Χαβιέρ Κλεμέντε: Ο Ξανθός από το Μπαρακάλντο

Ο  Ισπανός μέσος και αργότερα προπονητής Χαβιέρ Κλεμέντε (Javier Clemente Lázaro), γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου του 1950, στο Μπαρακάλντο της Βισκαΐας. Ως ποδοσφαιριστής, αγωνίστηκε στην Αθλέτικ του Μπιλμπάο, όπου ένας σοβαρότατος τραυματισμός ( κάταγμα κνήμης- περόνης), από το οποίο δεν συνήλθε ποτέ και μετά από τέσσερις αποτυχημένες εγχειρήσεις, τον υποχρέωσε να αποσυρθεί σε ηλικία μόλις 24 ετών. Σε μια προπονητική καριέρα, η οποία ξεκίνησε πριν από τα 30α γενέθλιά του, ήταν υπεύθυνος για πολλούς συλλόγους και εθνικές ομάδες, με πιο αξιοσημείωτες τις θητείες του στην Αθλέτικ του Μπιλμπάο, την Εσπανιόλ και την εθνική ομάδα της Ισπανίας, την οποία οδήγησε σε 2 Παγκόσμια Κύπελλα και στο Euro του 1996. Λατρεύεται σαν θεός στο Μπιλμπάο, όντας ο προπονητής που της χάρισε το πρωτάθλημα του 1983 και το double του 1984. Είναι γνωστός και ως «El Rubio de Barakaldo» (Ο Ξανθός από το Μπαρακάλντο) λόγω της καταγωγής του.

Αγωνιζόταν ως μέσος  και πραγματοποίησε 47 εμφανίσεις στην Πριμέρα Ντιβιζιόν με την Αθλέτικ Μπιλμπάο, πετυχαίνοντας 6 τέρματα το διάστημα μεταξύ 1968 και 1971. Ήταν επίσης μέλος της ομάδας της Αθλέτικ που κατέκτησε το Copa del Generalísimo του 1969, αλλά η αγωνιστική του καριέρα έληξε άδοξα στις 23 Νοεμβρίου του 1969, σ’ έναν αγώνα εναντίον της Σαμπαντέλ, μόλις στα 24 του χρόνια, από ένα σοβαρότατο τραυματισμό στο πόδι, από τον οποίο δεν ανέκαμψε ποτέ. Έμαθε το επάγγελμα του προπονητή στην Αρένας Κλουμπ ντε Γκέτσο, στην Μπασκόνια και αργότερα στην Μπιλμπάο Αθλέτικ (την δεύτερη ομάδα των «Λιονταριών»), προτού αναλάβει προπονητής στην Αθλέτικ Μπιλμπάο για πρώτη φορά, το 1981.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα, κατάφερε να δημιουργήσει μία από τις καλύτερες ομάδες στην ιστορία του συλλόγου του Μπιλμπάο. Οι βετεράνοι Ντάνι και Άντονι Γκοϊκοτσέα συμπληρώθηκαν από νεαρούς παίκτες προερχόμενους από την cantera, το περίφημο τμήμα υποδομής του συλλόγου, όπως οι Σαντιάγο Ουρκιάγα, Μιγκέλ ντε Αντρές, Ισμαέλ Ουρτούμπι, Εστανισλάο Αργότε και Άντονι Θουμπιθαρρέτα. Το 1983, η ομάδα κατέκτησε την Πριμέρα Ντιβιζιόν και το 1984 έκανε το double κατακτώντας τόσο την Πριμέρα Ντιβιζόν, όσο και το Κύπελλο Ισπανίας. Το πρώτο του πέρασμα από την Αθλέτικ είναι επίσης γνωστό για την αντιπαλότητα που ξεκίνησε εκείνη την περίοδο με την Μπαρτσελόνα, όταν ο Σέσαρ Λουίς Μενότι, τότε προπονητής στη Μπάρτσα, άσκησε κριτική στον τρόπο παιχνιδιού του Κλεμέντε, χαρακτηρίζοντας το αγωνιστικό του στυλ αυταρχικό και την ομάδα του ως αμυντική και καταστροφική στο παιχνίδι της.

