Δεκαεννέα δευτερόλεπτα!…

«Κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα ζήτημα ζωής και θανάτου. Είμαι πολύ απογοητευμένος μ’ αυτήν την στάση. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι είναι πολύ, πολύ πιο σημαντικό απ’ αυτά» 

Το παραπάνω είναι μια από τις πιο διαδεδομένες ρήσεις  του ποδοσφαίρου, την οποία έχει πει ο μεγάλος Μπιλ Σάνκλι (William “Bill” Shankly), ένας από τους κορυφαίους προπονητές στην ιστορία του αγγλικού ποδοσφαίρου, ο άνθρωπος που αναμόρφωσε τη Λίβερπουλ. Ίσως σε μερικούς ν’ ακούγονται υπερβολικές αυτές οι κουβέντες, ότι αγγίζουν το όριο της γραφικότητας! Γεγονός είναι ότι στη διάρκεια της ζωής καθενός, συμβαίνουν μερικά πολύ σπουδαία γεγονότα, τέτοιας σημασίας που το να τοποθετείς το ποδόσφαιρο στις πρώτες θέσεις από αυτά ν’ ακούγεται «περίεργα», ακόμα και για τους ποδοσφαιρόφιλους! Αλλά… 

O Τρόι Ντίνι.

Ο Τρόι Ντίνι (Troy Deeney) είναι ένας Άγγλος επαγγελματίας ποδοσφαιριστής που αγωνίζεται ως επιθετικός. Γεννημένος στο Μπέρμιγχαμ στα τέλη Ιουνίου του 1988, ποδοσφαιρικά είχε μια καλή παρουσία στη Γουόλσολ, που ήταν και το διαβατήριό του για να πάρει το 2010 μεταγραφή στη Γουότφορντ, της οποίας είναι στέλεχος μέχρι και σήμερα! Στην αρχή της σεζόν 2012/13, ο -τότε 24χρονος- Τρόι Ντίνι ΔΕΝ συμμετείχε στην προετοιμασία της ομάδας, όχι λόγω φόρμας ή τραυματισμού, αλλά επειδή ήταν στη φυλακή! Στις 25 Ιουνίου του 2012, είχε καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης 10 μηνών για επίθεση, μαζί με τον αδελφό του και δύο φίλους τους, σε μια ομάδα φοιτητών στο Μπέρμιγχαμ, περιστατικό που είχε συμβεί τον Φλεβάρη. Ένα από τα θύματα είχε σπάσει το σαγόνι του, ένα άλλο χρειάστηκε 20 ράμματα, ενώ ο ίδιος φαινόταν να κλωτσάει το κεφάλι κάποιου πεσμένου στο έδαφος! Λόγω καλής διαγωγής και πρότερου έντιμου βίου αποφυλακίστηκε τον Σεπτέμβριο. Η ομάδα τον στήριξε και μάλιστα μερικές μέρες μετά την αποφυλάκιση του, στη δεύτερη εμφάνιση του στο πρωτάθλημα πέτυχε το νικητήριο γκολ σ’ έναν αγώνα εναντίον της Χάντερσφιλντ. 

Η είσοδος της Γουότφορντ στον αγώνα με αρχηγό τον Μανουέλ Αλμούνια.

Στο τέλος της κανονικής περιόδου της σεζόν 2012/13, η Κάρντιφ και η Χαλ τερμάτισαν στις 2 πρώτες θέσεις, κερδίζοντας αυτόματα την άνοδο στη χρυσοφόρα Πρέμιερ Λιγκ. Το τρίτο και τελευταίο χρυσό εισιτήριο, θα διεκδικούσαν οι επόμενες 4 ομάδες της βαθμολογίας, αφού στον τελικό του Γουέμπλεϊ, θα συναντιόντουσαν οι νικήτριες των 2 διπλών ημιτελικών: η 3η της βαθμολογίας Γουότφορντ εναντίον της 6ης Λέστερ στον ένα ημιτελικό και η 4η Μπράιτον με την 5η Κρίσταλ Πάλας στον άλλο. Στον πρώτο ημιτελικό του ζευγαριού Γουότφορντ-Λέστερ, στο «Κινγκ Πάουερ Στάντιουμ» του Λέστερ, οι «Αλεπούδες» είχαν επικρατήσει με 1-0, χάρις σε μια κεφαλιά του Ντέιβιντ Νούγκεντ (David Nugent). Τρεις μέρες αργότερα, στις 12 Μαΐου του 2013, στο «Βίκαρεϊτζ Ρόουντ» του Γουότφορντ, οι καθοδηγούμενες από τον Τζιανφράνκο Τζόλα (Gianfranco Zola) «Σφήκες», πήραν το προβάδισμα στο 15ο λεπτό από ένα πανέμορφο γκολ του Τσέχου Ματέι Βίντρα (Matej Vydra), ισοφαρίστηκαν όμως λίγο αργότερα και πάλι από μια κεφαλιά του Νούγκεντ! Ήταν και πάλι ο Βίντρα αυτός που έδωσε το προβάδισμα με 2-1 στη Γουότφορντ στο 65ο λεπτό, σημειώνοντας το 22ο γκολ του εκείνη τη σεζόν, ύστερα από συνδυασμό με τον Ντίνι! 

Ο Ματέι Βίντρα σημειώνει το πανέμορφο πρώτο γκολ του στον αγώνα.

