Ο Κολομβιανός δεξιός ακραίος αμυντικός
Αντρές Εσκομπάρ (Andrés Escobar Saldarriaga), γεννήθηκε στις 13 Μαρτίου του
1967, στο Μεντεγίν της κεντρικής Κολομβίας. Έπαιξε για την Ατλέτικο Νασιονάλ του
Μεντεγίν, την ελβετική Γιούνγκ Μπόις και την εθνική ομάδα της Κολομβίας. Βοήθησε
τη Νασιονάλ να κατακτήσει το Κόπα Λιμπερταδόρες του 1989. Ο ποδοσφαιριστής που
πλήρωσε με την ίδια του τη ζωή, μια
άτυχη στιγμή σε αγώνα Παγκοσμίου Κυπέλλου! Δολοφονήθηκε ύστερα από τη συμμετοχή
του στο Μουντιάλ του 1994 και πιστεύεται πως η δολοφονία του υπήρξε εκδίκηση
για την απώλεια κερδών από στοιχηματικές δραστηριότητες ισχυρών καρτέλ της
χώρας, καθώς θεωρήθηκε υπεύθυνος για τον αποκλεισμό της Κολομβίας από την φάση
των 16. Πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994, είχε αναφερθεί ότι ετοιμαζόταν
για τη μεταγραφή του στη Μίλαν.
Στην σύντομη καριέρα του αγωνίστηκε ακόμη
για την ελβετική Γιούνγκ Μπόις της Βέρνης, την περίοδο 1989/90. Στα γήπεδα της
Κολομβίας ήταν γνωστός με το παρατσούκλι «El Caballero del Fútbol» ( Ο Ιππότης
του Ποδοσφαίρου). Το 1988 έγινε διεθνής με την εθνική ομάδα της Κολομβίας. Η
πρώτη του συμμετοχή ήταν σε φιλικό αγώνα στις 30 Μαρτίου του 1988, στη νίκη της
Κολομβίας εναντίον του Καναδά με 3-0. Η πρώτη του συμμετοχή σε επίσημο αγώνα
ήταν στην ισοπαλία, 1-1 εναντίον της Αγγλίας, όπου σημείωσε το γκολ για την
ομάδα του. Συμμετείχε στο Κόπα Αμέρικα του 1989, σε ηλικία 22 ετών, στα
προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1990 καθώς και στο ίδιο το Κύπελλο,
στο οποίο αγωνίστηκε σε όλα τα παιχνίδια μέχρι και την φάση των 16, όπου η
Εθνική Κολομβίας αποκλείστηκε από το Καμερούν. Συμμετείχε επίσης στο Κόπα
Αμέρικα του 1991.
Παρά το ότι δεν συμμετείχε στα
προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1994, ο Εσκομπάρ κλήθηκε στην ομάδα
που θα συμμετείχε στο ίδιο το Παγκόσμιο Κύπελλο των Ηνωμένων Πολιτειών. Στις 22
Ιουνίου 1994 στην Καλιφόρνια, απειλητικά μηνύματα φθάνουν στο ξενοδοχείο που
έχει καταλύσει η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Κολομβίας, με αφορμή τη συμμετοχή
της στο Παγκόσμιο κύπελλο, που εκείνη τη χρονιά διεξαγόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες
της Αμερικής. Δεκαπέντε (15) ημέρες αργότερα, ξημερώματα της 3ης Ιουλίου,
ο αρχηγός της ομάδας, ο Αντρές Εσκομπάρ δολοφονείται εν ψυχρώ στη γενέτειρα
του, το Μεντεγίν της Κολομβίας. Ήταν μόλις 27 χρονών. Στην ίδια πόλη έξι μήνες
νωρίτερα, είχε χάσει τη ζωή του ένας άλλος Εσκομπάρ, ο διαβόητος Πάμπλο (Pablo Escobar), γνωστός και ως «Ο Βασιλιάς της
Κοκαΐνης». Ο πραγματικός πρωταγωνιστής για λογαριασμό της Ατλέτικο Νασιονάλ και
του κολομβιανού ποδοσφαίρου γενικότερα, εκείνη την εποχή.