Ο Κλεμέντε απάντησε, χαρακτηρίζοντας τον Μενότι ως ηλικιωμένο χίπη και γυναικά. Η ένταση κορυφώθηκε ύστερα από έναν αγώνα για την Πριμέρα Ντιβιζόν, που έλαβε χώρα στο Καμπ Νου, στις 24 Σεπτεμβρίου του 1983, όταν ο Άντονι Γκοϊκοτσέα κλότσησε από πίσω τον Ντιέγο Μαραντόνα, τραυματίζοντας τον σοβαρά. Ο Γκοϊκοτσέα, του οποίου η εικόνα ήρθε να προσωποποιήσει το αγωνιστικό στυλ της Αθλέτικ του Κλεμέντε, έγινε στη συνέχεια γνωστός ως «Ο Χασάπης του Μπιλμπάο». Στις 5 Ιουλίου του 1984, οι δύο ομάδες ήρθαν ξανά αντιμέτωπες στον τελικό του Κυπέλλου Ισπανίας, σε έναν αγώνα που έληξε με εκτεταμένη συμπλοκή μεταξύ των παικτών των δύο συλλόγων.

Η πρώτη θητεία του Κλεμέντε στον πάγκο της Αθλέτικ έλαβε τέλος το 1986. Πάραυτα, επέστρεψε για να προπονήσει την ομάδα δύο άλλες φορές, την σεζόν 1990/91 και την σεζόν 2005/06. Και στις δύο περιπτώσεις, απέτυχε να επαναλάβει το κατόρθωμα και την επιτυχία της πρώτης του θητείας στον σύλλογο και παρά το γεγονός πως βοήθησε την Αθλέτικ να γλιτώσει τον υποβιβασμό το 2006, απολύθηκε μετά την κριτική που άσκησε ενάντια στην μεταγραφική πολιτική του συλλόγου.

Όταν  αποχώρησε από την Αθλέτικ το 1986, προσλήφθηκε ως προπονητής στην Εσπανιόλ. Στην πρώτη του σεζόν στην ομάδα, την οδήγησε στην κατάκτηση της τρίτης θέσης της Πριμέρα Ντιβιζιόν και την πρόκριση για το Κύπελλο UEFA. Στη διάρκεια της σεζόν 1987/88, οδήγησε την Εσπανιόλ στον τελικό του Κυπέλλου UEFA, καταβάλλοντας την αντίσταση των Μίλαν και Ιντερ στο πέρασμα. Στον τελικό απέναντι στην Μπάγερ Λεβερκούζεν, κέρδισε τον πρώτο αγώνα στο Σαριά με σκορ 3–0. Όμως, όμως στον επαναληπτικό αγώνα η Μπάγερ κέρδισε με το ίδιο σκορ, με τον αγώνα να καταλήγει στην διαδικασία των πέναλτι, με την Εσπανιόλ να ηττάται σε αυτή με σκορ 3–2. Ο Κλεμέντε τελείωσε την πρώτη του θητεία στην Εσπανιόλ το 1989. Αφού προπόνησε την Ατλέτικο Μαδρίτης, οδηγώντας την μέχρι την δεύτερη θέση της Πριμέρα Ντιβιζιόν, στη διάρκεια της σεζόν 1989/90, επέστρεψε στην Εσπανιόλ για την σεζόν 1990/91. Επέστρεψε στην ομάδα της Βαρκελώνης για τρίτη φορά το 2002, όπου και παρέμεινε μέχρι το 2003.