Φτάνουμ’ έτσι στα «τελειώματα της κλεψύδρας» και το παιχνίδι «δείχνει» να πηγαίνει σε παράταση, αφού στα πλέι-οφ ΔΕΝ υπάρχει πλεονέκτημα από τα εκτός έδρας γκολ! Είμαστε στα «χασομέρια» λοιπόν, στις καθυστερήσεις των καθυστερήσεων, όταν σε μια επιθετική προσπάθεια της Λέστερ από δεξιά, ο Γάλλος μεσοεπιθετικός Αντονί Νοκάρ (Anthony Knockaert), μπήκε στη περιοχή, όπου παρεμποδίστηκε από τον Ιταλό αμυντικό της Γουότφορντ Μάρκο Κασέτι (Marco Cassetti), με τον διαιτητή της αναμέτρησης, τον Μάικλ Όλιβερ (Michael Oliver) να δίνει ένα -μάλλον αυστηρό- πέναλτι! Μετά από τις μάλλον χλιαρές διαμαρτυρίες των παικτών της Γουότφορντ, η μπάλα στήνεται στην άσπρη βούλα και ο παίκτης που το κέρδισε, ο Νοκάρ, βρίσκεται απέναντι από τον Ισπανό τερματοφύλακα Μανουέλ Αλμούνια (Manuel Almunia Rivero), ετοιμαζόμενος να στείλει την Λέστερ στον τελικό! Ο Γάλλος εκτελεί, σουτάροντας στο κέντρο και λίγο δεξιά, και ο Ισπανός αποκρούει με τα πόδια! Ο Γάλλος που κυνηγάει τη φάση, προλαβαίνει τον 36χρονο Ισπανό και πλασάρει ξανά από το ένα μέτρο! Ο Ισπανός, που «δείχνει να αγωνίζεται» να σηκωθεί (παίζει με ενέσεις από προηγούμενο τραυματισμό του), μολαταύτα όμως προλαβαίνει να σηκώσει τα χέρια, μάλλον προσπαθώντας να προστατευτεί για να μη τη φάει στη μούρη, καταφέρνει να  σώσει και το δεύτερο σουτ! Η μπάλα φτάνει στα πόδια του Ιταλού που υπέπεσε στο πέναλτι, ο οποίος αμέσως γυρίζει και σουτάρει απεγνωσμένα προφανώς με σκοπό να διώξει τη μπάλα από τη περιοχή του, παρά για να δημιουργήσει προϋποθέσεις αντεπίθεσης! 

Το ρολόι τη στιγμή που απέκρουσε ο Αλμούνια έδειχνε 96:33… 

Η στιγμή που ο Μανουέλ Αλμούνια αποκρούει το δεύτερο σουτ του Αντονί Νοκάρ…

Η μπάλα, έχοντας πάει αρκετά ψηλά από την απόκρουση του Ιταλού, φτάνει στον Σκωτσέζο μέσο της Γουότφορντ Ικέτσι Άνια (Ikechi Anya) πριν το κέντρο του γηπέδου, στο μέσον περίπου της απόστασης σέντρας και μεγάλης περιοχής! Ο κόσμος στις εξέδρες αναθαρρεί, αφού μια απόκρουση, ειδικά σε πέναλτι και μάλιστα σε τέτοιο χρονικό σημείο λειτουργεί σαν σπίθα φωτιάς σε δεξαμενή με Υδρογονάνθρακες! Ξεσηκώνονται σχεδόν όλοι, φωνάζουν και παρακινούν τους παίκτες σε μια τελευταία προσπάθεια, αφού ως γνωστόν «ΤΙΠΟΤΕ δεν τελειώνει αν δεν βγει να τραγουδήσει η χοντρή!» Οι παίκτες της  Γουότφορντ, εκμεταλλευόμενοι το σάστισμα από την απώλεια του πέναλτι που «φαίνεται» να κυριαρχεί στους παίκτες της Λέστερ, αλλά και τον περιρρέοντα ενθουσιασμό που υπάρχει στις κερκίδες, ξεχύνονται στην αντεπίθεση! Ο Άνια -έχοντας μάλλον κατά νου την καθυστέρηση- βρίσκει έναν σχετικά μεγάλο ελεύθερο «διάδρομο» στα δεξιά και «τραβάει» μερικούς της Λέστερ πάνω του! Οι υπόλοιποι της Λέστερ δείχνουν χαμένοι και προσπαθούν όποιος προλάβει να σταματήσει όποιον προλαβαίνει! Ο Άνια προχωράει και περνάει τη μπάλα στον Ιταλό επιθετικό, γεννημένο στην Αργεντινή, Φερνάντο Φορεστιέρι (Fernando Forestieri), ο οποίος, σχετικά πιεζόμενος από έναν παίκτη της Λέστερ, φτάνει δεξιά έξω από την περιοχή και κάνει τη σέντρα! 

Το ρολόι τη στιγμή που σέντραρε ο Φορεστιέρι έδειχνε 96:48… 

Η στιγμή που ο Τρόι Ντίνι εξαπολύει τον κεραυνό του! Δεξιά διακρίνεται ο Ματέι Βίντρα…

Η μπάλα φτάνει σχετικά μακριά από την εστία, εκεί που έχει τρέξει να πάρει θέση ο Τζόναθαν Χογκ (Jonathan Hogg), ο κεντρικός αμυντικός της Γουότφορντ ο οποίος κάνει την 38η εμφάνισή του εκείνη τη χρονιά και ψάχνει απεγνωσμένα να σημειώσει ΕΝΑ γκολ που θα είναι και το ΠΡΩΤΟ ΤΟΥ εκείνη τη σεζόν! Όντας σε σχετικά δύσκολη γωνία, πιέζεται από έναν παίκτη της Λέστερ που «βλέπει» τη καταστροφή να ‘ρχεται και τρέχει να προλάβει να σώσει ότι μπορεί να σωθεί, παράλληλα και από τον τερματοφύλακα των «Αλεπούδων», τον Κάσπερ Σμάιχελ (Kasper Schmeichel) που κάνει μια -μάλλον άστοχη- έξοδο σε στυλ «αστέρι», ανοίγοντας δηλαδή χέρια και πόδια, που «δείχνει» περισσότερο πανικό παρά ενέργεια ουσίας αφού «χάνει» εμφανώς τη φάση! Ο Χογκ λοιπόν, πιάνει μια κεφαλιά-πάσα προς το πέναλτι, καταλαβαίνοντας ότι θα «χάσει τη δόξα» του σκόρερ, προσφέροντάς τη στους τρεις συμπαίκτες του εντός περιοχής που βρίσκονται σε καλύτερη θέση απ’ αυτόν. Ο ένας, ο πιο κοντά στη μπάλα, είναι ο σκόρερ των 2 τερμάτων της Γουότφορντ, ο Τσέχος ο Βίντρα, ο οποίος ΔΕΝ έχει ΤΟΣΟ καλή θέση, έχοντας το τέρμα στα δεξιά του! Εμφανώς παραμερίζοντας, αφήνει χαρακτηριστικά τη μπάλα να περάσει για τον επερχόμενο Τρόυ Ντίνι που έχει την εστία ΚΑΤΑ ΜΕΤΩΠΟ και ουρλιάζει να του την αφήσει! 