Βαρόνος των ναρκωτικών, θεωρείται
μέχρι και σήμερα, ο πλουσιότερος κακοποιός στην παγκόσμια ιστορία, με μια
αμύθητη περιουσία που ανάγκασε κάποτε το περιοδικό Forbes να τον συμπεριλάβει
στη λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, είχε λατρεία στο
ποδόσφαιρο και ανάγκη να ξεπλύνει μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Κάπως έτσι η Νασιονάλ μετατράπηκε σε ένα τεράστιο, προσωπικό του πλυντήριο!
Μετά την κατάκτηση του Κόπα
Λιμπερταδόρες, o Πάμπλο κάλεσε όλη την ομάδα στην έπαυλή του, για να συγχαρεί
τους ποδοσφαιριστές. Όλοι τους γνώριζαν ποιος ήταν ο πραγματικός εργοδότης
τους. Ο Αντρές, παρότι ο τρομερός συνονόματος του, τον είχε σε μεγάλη εκτίμηση,
ήταν διστακτικός απέναντι του, (κάτι που ομολόγησε δημόσια η αδερφή του, χρόνια
αργότερα) ωστόσο έδωσε κανονικά το παρόν στους εορτασμούς. Άλλωστε για πολλούς
από τους ποδοσφαιριστές, ο Πάμπλο Εσκομπάρ ήταν σχεδόν ένας σωτήρας.
"Κατηγορούσαν τον Pablo ότι διακινεί ναρκωτικά, αλλά εμείς ήμασταν χαρούμενοι γιατί αποκτήσαμε αξιοπρεπή ποδοσφαιρικά γήπεδα, αφιερωθήκαμε στο ποδόσφαιρο και μπορέσαμε να μείνουμε μακριά από τα ναρκωτικά".
Λεονέλ Αλβάρεζ (Leonel Alvarez -πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής)
"Το ποδόσφαιρο δεν είναι ένα απροσπέλαστο νησί. Αποτελεί μέρος της κοινωνίας και τα καρτέλ μοιάζουν με ένα τεράστιο χταπόδι. Απλώνουν τα πλοκάμια τους παντού. Το μαύρο χρήμα μας βοήθησε να διατηρήσουμε το επίπεδο του πρωταθλήματος υψηλό και κρατούσαμε στη χώρα τους καλύτερους παίκτες. Αυτή ήταν η πραγματικότητα".
Φρανσίσκο Ματουράνα (πρώην Ομοσπονδιακός προπονητής)
O Πάμπλο δεν ήταν ο μόνος που μέσω της
αγάπης του για το ποδόσφαιρο, ξέπλενε μαύρο χρήμα. Το ίδιο συνέβαινε και με
άλλα καρτέλ. Κάπως έτσι ξεκίνησε στην Κολομβία η εποχή του NarcoFootball. Το
καρτέλ του Εσκομπάρ ήλεγχε την Νασιονάλ και την Μεντεγίν, το καρτέλ του «El
Mexicano» Χοσέ Ροντρίγκεζ Γκάτσα (José Gonzalo Rodríguez Gacha) πατρονάριζε την
Μιγιονάριος και το καρτέλ του Μιγκέλ Ροντρίγκεζ Ορεχουέλα (Miguel Rodríguez
Orejuela) την Αμέρικα ντε Κάλι. Όλες τους, ομάδες με πολλούς φιλάθλους και
υψηλή δημοφιλία.
Στην έπαυλη του Πάμπλο, διοργανώνονταν
μικρά τουρνουά με σημαντικούς ποδοσφαιριστές της εποχής, όχι μόνο Κολομβιανούς,
τα ονόματα των οποίων δεν διέρρευσαν ποτέ, για ευνόητους λόγους, στα πλαίσια
στοιχημάτων που έβαζε ο ίδιος με τον «El Mexicano», με τον οποίο διατηρούσε
καλές σχέσεις, παρά τον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Το έπαθλο για τους
ποδοσφαιριστές, που ταξίδευαν εκεί με ιδιωτικά ελικόπτερα, ήταν χρηματικά ποσά
πολύ υψηλότερα και από τα ετήσια συμβόλαια τους.
"Πρώτα βλέπεις την ομάδα στην οποία επενδύεις σαν παιχνίδι, αλλά μετά θέλεις το δικό σου παιχνίδι να είναι το καλύτερο".
