχο Βραζιλία. Η γαλλική ομάδα τερμάτισε τελικά 3^η σ’ αυτό το τουρνουά. Αγωνίστηκε συνολικά σε 45 παιχνίδια με το εθνόσημο και πέτυχε 18 γκολ. Για τελευταία φορά μαζί της αγωνίστηκε στις 11 Νοεμβρίου του 1962, στο Παρίσι, με την Ουγγαρία (2-3). Δύο φορές εμφανίστηκε σε διεθνή παιχνίδια Επιλέκτων αντιπροσωπευτικών ομάδων. Το 1955 έπαιξε για την Μικτή Ευρώπης που νίκησε την Αγγλία 4-1 και το 1963 έπαιξε και πάλι εναντίον των Άγγλων, αυτή τη φορά στη νίκη με 2-1 για την Μικτή Κόσμου.

Ο ταλαντούχος παίκτης, άνοιξε τον δρόμο για το γαλλικό ποδόσφαιρο πολύ πριν εμφανιστούν στους αγωνιστικούς χώρους ονόματα όπως ο Μισέλ Πλατινί (Michel Platini) και ο Ζινεντίν Ζιντάν (Zinedine Zidane). Ο βραχύσωμος Κοπά αντιστάθμιζε το κοντό του παράστημα (1.69 m) με τις δαιμόνιες ικανότητές του στην ντρίμπλα. Μπορεί να έβγαλε πολλά λεφτά στη ζωή του, αλλά ποτέ δεν ξέχασε από πού ξεκίνησε. Το 1963 πρωτοστάτησε στην απεργία των Γάλλων ποδοσφαιριστών που ήθελαν να διασφαλίσουν τα δικαιώματά τους. Μάλιστα έγραψε ένα πύρινο άρθρο με τίτλο «οι Γάλλοι ποδοσφαιριστές είναι δούλοι» που του στοίχησε τιμωρία 6 μηνών από την Γαλλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία!

Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1960, αρνήθηκε να ανανεώσει το συμβόλαιό του ως επαγγελματίας ποδοσφαιριστής και ξεκίνησε μια καινούρια λαμπρή καριέρα, ως επιχειρηματίας αυτή τη φορά, πάντα όμως σε σχέση με τον αθλητισμό, ξεκινώντας τη δική του μάρκα αθλητικών ειδών. Στις 29 Αυγούστου του 1973, περίπου 6 χρόνια μετά την αποχώρησή του, πέτυχε χατ-τρικ για την Παρί Σεν Ζερμέν σε έναν αγώνα προετοιμασίας ενάντια της Σαουμούρ. Αν και η Παρί Σεν Ζερμέν είχε εκείνη την εποχή προπονητή τον φίλο του Ζιστ Φοντέν (Just Fontaine), ο 42χρονος (!!!) Κοπά, αρνήθηκε ευγενικά την προσφορά τους από μια θέση στην ομάδα!

Από το 2000 ζούσε στη Κορσική, εμφανιζόταν στη τηλεόραση και το ραδιόφωνο ως αυθεντία για τα ποδοσφαιρικά δρώμενα και συμμετείχε σε αγώνες παλαιμάχων. Το επώνυμό του ήταν Κοπατσέφσκι, αλλά προτίμησε το συντετμημένο Κοπά, από τη παιδική του ηλικία. Παντρεύτηκε την Christiane Bourigault, στις 28 Ιουλίου του 1953, αδελφή ενός συμπαίκτη του απ’ όταν αγωνιζόταν ακόμη στην Ανζέ, παίκτρια του μπάσκετ στην ίδια ομάδα! Είχαν ένα γιο που ονομαζόταν Denis, ο οποίος πέθανε στις 15 Φεβρουαρίου του 1963, από λεμφοσάρκωμα, χωρίς να γνωρίζουν τη φύση της ασθένειας του γιου τους. Απέκτησαν δύο κόρες που ονομάζονται Nadine και Sophie. Η Nadine διαγνώστηκε κάποια στιγμή με καρκίνο του μαστού, αλλά κατάφερε να τον αντιμετωπίσει!

Ο Ρεϊμόν Κοπά πέθανε στις 3 Μαρτίου του 2017 στην Ανζέ σε ηλικία 85 ετών.

PALMARES

Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)

Εφηβική καριέρα

• ·         1941-1949: US Nœux-les-Mines

Επαγγελματική καριέρα

• ·         1949-1951: Angers Sporting Club de l'Ouest, 60 (15)
• ·         1951-1956: Stade de Reims, 158 (48)
• ·         1956-1959: Real Madrid Club de Fútbol, 79 (24)
• ·         1959-1967: Stade de Reims, 244 (36)

Σύνολα καριέρας: 541 (123)

 

Διεθνής

• ·         1952-1962: Γαλλία, 45 (18)

Τίτλοι

Συλλογικοί

Με την Stade de Reims

• ·         Πρωτάθλημα Γαλλίας: 4 (1953, 1955, 1960, 1962)
• ·         Λατινικό Κύπελλο: 1953 και φιναλίστ το 1955
• ·         Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης: φιναλίστ το 1956
• ·         Πρωτάθλημα Β’ Κατηγορίας Γαλλίας: 1966

 

Με την Real Madrid

• ·         Πρωτάθλημα Ισπανίας: 2 (1957, 1958)
• ·         Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης: 3 (1957, 1958, 1959)
• ·         Λατινικό Κύπελλο: 1957

Διεθνείς

Με τη Γαλλία

• ·         Παγκόσμιο Κύπελλο: 3^η θέση το 1958

Προσωπικές Διακρίσεις

• ·         Χρυσή Μπάλα»: 1958, επιλαχών το 1959, 3^η θέση: 2 (1956, 1957)
• ·         Καλύτερος Παίκτης Διοργάνωσης Παγκοσμίου Κυπέλλου: 1958
• ·         Μέλος Ιδανικής 11άδας Διοργάνωσης Παγκοσμίου Κυπέλλου: 1958
• ·         Etoile d'Or: 1960
• ·         Καλύτερος Παίκτης της Χρονιάς στη Γαλλία: 1961
• ·         Μέλος Επιλέκτων FIFA: 1963
• ·         Μέλος Ιδανικής 11άδας της Χρονιάς από το αγγλικό περιοδικό «World Soccer»: 1963
• ·         Μέλος Λεγεώνας της Τιμής: 1970 (πρώτη φορά δόθηκε σε ποδοσφαιριστή).
• ·         Μέλος της λίστας των 125 Εν Ζωή Καλύτερων Παικτών του Κόσμου που συνέταξε το 2004 ο Πελέ για τα 100 Χρόνια της FIFA: 2004
• ·         Στους 100 Καλύτερους Ποδοσφαιριστές Όλων των Εποχών από το αγγλικό περιοδικό «World Soccer»
• ·         Χρυσό Παπούτσι ως Ένας Θρύλος του Ποδοσφαίρου: 2006
• ·         Βραβείο Προέδρου της UEFA: 2011

ΠΗΓΕΣ: retrosport.wordpress.com – fifa.com