Έχει επίσης εργαστεί ως προπονητής σε πολλές άλλες ομάδες της Πριμέρα Ντιβιζιόν και, στη διάρκεια της σεζόν 2000/01, ανέλαβε για σύντομο διάστημα την γαλλική Μαρσέιγ. Στη διάρκεια της σεζόν 1998/99, ανέλαβε την Ρεάλ Μπέτις, όπου δέχτηκε έντονη κριτική όταν έφτυσε οπαδό της ομάδας  και δήλωσε πως η Ανδαλουσία είναι άλλη χώρα. Διετέλεσε επίσης προπονητής των Ρεάλ Σοσιεδάδ, Τενερίφη και Ρεάλ Μούρθια.

Το 1992, προσλήφθηκε στην θέση του προπονητή της Ισπανίας. Ο πρώτος του αγώνας στον πάγκο της ήταν μία νίκη με σκορ 1–0 επί της Αγγλίας στις 9 Σεπτεμβρίου του 1992. Ήταν προπονητής της Ισπανίας στα Παγκόσμια Κύπελλα του 1994 και του 1998 και στο Euro του1996. Παρά το γεγονός πως οδήγησε την ομάδα του σε ένα σερί 31 αγώνων χωρίς ήττα, δέχτηκε έντονη κριτική για την χρησιμοποίηση πολλών Βάσκων παικτών και για τον παραγκωνισμό του Πεπ Γκουαρδιόλα. Η Ισπανία κατέβηκε να αγωνιστεί στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998 ως ένα από τα φαβορί της διοργάνωσης, αλλά αποκλείστηκε από τον πρώτο κιόλας γύρο, γνωρίζοντας την ήττα από την Νιγηρία στον πρώτο της αγώνα και φέρνοντας ισοπαλία με σκορ 0-0 με την Παραγουάη. Μετά από 62 αγώνες στην τεχνική της ηγεσία, απολύθηκε μετά από μια ήττα με σκορ 3–2 από την Κύπρο στις 5 Σεπτεμβρίου  του 1998.

Υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με την Εθνική Σερβίας στις 21 Ιουλίου του 2006, θέση την οποία ανέλαβε ύστερα από σχετική πρωτοβουλία του Προέδρου της Ομοσπονδίας Τσβένταν Τέρζιτς. Σύμφωνα με τον Σερβικό Τύπο, ο μισθός του Κλεμέντε άγγιζε τις €30,000 τον μήνα σε ένα διετές συμβόλαιο που του απέφερε συνολικά ένα ποσό της τάξης των €720,000. Επίσης, θα άγγιζε bonus ύψους €400,000 στην περίπτωση που η Σερβία προκρινόταν για την τελική φάση του Euro 2008 και ένα πρόσθετο bonus ύψους €150,000 για κάθε γύρο που θα πέρναγε η Σερβία στην συγκεκριμένη διοργάνωση. Σε μια συνέντευξη που έδωσε στην σέρβικη εφημερίδα Politika, ισχυρίστηκε πως ο μισθός των €30,000 μηνιαίως είναι ο μικρότερος που έχει λάβει στην καριέρα του τα τελευταία 20 χρόνια. Πήρε μαζί του ως βοηθούς του τους Ρίστο Βιντάκοβιτς και Σίμο Κρούνιτς.

Αναλαμβάνοντας την ομάδα, η οποία είχε πραγματοποιήσει τραγικές εμφανίσεις στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2006, πραγματοποίησε το ντεμπούτο του ως προπονητής της Σερβίας στις 16 Αυγούστου του 2006 σε μια εκτός έδρας νίκη με 1–3 σε φιλικό αγώνα απέναντι στην Τσεχία. Μετά τον διαχωρισμό από το Μαυροβούνιο, αυτός ήταν ο πρώτος αγώνας της ομάδας υπό το όνομα της Σερβίας. Οι νέοι παίκτες που προωθήθηκαν στην ομάδα ήταν οι Μάρκο Πάντελιτς, Ντάνκο Λάζοβιτς, Βλάντιμιρ Στόικοβιτς, Αλεξάνταρ Τρίσοβιτς, κτλ. ενώ μέλη της προηγούμενης ποδοσφαιρικής γενιάς όπως οι Σάβο Μιλόσεβιτς, Ματέγια Κέζμαν, Πρέντραγκ Τζόρτζεβιτς, Άλμπερτ Ναντ, και Ντράγκοσλαβ Γιέβριτς σταδιακά απομακρύνθηκαν από την ομάδα.