Φερνάντο Ροντρίγκεζ Μοντραγκόν (Fernando Rodriguez Modragon -πρώην μέλος καρτέλ)
Στο πρωτάθλημα του 1989, η Μεντεγίν αγωνιζόταν με την Αμέρικα ντε Κάλι. Παρότι φαβορί, ηττήθηκε έχοντας φρικτά παράπονα από την διαιτησία του Άλβαρο Ορτέγκα (Alvaro Ortega). Ο Πάμπλο Εσκομπάρ, εξοργισμένος διέταξε την εκτέλεση του άτυχου άντρα. Όπερ και εγένετο. Ο άνθρωπος που είχε λάβει την εντολή για την δολοφονία του Ορτέγκα, ήταν γνωστός στην πιάτσα με το προσωνύμιο «Ποπάι» (Popeye).
"Έχω σκοτώσει πάνω από 250 ανθρώπους, αλλά από ένα σημείο και μετά, μόνο αν είσαι ψυχοπαθής συνεχίζεις να τους μετράς. Ήμουν το δεξί χέρι του Πάμπλο Εσκομπάρ".
Γιον Γιάιρο Βελάσκεζ Βάσκεζ «Ποπάι» (Jhon Jairo Velásquez Vásquez "Popeye" -εκτελεστής των καρτέλ)
Ενώ τα καρτέλ έκαναν κουμάντο στο
ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι της χώρας, η εθνική ομάδα προήλαυνε προς το Παγκόσμιο
Κύπελλο του 1994. Έχοντας μείνει μακριά από τον κορυφαίο ποδοσφαιρικό θεσμό για
28 χρόνια, η παρέα των Κάρλος Βαλντεράμα (Carlos Valderrama), Φαουστίνο
Ασπρίγια (Faustino Asprilla), Αντόλφο Βαλέντσια (Adolfo Valencia), Ρενέ Χιγκίτα
(René Higuita) και του Αντρές Εσκομπάρ, έμοιαζε ασταμάτητη. Η απευθείας
πρόκριση για το USA ‘94, ήρθε με μια εμφατική νίκη με τελικό σκορ 5-0, μέσα
μάλιστα στην Αργεντινή. Πίσω στην πατρίδα, οι προσδοκίες του κόσμου ήταν
υψηλές.
Στο μεταξύ ο Πάμπλο, ουσιαστικά με
δική του πρωτοβουλία, (!!) είχε φυλακιστεί. Οι διεθνείς τον επισκέπτονταν στη φυλακή
κρυφά και έπαιζαν ποδόσφαιρο μαζί του! Μια απρόσεκτη σχετική επίσκεψη του Ρενέ
Χιγκίτα, βασικού τερματοφύλακα της εθνικής, έμελλε να στοιχίσει την θέση του
στο Παγκόσμιο κύπελλο. Δεν ήταν καν στην αποστολή για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Ο
τότε ομοσπονδιακός προπονητής και πρώην της Νασιονάλ, Φρανσίσκο Ματουράνα,
υπερασπίζεται μέχρι και σήμερα εκείνη την επιλογή των παικτών του, λέγοντας:
"Ποιος θα τολμούσε να αρνηθεί μια πρόσκληση σε δείπνο, από τον Don Vito Corleone."
Στις 2 Δεκεμβρίου του 1993 ο Πάμπλο Εσκομπάρ, που στο μεταξύ είχε δραπετεύσει, σκοτώνεται μετά από μια τρομερά αιματηρή επιχείρηση που διήρκεσε σχεδόν έναν χρόνο και ένας νέος κύκλος τρομακτικής βίας ξεσπά στη χώρα, την ώρα που η εθνική ομάδα ετοιμάζεται για τη συμμετοχή της στο παγκόσμιο κύπελλο. Ο Πάμπλο Εσκομπάρ ήταν κακοποιός, αλλά όταν βρισκόταν στα πράγματα, καμία παραβατική ενέργεια δεν λάμβανε χώρα, χωρίς την δική του άδεια. Και ο Πάμπλο Εσκομπάρ λάτρευε τους ποδοσφαιριστές. Με τον θάνατο του, εκατοντάδες μικρότερες οργανώσεις άρχισαν να δρουν ανεξέλεγκτα.