Το ρολόι δείχνει πλέον 96:52…

 

Με τη μπάλα να στρώνεται μπροστά του, λίγο πιο μπροστά από το σημείο του πέναλτι, ο Τρόι Ντίνι, σε μια στιγμή βγαλμένη από τα μύχια όνειρα κάθε παιδιού πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη που έχει παίξει αυτό το υπέροχο παιχνίδι κι έχει κλωτσήσει μια μπάλα, σκόραρε πιθανώς το πιο δραματικό γκολ στην ιστορία της Γουότφορντ και έγινε πρωταγωνιστής στο επικότερο φινάλε στη ιστορία του δυσκολότερου ίσως πρωταθλήματος του πλανήτη, της αγγλικής Τσάμπιονσιπ! Το «γεμάτο» σουτ του Ντίνι, ξετίναξε τα δίχτυα της εστίας της Λέστερ και συνεχίζοντας την πορεία του μέσα σ’ ένα πλήθος που πλέον παραληρούσε, είχε βάλει στόχο -σύμφωνα με δήλωση του ιδίου- το σημείο που καθόταν στην εξέδρα η μητέρα του, με τον αδελφό του! Στη διαδρομή πέταξε τη φανέλα του, ενώ ΌΛΟ το γήπεδο είχε αρχίσει να κατακλύζεται από οπαδούς των γηπεδούχων που εκστασιασμένοι πανηγύριζαν μαζί με τον πάγκο της ομάδας και τον Τζόλα! Ο δε Τζόλα, τη στιγμή του γκολ και του πανηγυρισμού, μάλλον χωρίς να καταλαβαίνει που πάει, «έφαγε» τη μεγαλοπρεπέστερη «σαβούρτα» της ζωής του! 

Δεκαεννέα (αρ.: 19) δευτερόλεπτα… 

Οι πρωταγωνιστές της Γουότφορντ εκείνη την ημέρα, ο Μανουέλ Αλμούνια και ο Τρόι Ντίνι

Τόσος είναι ο χρόνος που μεσολάβησε από την δεύτερη απόκρουση του Αλμούνια μέχρι τη στιγμή που εξαπέλυσε την κανονιά του ο Ντίνι! Κάποιοι, «εκτός ποδοσφαίρου» βλέπουν ένα «… πανηγυράκι που είκοσι δυο μαντράχαλοι κυνηγάνε ένα τόπι»! Να πάτε να το πείτε σε αυτούς τους 16.142 θεατές-οπαδούς της Γουότφορντ και της Λέστερ, που βρέθηκαν εκείνη τη ημέρα στο γήπεδο της πρώτης! Η ζωή είναι Στιγμές ή μάλλον για να το πούμε καλύτερα ένα σύνολο Στιγμών! Στιγμές απλές, κάποιες αδιάφορες, άλλες κοινότυπες, πολλές χωρίς έντονα ανθρώπινα συναισθήματα, αλλά υπάρχουν και στιγμές γεμάτες συγκίνηση, που εκτοξεύουν την αδρεναλίνη σε τέτοια ασύγκριτα επίπεδα που δυσκολεύεσαι απλοϊκά να τα κατανοήσεις! Το ποδόσφαιρο, λοιπόν, παράγει στιγμές! Είναι ένα σπορ που παράγει τέτοιες σε όλη του τη διαδικασία και σε όλες του τις εκφάνσεις! Από το πιο άσχετο παιχνίδι μεταξύ της παρέας μέχρι τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου! Το σίγουρο είναι ότι οι στιγμές του παράγουν συγκινήσεις, ευχάριστες ή δυσάρεστες δεν έχει σημασία! Είναι αυτό που σπάει τη μονοτονία, κάνοντας τη ζωή να πηγαίνει πάνω-κάτω. 

Οι οπαδοί της Γουότφορντ έχουν κατακλύσει τον αγωνιστικό χώρο μετά το τέλος του παιχνιδιού!

Για την ιστορία… 15 μέρες αργότερα, στον τελικό στο Γουέμπλεϊ,  η Γουότφορντ ηττήθηκε από την Κρίσταλ Πάλας, μ’ ένα γκολ που σημειώθηκε μετά από χτύπημα πέναλτι στο τέλος του Α’ ημιχρόνου της παράτασης! Είναι σίγουρο ότι όλοι όσοι παρακολουθούσαν τον αγώνα, θυμήθηκαν τις σκηνές του αγώνα με την Λέστερ! Μόνο που τώρα ο Μανουέλ Αλμούνια δεν κατάφερε να αποκρούσει το πέναλτι! Και οι 2 πρωταγωνιστές σύλλογοι της ιστορίας μας αργότερα κατάφεραν ν’ ανέβουν στη Πρέμιερ Λιγκ με διαφορά μιας χρονιάς! Πρώτα η Λέστερ την περίοδο 2013/14 και μετά η Γουότφορντ την 2014/15! Και βέβαια να σας θυμίσω ότι μόλις 4 χρόνια αργότερα, την περίοδο 2015/16 η Λέστερ, η χαμένη της ιστορίας μας αναδείχθηκε Πρωταθλήτρια της Πρέμιερ Λιγκ, σε μια σεζόν ορόσημο στην ιστορία του αγγλικού παιχνιδιού! Το γεγονός όμως παραμένει πως όσοι οπαδοί των 2 ομάδων έζησαν από κοντά το συγκεκριμένο παιχνίδι είναι σίγουρο πως δεν θα το ξεχάσουν ποτέ! 

«Κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα ζήτημα ζωής και θανάτου. Είμαι πολύ απογοητευμένος μ’ αυτήν την στάση. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι είναι πολύ, πολύ πιο σημαντικό απ’ αυτά» 

Μια αντικειμενική αλήθεια!… 

Στο παρακάτω video είναι τα εκτεταμένα στιγμιότυπα εκείνου του παιχνιδιού… 

Του Αγίου Βαλεντίνου

Στις 14 Φλεβάρη του 2010, στο ημίχρονο του αγώνα Μπόλτον – Τότεναμ για το Κύπελλο Αγγλίας, προβλήθηκε μια διαφήμιση της PUMA, για να γιορτάσει την Ημέρα των Ερωτευμένων!

Πρόκειται για ένα pop τραγούδι της δεκαετίας του 1990 του αυστραλιανού συγκροτήματος “Savage Garden”, με τίτλο “Truly, Madly, Deeply“, τραγουδισμένο από οπαδούς της Τότεναμ, γυρισμένο στη παμπ “The Beehive Pub”!

Με αφορμή το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010 και μoτό το «Dedicate a song to someone you love as much as football» (Αφιερώστε ένα τραγούδι σε κάποιον που αγαπάτε όσο και το ποδόσφαιρο), η Puma οργάνωσε μια διαφημιστική καμπάνια, την “The Hardchorus“, καλώντας φανατικούς οπαδούς ευρωπαϊκών ποδοσφαιρικών συλλόγων -από την Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και αλλού- να τραγουδήσουν ένα ερωτικό τραγούδι στις λέσχες τους ή ακόμη και στις αγαπημένες τους pubs, με τον τρόπο που τραγουδούν τα συνθήματα των ομάδων τους στο γήπεδο!

Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό και στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε μερικές από τις δημιουργίες!

Το Παιχνίδι στα Χέρια Σου

Κάπου στο 2015, το γαλλικό ποδοσφαιρικό περιοδικό France Football, το γνωστό που ξεκίνησε την ιστορία με τη Χρυσή Μπάλα, έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα στα ξύλινα ποδοσφαιράκια. Αυτά τα μαγευτικά μαραφέτια με τις σειρές από παίχτες σε γραμμές που τους χειριζόσουν με τη λαβή. Οι λίγο μεγαλύτεροι θυμόμαστε ότι πριν βγουν τα ηλεκτρονικά ποδοσφαιράκια τρώγαμε τα λεφτά μας σε αυτά τα κουτιά.

Το ξύλινο ποδοσφαιράκι είναι μια γαλλική εφεύρεση της δεκαετίας του 1960. Η εταιρία Σοσιετέ Μπονζινί τα φύτεψε σε πολλά καφέ, μπιλιαρδάδικα, μπαρ και μπιστρό πριν γίνουν μόδα και μανία. Στο θρυλικό στέκι «Εξαγκόν» του Παρισιού πήγαιναν το μήνα περίπου 250.000 Παριζιάνοι για να παίξουν το ξύλινο ποδοσφαιράκι. Σήμερα αυτό το νούμερο έχει πέσει στις 55.000 σύμφωνα με το γενικό διευθυντή της Μπονζινί. Τα ηλεκτρονικά ποδοσφαιράκια έχουν κλέψει το κυρίως κοινό αυτών των στεκιών, παιδιά γυμνασίου και λυκείου, φοιτητές και διάφορους νέους κάτω των 35.

Μέσα από τη νοσταλγία των ανθρώπων που γεννήθηκαν μέχρι το 1990, αλλά και λίγο στη λογική της μόδας του ρετρό, τα ξύλινα ποδοσφαιράκια κάνουν μια δυναμική επανεμφάνιση. Το 2014 η Μπονζινί ανακοίνωσε αύξηση των παραγγελιών κατά 65%! Μάλιστα το μεγαλύτερο μέρος των παραγγελιών πήγαινε σε ιδιώτες που ήθελαν ένα τέτοιο σπίτι τους. Η Γαλλία με την έντονη ρομαντική διάθεση που τη χαρακτηρίζει επιστρέφει στο ξύλινο ποδοσφαιράκι.

Δεν είναι μόνο η Γαλλία όμως. Στην Αγγλία πολλές παμπς πέρα από τα διάφορα φιλπεράκια και βελάκια που έχουν σταθερά, άρχισαν να εγκαθιστούν ξύλινα ποδοσφαιράκια. Όσο και αν φαίνεται περίεργη η εικόνα του μεθυσμένου Αγγλάρα που πάει να παίξει και το χέρι τρέμει στη λαβή, ενώ παράλληλα χύνει τη μπύρα στο ξύλινο γήπεδο με αποτέλεσμα να κολλάει η μπίλια μπάλα, οφείλω να ομολογήσω ως αυτόπτης μάρτυρας ότι συμβαίνει. Και όλα κλασικά: Ρίχνεις κέρμα, τραβάς μοχλό, πέφτουν οι μπάλες με το χαρακτηριστικό ήχο και, όπως άλλωστε και στο τάβλι, η μαγεία και η μαγκιά είναι το τακ-τακ σε κάθε παιξιά.

Το βασίλειό του όμως είναι στην Ισπανία, και ειδικά στη Βαρκελώνη, όπου το ξύλινο ποδοσφαιράκι είναι θεσμός. Μπορείς να το βρεις σε όλα τα μεγέθη, σε όλα τα καταστήματα παιχνιδιών. Υπάρχει παντού και μάλιστα διοργανώνεται τουρνουά σε εθνικό επίπεδο με έπαθλα, χρηματικά και κύπελλα, τηλεοπτική κάλυψη και τα πάντα. Είναι τόσο διαδεδομένο που σε τελικούς κυπέλλου στα περίπτερα που στήνονται εκτός από κασκόλ, φανέλες, μπύρες, αναψυκτικά, βρώμικο και τα γνωστά παραδοσιακά έχουν και υπαίθρια ξύλινα ποδοσφαιράκια για να λύνουν οι οπαδοί τις διαφορές τους πριν το ματς, χωρίς να πλακώνονται στο ξύλο.