Στον Όμιλο Α' της προκριματικής φάσης του Euro 2008, η Σερβία ξεκίνησε λαμπρά τις υποχρεώσεις της πετυχαίνοντας τρεις εντός έδρας νίκες απέναντι σε Αζερμπαϊτζάν, Βέλγιο και Αρμενία και μια ισοπαλία απέναντι στην Πολωνία στους τρεις πρώτους αγώνες της για την διοργάνωση. Όμως, σύντομα η κατάσταση άρχισε να χειροτερεύει με μια ήττα από το Καζακστάν με σκορ 2-1 εκτός έδρας τον Μάρτιο του 2007. Εκτός από την ήττα στον συγκεκριμένο αγώνα, ο επιθετικός Νίκολα Ζίγκιτς έριξε αγκωνιά σε ένα παίκτη του Καζακστάν δεχόμενος, ως αποτέλεσμα, την αποβολή από τον διαιτητή της αναμέτρησης.

Η Σερβία κατόρθωσε να πάρει μια σημαντική ισοπαλία με σκορ 1-1 από το φαβορί του ομίλου Πορτογαλία εντός έδρας, ενώ κέρδισε με σκορ 0-2 στην Φινλανδία, δημιουργώντας έτσι ελπίδες στους οπαδούς της. Μετά από αυτά τα αποτελέσματα, όμως, η ομάδα επέστρεψε στην πεζή πραγματικότητα - με καταρχάς μια ήττα με 3-2 στο Βέλγιο λόγω ανόητων αμυντικών λαθών του Μλάντεν Κριστάγιτς, την οποία ακολούθησε μία λευκή ισοπαλία εντός έδρας απέναντι στην Φινλανδία, μπροστά σε κοινό 15,000 θεατών. Ο εκτός έδρας αγώνας στην Πορτογαλία ήταν ιδιαίτερης σημασίας για την Σερβία, με την νίκη να είναι απαραίτητη, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να πάρει μια ισοπαλία με σκορ 1-1 στα τελευταία λεπτά της αναμέτρησης, χάρη σε ένα γκολ του Μπράνισλαβ Ιβάνοβιτς.

Ο αγώνας απέναντι στην Αρμενία, στον οποίο η νίκη ήταν μονόδρομος, έφερε άλλη μια κακή εμφάνιση, καθώς η Σερβία δεν κατάφερε να σπάσει την σφιχτή αμυντική ζώνη των Αρμενίων, με αποτέλεσμα μια λευκή ισοπαλία. Με την Σερβία, πλέον, εκτός διεκδίκησης της πρόκρισης, ο Κλεμέντε ανέφερε την σοβαρότητα των παικτών ως έναν από τους κύριους λόγους αυτής της αποτυχίας. Τέσσερις μέρες αργότερα, η ίδια αυτή ομάδα κέρδισε το Αζερμπαϊτζάν με σκορ 1-6, αλλά πλέον ήταν πολύ αργά. Μετά την αποτυχία πρόκρισης, ο Κλεμέντε απολύθηκε στις 6 Δεκεμβρίου του 2007.

Στις 6 Απριλίου του 2010, ανέλαβε την  Ρεάλ Βαγιαδολίδ, με την ελπίδα πως η εμπειρία του ως βετεράνος θα μπορούσε να βοηθήσει την Βαγιαδολίδ να ξεφύγει από την ζώνη του υποβιβασμού και να παραμείνει στην Πριμέρα. Οδήγησε την ομάδα του σε σημαντικό αριθμό νικών, χωρίς αντίκρισμα όμως και παρά το γεγονός πως η ομάδα είχε κατά πολύ βελτιωθεί από την αλλαγή στην τεχνική της ηγεσία, η Ρεάλ Βαγιαδολίδ υποβιβάστηκε στις 16 Μαΐου 2010.