Η Κολομβία ταξιδεύει στις Η.Π.Α. και ο
Αντρές Εσκομπάρ, που στο μεταξύ φαίνεται να έχει συμφωνήσει με την ιταλική Μίλαν,
κάνει τις πρώτες δηλώσεις:
"Βιώνουμε πολύ δύσκολες καταστάσεις στη χώρα μας και ο μόνος τρόπος να πετύχουμε κάτι καλό εδώ, είναι να μείνουμε συγκεντρωμένοι στο ποδόσφαιρο"
... λέει, συμπληρώνοντας ότι διαβάζει
καθημερινά αποσπάσματα από τη Βίβλο για να ηρεμεί. Ωστόσο η ηρεμία δεν πρόκειται
να συντροφεύσει την αποστολή της ομάδας, ούτε για μία ημέρα.
Η Κολομβία, που λογιζόταν από τα
φαβορί για την κατάκτηση του τροπαίου, χάνει στο εναρκτήριο παιχνίδι της από τη
Ρουμανία με 3-1 και τα γεγονότα που ακολουθούν, αγγίζουν τα όρια της παραφροσύνης.
Με την επιστροφή της ομάδας στο ξενοδοχείο, γίνεται γνωστό ότι ο αδερφός ενός
ποδοσφαιριστή, του Λουίς Φερνάντο "Χόντο" Ερέρα (Luis Fernando
“Chonto” Herrera), έχει δολοφονηθεί! Ο Αντρές προσπαθεί να τον παρηγορήσει.
Πολύς κόσμος πίσω στην πατρίδα, έχασε πολλά λεφτά από την ήττα της εθνικής και
έτσι ο επόμενος αγώνας, εκείνος απέναντι στην διοργανώτρια Αμερική, απέκτησε
κυριολεκτικά, σημασία ζωής ή θανάτου. Οι ποδοσφαιριστές ήταν τρομοκρατημένοι.
"Όλοι καλέσαμε τις οικογένειες μας. Η αστυνομία πήγε στα σπίτια μας!".
Φαουστίνο Ασπρίγια
Λίγη ώρα πριν την αναμέτρηση με την Αμερική, στα αποδυτήρια των κολομβιανών επικρατούσε νεκρική σιγή. Ο προπονητής μπήκε στα αποδυτήρια κλαίγοντας. Νωρίτερα, είχε δεχθεί ξεκάθαρη προειδοποίηση ότι ένας παίκτης κλειδί, ο Γκαμπριέλ Χάιμε "Μπαράμπας" Γκόμεζ (Gabriel Jaime “Barrabas” Gómez), ΔΕΝ θα έπρεπε να αγωνιστεί. Σε διαφορετική περίπτωση, οι εκβιαστές απείλησαν ότι θα σκότωναν όλα τα μέλη της αποστολής. Ο Ματουράνα δεν είχε επιλογή. Ο Μπαράμπας δεν αγωνίστηκε, η Κολομβία αν και καλύτερη έχασε και το χειρότερο ήταν, ότι η ήττα ήρθε με ένα αυτογκόλ του Αντρές Εσκομπάρ στο 34ο λεπτό του αγώνα. Μέχρι εκείνον τον αγώνα, ο Αντρές δεν είχε πετύχει ποτέ αυτογκόλ στη καριέρα του.
"Όταν ο γιος μου, είδε το αυτογκόλ του θείου του στην τηλεόραση, μου είπε χωρίς δισταγμό ότι, τώρα μαμά θα τον σκοτώσουν τον θείο".
Μαρία Εσθέρ Εσκομπάρ (Maria Esther Escobar, αδερφή του Αντρές)
Η ομάδα επέστρεψε στην Κολομβία και ο Αντρές
προσπάθησε με την βοήθεια της οικογένειας του, να προσπεράσει την άτυχη στιγμή
που έμοιαζε να τον στιγματίζει, παρότι η γενικότερη εκτίμηση των συμπατριωτών
του, προς το πρόσωπο του, ήταν δεδομένη. Δυο εβδομάδες μετά την επιστροφή από
την Αμερική, στις 2 Ιουλίου του 1994, αποφάσισε να βγει με μερικούς φίλους του,
παρότι η σύντροφος του Πάμελα Κασκάρντο (Pamela Cascardo), οδοντίατρος, αλλά
και ο προπονητής του, τον συμβούλεψαν να μην το κάνει. Ο ίδιος πίστευε ότι
έπρεπε να ορθώσει ανάστημα, για χάρη των δικών του ανθρώπων.