Στις ακαδημίες τους οι περισσότερες ομάδες έχουν βάλει ξύλινα ποδοσφαιράκια. Η Μπαρσελόνα και η Μπιλμπάο υπήρξαν πρωτοπόρες και μάλιστα ένας από τους προπονητές της Μπιλμπάο στις μικρές ηλικίες δήλωσε ότι βοηθάει ώστε να εξηγήσουν στα παιδιά τις θέσεις και τις γραμμές μέσα από ένα παιχνίδι. Στην Καταλονία το ξύλινο ποδοσφαιράκι είναι τόσο βαθιά ριζωμένο που μετά το Γιούρο του 2012, ο Τσάβι έδωσε συνέντευξη στη μεγαλύτερη εφημερίδα της χώρας, την Ελ Παΐς, με κεντρική φωτογραφία τον ίδιο μπροστά σε ένα τέτοιο.

Άλλωστε όσο εντυπωσιακά και αν είναι τα γραφικά, η κίνηση και ο ήχος του κάθε «ΠΡΟ» και κάθε «ΦΙΦΑ», το δέσιμο της παρέας και ο χαβαλές που μπορεί να προκαλέσει αυτό το «τακ» της μπίλιας στο ξύλο που ακολουθεί την ατάκα «Να σε παίξω ένα;» δεν το πετυχαίνει κανένα μπλιμπλίκι.

Από το el sombrero 

Tο ποδόσφαιρο των παιδικών μας χρόνων (10 μεγάλες αλήθειες)

 Για τους γεννημένους το πολύ μέχρι και την τελευταία δεκαετία του 20^ου αιώνα, υπάρχουν κάποιοι κανόνες που περιγράφουν το ποδόσφαιρο της αλάνας. Μιας και τα πράγματα έχουν πλέον αλλάξει, και τα βιώματα ειδικά των παλαιότερων εξ ημών είναι διαφορετικά από κάποιων άλλων, θεωρώ ότι αν κάποιος είναι πάνω από 25 ετών και μεγάλωσε σε κάποιο μέρος, που συνήθως υπήρχαν τέτοιοι χώροι πριν τσιμεντοποιηθούν, θα συμφωνήσει τουλάχιστον με τις περισσότερες από τις δέκα μεγάλες αλήθειες που περιγράφονται παρακάτω.

1. Το πιο σημαντικό άτομο ήταν ο "μπαλοκράτορας"

Ποδόσφαιρο χωρίς μπάλα δεν γίνεται και η μπάλα όταν ήμασταν μικροί ήταν από τα μεγαλύτερα γκάτζετ (μια που τότε δεν είχαμε κινητά και εκτός από το γκειμ-μπόι και τον Άμστραντ δεν υπήρχε τόση τεχνολογία). Για κάποιον ανεξήγητο λόγο μπορεί να είχαμε καινούρια παπούτσια, αλλά λίγοι είχαν μπάλες. Και έπρεπε να τους έχουμε από κοντά. Κατά διαβολική σύμπτωση μπάλα είχε πολύ συχνά κάποιος αχώνευτος! Έτσι λοιπόν το ποδόσφαιρο μας μάθαινε από μικρούς την κοινωνική υποκρισία και τα ψεύτικα χαμόγελα προς άτομα που δεν χωνεύαμε. Και αν δεν ήταν αχώνευτος, σίγουρα ήταν από τους πιο άσχετους ποδοσφαιρικά και όταν έπιανε αέρα δεν μπορούσες να τον βρίσεις όσο ήθελες, καθώς πιθανότατα δεν θα ξαναέπαιζες. Πάντως, ίσως ο ιδιοκτήτης της μπάλας να ήταν το δεύτερο πιο σημαντικό άτομο, αφού το πρώτο ήταν η μάνα του! Γιατί αυτή θα ερχόταν να τον μαζέψει για να πάει να φάει ή δεν θα τον άφηνε να βγει από το σπίτι επειδή έπρεπε να διαβάσει ή επειδή φοβόταν μήπως αρρωστήσει ο κανακάρης της.

2. Τι γινόταν όταν δεν είχαμε μπάλα

Πολλές φορές ήθελες να παίξεις και δεν είχες μπάλα. Εκεί φαινόταν η δημιουργικότητα και η φαντασία σου. Αγαπημένα ήταν τα κουτιά γάλα συσκευασίας τετραπάκ ή όπως αλλιώς λέγεται, εκείνα τα τετράγωνα που είχαν αρκετό όγκο για να μπορείς να τα κλωτσήσεις και τόσο παράξενο σχήμα που ούτε ο Ζουνίνιο Περναμπουκάνο δεν μπορούσε να βάλει τα κατάλληλα φάλτσα. Επίσης πολύ της μόδας ήταν τα μπουκαλάκια νερού, τα κουτάκια από αναψυκτικά, τα μικρά κουτάκια από χυμούς που ήταν πιο μανιτζέβελα, αλλά χαλούσαν και ευκολότερα. Γιατί πάντα βρισκόταν κάποιος αρκετά άμπαλος που θα πατούσε το κουτί και από τρισδιάστο αντικείμενο θα γινόταν κάτι προς το επίπεδο, σαν το πακ του χόκεϊ επί πάγου! Ταυτόχρονα με την μετατροπή της μπάλας σε πακ, το παιχνίδι από ποδόσφαιρο γινόταν κλωτσοπατινάδα, αλλά δεν είχε τόση σημασία. Το γκολ πανηγυριζόταν και πάλι σαν να ήταν τελικός ΤσαμπιονσΛί.