Στις 17 Αυγούστου του2010, ανέλαβε την τεχνική ηγεσία του Καμερούν. Παρέλαβε την ομάδα από τον Πολ Λε Γκεν, ο οποίος παραιτήθηκε μετά την ήττα του Καμερούν σε όλους τους αγώνες του για την φάση των ομίλων του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2010.

Πραγματοποίησε το ντεμπούτο του ως προπονητής του Καμερούν στις 4 Σεπτεμβρίου του 2010, σε μια εκτός έδρας νίκη με σκορ 1–3 στον πρώτο αγώνα για τα προκριματικά του Κυπέλλου Εθνών Αφρικής 2012 απέναντι στον Μαυρίκιο. Τελικώς, το Καμερούν τερμάτισε δεύτερο πίσω από την Σενεγάλη, αποτυγχάνοντας να προκριθεί για την τελική φάση της διοργάνωσης. Ως αποτέλεσμα, ο Κλεμέντε απολύθηκε από την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία του Καμερούν στις 25 Οκτωβρίου του 2011.

Στις 13 Φεβρουαρίου 2012, υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας με την Σπόρτινγκ Χιχόν μέχρι το τέλος της σεζόν. Από το 2013 είναι προπονητής της εθνικής ομάδας της Λιβύης.

PALMARES

Περίοδος, Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)

Εφηβική καριέρα

• Barakaldo Club de Fútbol
• 1966–1968: Athletic Club Bilbao

Επαγγελματική καριέρα

• 1968–1973: Athletic Club Bilbao, 47 (6)
• 1973/74: Bilbao Athletic, 7 (0)

Σύνολο καριέρας: 54 (6)

Διεθνής

• 1968: Εθνική Παίδων Ισπανίας, 2 (0)
• 1969/70: Εθνική Ελπίδων Ισπανίας, 2 (1)

Προπονητική καριέρα

• 1975/76: Arenas Club de Getxo
• 1976–1978: Club Deportivo Basconia
• 1980/81: Athletic Club de Bilbao "B"
• 1981–1986: Athletic Club Bilbao
• 1986–1989: Reial Club Deportiu Espanyol de Barcelona
• 1989/90: lub Atlético de Madrid
• 1990/91: Athletic Club Bilbao
• 1991/92: Reial Club Deportiu Espanyol de Barcelona
• 1992–1996: Εθνική Νέων Ισπανίας
• 1992–1998: Ισπανία
• 1998/99: Real Betis Balompié
• 1999–2000: Real Sociedad de Fútbol
• 2000/01: Olympique de Marseille
• 2002: Club Deportivo Tenerife
• 2002/03: Reial Club Deportiu Espanyol de Barcelona
• 2005/06: Athletic Club Bilbao
• 200607: Σερβία
• 2008: Real Murcia Club de Fútbol,
• 2010: Valladolid
• 2010/11: Καμερούν
• 2012: Sporting Gijón
• 2013–    : Λιβύη

Τίτλοι

Ως ποδοσφαιριστής

Με την Athletic Bilbao

• Κύπελλο Ισπανίας: 1969

Ως προπονητής

Με την Athletic Bilbao

• Πρωτάθλημα Ισπανίας: 2 (1982/83, 1983/84)
• Κύπελλο Ισπανίας: 1983–84
• Σούπερ Καπ Ισπανίας: 1984

Με την Εθνική Νέων της Ισπανίας

• Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Νέων: φιναλίστ το  1996

Με την Λιβύη

• Κύπελλο Εθνών Αφρικής: 2014
• Προσωπικές Διακρίσεις
• Καλύτερος Προπονητής Ισπανικού Πρωταθλήματος: 3 (1982/83, 1983/84, 1986/87)