Επισκέφθηκε ένα nightclub, το “El
Indio” στη γενέτειρα του, το Μεντεγίν και όλα έμοιαζαν να κυλάνε ομαλά, μέχρι
την στιγμή που κάποιοι θαμώνες άρχισαν να τον περιπαίζουν, με αφορμή το
περιβόητο αυτογκόλ του. Χωρίς να διστάσει, προσπάθησε να μιλήσει μαζί τους.
"Ήταν ένα ειλικρινές λάθος!"
... τους είπε! Ενοχλημένος, έφυγε από
το μαγαζί και καθώς κατευθυνόταν στον χώρο όπου βρισκόταν σταθμευμένο το
αυτοκίνητό του, βρέθηκε μπροστά σε τρεις άνδρες οι οποίοι άρχισαν να τον
πυροβολούν. Ο Escobar δέχθηκε 6 σφαίρες από πιστόλι διαμετρήματος 38 mm.
Σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες, ο δολοφόνος φώναξε πανηγυρικά «Γκοοοολ!», όταν
οι σφαίρες βρήκαν το στόχο τους. Διακομίστηκε στο νοσοκομείο της πόλης αλλά 45
λεπτά αργότερα ανακοινώθηκε ο θάνατός του. Στην κηδεία του παρευρέθηκαν περίπου
120.000 άτομα. Ο Εκσομπάρ δολοφονήθηκε ένα μήνα πριν τον προγραμματισμένο γάμο
του.
Η δολοφονία του συγκλόνισε την χώρα
και η τραγική είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου. Στο τελευταίο αντίο,
παραβρέθηκαν περισσότεροι από 120.000 άνθρωποι. Την ίδια νύχτα της δολοφονίας,
συνελήφθη για την υπόθεση ο Ουμπέρτο Κάστρο Μουνιόθ (Humberto Castro Muñoz), ο
οποίος ομολόγησε τελικά την ενοχή του την επομένη. Ο Μουνιόθ εργαζόταν για
λογαριασμό διαφόρων καρτέλ της χώρας, ενώ είχε εργαστεί ως οδηγός των αδελφών Πέτερ
Νταβίντ "Πέντρο" (Peter David “Pedro”) και Χουάν Σαντιάγκο Γκαλόν (Juan
Santiago Gallón), οι οποίοι φέρονταν να έχουν στοιχηματίσει και να έχουν χάσει
σημαντικά ποσά στο Μουντιάλ των ΗΠΑ. Ο Μουνιόθ τελικά έμεινε στο απυρόβλητο. Το
1995 καταδικάστηκε σε 45 χρόνια φυλάκισης, τα οποία το 2001 μειώθηκαν σε 26.
Αποφυλακίστηκε τελικά το 2005, έχοντας συμπληρώσει 11 χρόνια φυλάκιση, λόγω
καλής διαγωγής. Παραφροσύνη!
Παρότι οι φήμες οργίασαν και έλεγαν
ότι η δολοφονία είχε να κάνει με εμπλοκή του Αντρές σε παράνομο στοιχηματισμό,
κάτι τέτοιο δεν αποδείχθηκε ποτέ και από πουθενά. Ο Αντρές Εσκομπάρ ήταν ένας
καλά αμειβόμενος ποδοσφαιριστής, γόνος αρκετά πλούσιας οικογένειας. Πατέρας του
ήταν ο τραπεζίτης Ντάριο Εσκομπάρ (Dario Escobar). Ο ίδιος ετοιμαζόταν για το ποδοσφαιρικό άλμα
στην Ευρώπη. Ποτέ δεν είχε δώσει δικαιώματα. Ο θάνατος του, ήταν αποτέλεσμα της
εγωπάθειας ορισμένων κακοποιών, που δεν μπορούσαν να δεχθούν, ότι ένας απλός
ποδοσφαιριστής θα τολμούσε να τους αντιμιλήσει. Αυτό ήταν το κοινωνικό καθεστώς
στην Κολομβία στα μέσα της δεκαετίας του 90.