3. Δεν έχουμε εστίες, ας φτιάξουμε

Γήπεδα μπάσκετ υπήρχαν, όχι πολλά αλλά υπήρχαν. Γήπεδα ποδοσφαίρου όχι. Έτσι λοιπόν οι εστίες ήταν αυτοσχέδιες. Το σύνηθες ήταν τον ρόλο των δοκαριών να τον παίζουν τα μπουφάν, οι μπλούζες και γενικά τα εφόδια του καθενός. Αν ήσουν πιο τυχερός τότε υπήρχε κάποιο δέντρο ή κάτι αντίστοιχο που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως δοκάρι. Παίξαμε σε «γήπεδο» που τα δοκάρια ήταν προτομές ηρώων! Βέβαια η μια “εστία” ήταν πιο μικρή σε μήκος από την άλλη (γιατί είχαν βάλει τα αγάλματα πιο κοντά), αλλά αυτό το λύναμε εύκολα αλλάζοντας εστία σε κάθε ημίχρονο. Το πρόβλημα ήταν πιο σοβαρό όταν διάφοροι περαστικοί μας έκραζαν γιατί δεν σεβόμασταν αυτούς που θυσιάστηκαν για εμάς. Και αν το πρόβλημα των κάθετων δοκαριών λυνόταν εύκολα, η μεγάλη πληγή ήταν τα οριζόντια. Ο άγραφος νόμος του ποδοσφαίρου της αλάνας έλεγε ότι το οριζόντιο δοκάρι πάντα τοποθετείται νοητά στο μέγιστο ύψος που έφτανε ο εκάστοτε τερματοφύλακας. Μεγάλη διαφορά από το κανονικό ποδόσφαιρο που ο ψηλός τερματοφύλακας είναι πλεονέκτημα. Όπως είναι φυσικό, με την απουσία ριπλέι και εποπτών, υπήρχαν πολύ συχνά διαφωνίες για το αν κάποια σουτ ήταν γκολ ή “πολύ ψηλά”.

4. Πού παίζει ο καθένας

Όλοι ήθελαν να βάζουν γκολ, όλοι ήθελαν να σκοράρουν, αλλά δεν γινόταν. Ο κανόνας έλεγε ότι οι πιο άμπαλοι μπαίνουν στην άμυνα και ο πιο χοντρός στο τέρμα. Συνήθως ο πιο χοντρός ήταν κι ο τελευταίος που επιλεγόταν, ένα κοινωνικό στίγμα που δύσκολα ξεχνιέται. Αν δεν υπήρχε χοντρός ή κάποιος που ήθελε να κάτσει τέρμα, υπήρχε ο δημοκρατικός κανόνας σύμφωνα με τον οποίο ο τερματοφύλακας άλλαζε κάθε δύο γκολ. Φήμες λένε ότι κάποιοι άφηναν τα γκολ επίτηδες ώστε να επιστρέψουν μια ώρα αρχύτερα στο κανονικό παιχνίδι. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στο μπακότερμα είτε λόγω αριθμητικής ανισορροπίας των ομάδων, είτε επειδή δεν άντεχε να μην παίζει λίγο κι αυτός.

5. Χάσαμε την μπάλα

Το ποδόσφαιρο δεν είναι τένις ή πινγκ-πονγκ και η μπάλα είναι μεγάλη. Παρ’ όλα αυτά, δεν ήταν λίγες οι φορές που η μπάλα έφευγε. Είτε σε κάποιο μπαλκόνι, είτε σε κάποια στέγη, είτε σε κάποιον δρόμο, είτε οπουδήποτε τέλος πάντως μπορούσε να πάει μια μπάλα από ένα κακό δυνατό σουτ. Η χειρότερη μοίρα όμως της μπάλας ήταν να πάει κάτω από ένα αυτοκίνητο. Η προσπάθεια επανάκτησής της ένας πραγματικός γολγοθάς, με πιτσιρίκια να απλώνουν τα πόδια τους και να κάνουν κάτι σαν τάκλιν για να την φτάσουν. Το επίπεδο δυσκολίας ανέβαινε κι άλλο, όταν ο δρόμος ήταν γεμάτος νερά, φαινόμενο όχι σπάνιο σε ελληνικό δρόμο, κι ο ήρωας έπρεπε να γίνει μούσκεμα για να συνεχιστεί το παιχνίδι. Ειδικά μάλιστα όταν συνήθως υπήρχε και η διαφωνία αν υπεύθυνος ήταν αυτός που είχε στείλει την μπάλα εκεί ή η ομάδα που είχε την κατοχή.

 6. Απουσία διαιτητή, ανάγκη συμφωνίας στους κανόνες

Τις συντριπτικά περισσότερες φορές δεν υπήρχε κάποιος να αποφασίζει, δίκην διαιτητού! Τότε οι γενικές… ντιρεκτίβες λέγανε ότι για να δοθεί πέναλτι θα έπρεπε να το ζητήσει αυτός που έχει πέσει κάτω και «φαινόταν» ότι πονούσε!  Φυσικά ακόμα και να έβγαινε άκρη για το αν ένα φάουλ ήταν πράγματι φάουλ (συνήθως ήταν, αν το θύμα επέμενε πολύ και έπαιρνε την μπάλα στα χέρια του για το εκτελέσει…), μια καινούρια συζήτηση ξεκινούσε για τις αποστάσεις. Χωρίς ίντερνετ να γκουγκλάρει κάποιος, υπήρχαν διάφορες απόψεις για το πόσα μέτρα ή βήματα ήταν η σωστή απόσταση του τείχους και του πέναλτι και ειδικά όταν μιλούσαμε για “βήματα” ποιος θα τα μετρούσε, καθώς αν πήγαινε κανένας ψηλός η απόσταση μεγάλωνε σημαντικά! Φυσικά, ΔΕΝ υπήρχε οφσάιντ, ένας κανόνας ιδιαίτερα πολύπλοκος για να τηρείται. Γενικά πάντως οι διαφωνίες σπάνια έφερναν το τέλος του παιχνιδιού, καθώς η κάψα για μπάλα ήταν μεγαλύτερη. Φυσικά, οι «αδικημένοι» φρόντιζαν να χτυπάνε ανά τακτά χρονικά διαστήματα στους αντιπάλους «εκείνη» τη φάση που τελικά πέρασε το δικό τους, πλάθοντας σιγά σιγά τις επόμενες γενιές Ελλήνων φιλάθλων.

7. Πώς αρχίζει και πότε τελειώνει ένας αγώνας;

Στο ποδόσφαιρο της αλάνας δημιουργήθηκε και το ιδιότυπο ποδοσφαιρικό τζάμπολ «σκάει τρεις», όταν δεν υπήρχε συμφωνία για το ποιος θα κάνει τη σέντρα. Αν υπήρχε συμφωνία, ο κανόνας έλεγε ότι η πρώτη πάσα ήταν ελεύθερη με αποτέλεσμα να γίνονται και οι πρώτες οργανωμένες κομπίνες, ενώ μερικοί επίτηδες έκαναν την πρώτη πάσα απίστευτα αργά για να σπάσουν τα νεύρα των αντιπάλων. Η παντελής έλλειψη κανόνων είχε ως αποτέλεσμα να μην ξέρουμε πότε τελείωνε ένα ματς. Κάποιες φορές παίζαμε μέχρι κάποια συγκεκριμένη ώρα, όπου και εκεί γινόταν χαμός γιατί όσοι είχαν ρολόγια παρουσίαζαν μεγάλες αποκλίσεις και 1-2 λεπτά ακόμα ήταν ένας αιώνας στην αλάνα, ενώ κάποιες φορές παίζαμε μέχρι συγκεκριμένο αριθμό γκολ. Αν για κάποιους λόγους το παιχνίδι έπρεπε να διακοπεί πριν την ώρα του (αποχώρηση «μπαλοκράτορα», νύχτα κ.λ.) και το σκορ ήταν ισόπαλο ή στη διαφορά ενός γκολ, υπήρχαν δυο σπουδαίοι κανόνες. Αυτός της «τελευταίας φάσης» με την αγωνία στο κατακόρυφο, αφού όλος ο ιδρώτας κρινόταν από μία και τελευταία κλωτσιά και αυτός του «όποιος το βάζει κερδίζει». Μερικά από τα σπουδαιότερα γκολ στης ιστορία του ποδοσφαίρου της αλάνας μπήκαν υπό αυτές τις συνθήκες! Που συνοδεύονταν από πανηγυρισμούς-κόπιες γνωστών αστέρων!

8. H αργκό του ποδοσφαίρου αλάνας

Η γλώσσα ήταν ένα συνονθύλευμα λέξεων καθαρεύουσας, λαϊκής δημοτικής και ξένων όρων που είχαν μπασταρδοποιηθεί. Στην περίπτωση που είχαμε χέρι ξεκινούσε μια συζήτηση με μαγικές λέξεις για τις ηλικίες όπως εσκεμμένο, ακούσιο και άλλα τέτοια που προστίθενταν στο λεξιλόγιο δίπλα σε λήμματα όπως το “τζατζάρισμα” , “παγκότερμα”, “αράουτ” , “δεν στρέχει” , “το γερμανικό” , “σφάλτσο” , “φάουλτ” κτλ, ενώ είχαν δημιουργηθεί και νέες θέσεις στον αγωνιστικό χώρο όπως το περιβόητο “περίπτερο” που όλοι μισούσαν, αλλά σε κάποια στιγμή της ζωής τους έπαιξαν. Εκεί πρωτοακούστηκαν και φράσεις όπως «όχι μπουμ» για να απαγορευτούν τα δυνατά σουτ που έθεταν σε κίνδυνο την σωματική ακεραιότητα του ατυχούς τερματοφύλακα.

9. Εγώ είμαι ο Πελέ, εμείς είμαστε η Γερμανία

Το ποδόσφαιρο των παιδικών μας χρόνων μπορεί να ήταν μια στιγμή ευφορίας και ελευθερίας, αλλά πάντα μέσα μας θέλαμε να μοιάσουμε με μεγαλύτερους. Εκεί είχαμε τις διαφωνίες για το ποιος είναι ο καθένας και τι ομάδα είναι ο καθένας. Και μιας και δεν μπορούσαμε να διαλέξουμε ελληνικές ομάδες γιατί οι κόντρες ήταν μεγάλες, συνήθως γίνονταν επιλογές ξένων εθνικών ομάδων. Κάποιοι ήταν ο Πελέ/Κρόιφ/Πλατινί/Μαραντόνα και η ομάδα ήταν η Βραζιλία/Γερμανία/Αγγλία/Ιταλία και πάει λέγοντας. Συνήθως οι ομάδες επιλέγονταν με το πόσο ισχυρές ήταν εκείνες τις εποχές, δεν ήταν τυχαία η δημοφιλία της Ολλανδίας ή ακόμα και της Γιουγκοσλαβίας. Φανέλες ομάδων τότε δεν ήταν τόσο της μόδας και ήταν και δυσεύρετες, οπότε σπάνια υπήρχε διαχωρισμός χρωματικός.

10. Η μπάλα ήταν πάντα έτσι:

 

Μίξη και επεξεργασία από κείμενα του el sombrero №1 και el sombrero №2 

Οι φυλές του παιδικού ποδοσφαίρου

 Όταν είσαι παιδί το ποδόσφαιρο είναι απλά ένα διασκεδαστικό παιχνίδι, χωρίς καμία προέκταση. Όπου και με όποιους και αν έζησες, εφόσον έπαιζες ποδόσφαιρο μικρός, μα σε κάποια λασπωμένη αλάνα, ή στη τσιμεντένια αυλή του σχολείου σου, σίγουρα έχεις γνωρίσει κι εσύ κάποιους αντιπροσώπους από τις παρακάτω "φυλές του ποδοσφαίρου" που είχες σαν "συμπαίκτες" ή και γνώρισες ως "αντιπάλους"! Εδώ αναφέρονται οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις και φυσικά υπάρχουν κι άλλες. 

1. Το περίπτερο

 Ένας από τους πιο αντιπαθείς παίκτες στον αγωνιστικό χώρο. Για κάποιον λόγο τα κατάφερνε πάντα και έπαιζε επίθεση. Ίσως δίκαια γιατί ήξερε μπάλα και ήταν καλός, ίσως άδικα γιατί πολύ απλά επέμενε πολύ να παίξει εκεί, τόσο που του έκανες το χατίρι. Το θέμα όμως ήταν η συμπεριφορά του στον αγωνιστικό χώρο που σε έκανε να το μετανιώνεις. Το περίπτερο δημιουργούσε φιλικές σχέσεις με τον αντίπαλο τερματοφύλακα γιατί σε ολόκληρο το ματς ήταν εκεί δίπλα του και τα λέγανε! Καμία προσπάθεια να κυνηγήσει την μπάλα, κανένα φιλότιμο, τελείωνε το ματς χωρίς ίχνος ιδρώτα με περιοχή δράσης μια ακτίνα πέντε-έξι μέτρων στο τσακίρ κέφι. Και το χειρότερο ήταν η φάτσα ικανοποίησης όταν σου ‘λεγε τα πόσα γκολ είχε βάλει στο τέλος του αγώνα. Γκολ για τα οποία εσύ είχες μοχθήσει, εσύ είχες τρέξει, εσύ είχες ματώσει τα γόνατά σου! Το περίπτερο σύμφωνα με σοβαρή έρευνα που έχω πραγματοποιήσει «το περίπτερο» είχε 74,3% πιθανότητες να κάνει στρατιωτική θητεία δίπλα στο σπίτι του και να βολευτεί στο Δημόσιο!