Μετά την δολοφονία του Αντρές Εσκομπάρ,
το ποδόσφαιρο στη Κολομβία δεν θα ήταν ποτέ ξανά το ίδιο. Ο Κάρλος Βαλντεράμα
σταμάτησε το ποδόσφαιρο, ο Φαουστίνο Ασπρίγια δεν έπαιξε ποτέ ξανά για την
εθνική, πολλοί άλλοι διεθνείς ακολούθησαν τον δρόμο της απόσυρσης. Το ίδιο
έκανε και ο προπονητής της ομάδας, Φρανσίσκο Ματουράνα.
"Πολλοί από την κοινωνία μας, λένε ότι το ποδόσφαιρο σκότωσε τον Αντρές. Η αλήθεια είναι όμως, πως ο Αντρές ήταν ποδοσφαιριστής που σκοτώθηκε από την κοινωνία μας!".
Μετά την δολοφονία του γιου του, ο
πατέρας του και η οικογένειά του ίδρυσαν την οργάνωση «Andrés Escobar Project»,
για μη προνομιούχα παιδιά που επιθυμούν να αγωνιστούν στο ποδόσφαιρο. Το 2002 ο
δήμος του Μεντεγίν ύψωσε ένα άγαλμα προς τιμήν του Αντρές Εσκομπάρ.
O Πάμπλο και ο Αντρές Εσκομπάρ, ήταν
δυο προσωπικότητες τελείως διαφορετικές, που η μοίρα δεν υπήρχε περίπτωση να
τους φέρει πρόσωπο με πρόσωπο, αν δεν μεσολαβούσε το ποδόσφαιρο. Ακόμη και η
απλή συνωνυμία τους, έμοιαζε παράταιρη σε σχέση με τον χαρακτήρα των δύο
ανδρών. Κι' όμως, ακόμη και σήμερα υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι στην Κολομβία,
μεταξύ των οποίων και πολλοί επώνυμοι, που πιστεύουν ότι αν ο Πάμπλο ζούσε,
κανένας δεν θα τολμούσε να αγγίξει τον Αντρές!
Λίγες ημέρες πριν την δολοφονία του, ο
Αντρές Εσκομπάρ παρακινούμενος από έναν καλό του φίλο, δημοσιογράφο, είχε
απευθυνθεί μέσω μιας ανοικτής επιστολής του σε εφημερίδα, στους συμπατριώτες
του.
"Ή θα συνεχίσουμε στον κύκλο της βίας, ή θα αποφασίσουμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο, ως κοινωνία. Το παγκόσμιο κύπελλο ήταν μια τρομερή εμπειρία. Θα τα πούμε σύντομα. Γιατί η ζωή, δεν τελειώνει εδώ".
Αντρές Εσκομπάρ
Το 2010, το ESPN παρουσίασε ένα
εξαιρετικό ντοκιμαντέρ σε σκηνοθεσία των αδερφών Jeff και Mike Zimbalist, με
τίτλο "Los Dos Escobars", στο οποίο πραγματεύεται το θέμα αυτού του
άρθρου. Αξίζει να του ρίξετε μια ματιά, καθώς είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο. Στο
ίδιο ντοκιμαντέρ παρουσιάζεται επίσης η εκτέλεση του αρχηγού του Καρτέλ του
Μεδεγίν, Πάμπλο Εσκομπάρ, καθώς και η σχέση του ποδοσφαίρου στην Κολομβία με τα
οργανωμένα καρτέλ.PALMARES
Περίοδος: Σύλλογος, Συμμετοχές (Γκολ)
Εφηβική καριέρα
- 1985/86: Club Atlético Nacional
Επαγγελματική καριέρα
- 1986–1989: lub Atlético Nacional, 78 (0)
- 1989/90: Berner Sport Club Young Boys
- 1990–1994: Club Atlético Nacional, 144 (0)
Σύνολο καριέρας: 222 (0)
Διεθνής
- 1988–1994: Κολομβία, 51 (1)
Τίτλοι
Με την Atlético Nacional
- Πρωτάθλημα Κολομβίας: 1991 και επιλαχών 3 (1988, 1990, 1992)
- Copa Interamericana: 1989
- Copa Libertadores: 1989
- Intercontinental Cup: φιναλίστ το 1989
Πολλά
στοιχεία του κειμένου από το balacticos.blogspot.gr