2. Το αγοροκόριτσο

Ίσως όχι η πιο συχνή κατηγορία, αλλά νομίζω ότι οι περισσότεροι έχουμε συναντήσει (κυρίως στο σχολείο στο μάθημα της γυμναστικής) ένα κορίτσι που ήθελε να παίζει ποδόσφαιρο. Οι φίλες της την κοιτάνε με ένα μείγμα απέχθειας, ζήλιας και μίσους γιατί κερδίζει τα βλέμματα όλων των αγοριών της τάξης, κάτι που ποτέ δεν κατάφεραν αυτές. Ειδικά στα δικά μας χρόνια, που υπήρχαν ακόμα κάποια στεγανά μεταξύ των δύο φύλων, το αγοροκόριτσο κέρδιζε αρκετά λεπτά δημοσιότητας και η εκτίμηση στο πρόσωπό της ανέβαινε σε μεγάλο βαθμό ανάμεσα στον αρσενικό πληθυσμό. Συνήθως δεν ήταν καλή όπως είναι και λογικό, αλλά τα αγόρια πάντα έδειχναν το σεβασμό για τον εξωγήινο που ήθελε να γίνει κοινωνός της μαγείας του ποδοσφαίρου και έτσι κυρίως έπαιζαν άμυνα με τα μάτια και δεν έκραζαν για κάθε τραγική πάσα και τσουρουκιά.

3. Ο χοντρός

Για να είμαστε ξεκάθαροι, δεν μιλάμε για όλους τους τύπους με παραπάνω κιλά. Γιατί υπήρχαν χοντροί που έπαιζαν φοβερή μπάλα, διέθεταν τρομερά προσόντα και διακρινόντουσαν για το σουτ, που αν σε πετύχαινε σε άφηνε με κάποια αναπηρία. Όταν μάλιστα συχνά έπαιζε ημίγυμνος, το ιδρωμένο του κορμί ήταν αμυνο-απωθητικό! Η συγκεκριμένη κατηγορία περιλαμβάνει τους υπέρβαρους που η μοίρα τους έφερε είτε από ανάγκη (όταν δεν υπήρχαν αρκετά άτομα για να συμπληρώσουν ομάδα), είτε από υποχρέωση (γυμναστική) να παίζουν μαζί σου. Εννοείται ότι η κατάληξή τους ήταν να μπουν στην άμυνα, τη χωματερή του ποδοσφαίρου αλάνας. Ο χοντρός ήταν μετρ του τσαφ. Παντελώς άμπαλος μπορούσε να μην πετύχει μπάλα που ταξίδευε με ταχύτητα 2 χιλιομέτρων τη δεκαετία. Το χειρότερο όλων όμως ήταν η παντελής του αδιαφορία, την στιγμή που εσύ ίδρωνες για τη φανέλα (ή συχνά το κασκορσέ Μινέρβα), και αυτός έβαζε ένα αυτογκόλ το οποίο δεν τον πτοούσε καθόλου ψυχολογικά, ενώ έκανε εσένα να χάσεις τον ύπνο σου. Στα θετικά ότι δεν έχανε τη θέση του στο γήπεδο, κυρίως γιατί βαριόταν να περπατήσει και σκεφτόταν την τυρόπιτα στο διάλειμμα. Σε αντίθεση βέβαια με το αγοροκόριτσο που είχε ασυλία, ο χοντρός άκουγε  κράξιμο από όλους, χωρίς να ιδρώνει το αυτί του.

4. Ο μικρός

Ο μικρός είχε συχνά την ομοιότητα με τον χοντρό στο ότι έπαιζε για να συμπληρώσουμε ομάδα. Με μια διαφορά όμως. Συνήθως ήταν κάποιος που οι μεγαλύτεροι ήξεραν. Τον είχαν δει να παίζει με τα παιδιά της ηλικίας του και ως πρωτόγονοι σκάουτερ τον είχαν συγκρατήσει. Έτσι, από όλα τα παιδάκια διάλεξαν αυτόν γιατί μπορούσε να ανταπεξέλθει στις δύσκολες συνθήκες. Ήταν πάντα ένα δείγμα τιμής και μια αναγνώριση για τον μικρό που μπορούσε να υπερηφανεύεται στους συνομήλικούς του ότι παίζει σε άλλο επίπεδο. Πολύ συχνά ο μικρός ήταν συγγενής κάποιου της παρέας. “Φέρε και το ξαδερφάκι σου ρε καλό είναι”.  Ο μικρός έχανε πάντα σε μυϊκό όγκο και δύναμη, οπότε απαραίτητα προσόντα ήταν η αντοχή, η ντρίμπλα και η ταχύτητα. Εννοείται ότι πάντα αυτός έτρεχε να μαζέψει την μπάλα όταν πήγαινε σε κανένα χωράφι (αν ήσουν σε χωριό) ή κάτω από το αυτοκίνητο (αν ήσουν σε πόλη).

5. Ο μαμάκιας

Ο μαμάκιας είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία που δεν έχει να κάνει με τα αγωνιστικά προσόντα του αθλητού, αλλά με την εν γένει συμπεριφορά του. Ήταν αυτός που μόλις σκοτείνιαζε έπρεπε να φύγει. Βρε δεν πα να ήταν 5-5 το σκορ και το ματς να είχε αγωνία, η μαμά του είχε πει να γυρίσει σπίτι και αυτός το τηρούσε. Άρχισε να βρέχει; Ο μαμάκιας δεν μπορούσε να συνεχίσει γιατί υπήρχε κίνδυνος να αρρωστήσει. Πολύ συχνά η ίδια του η μαμά ερχόταν να τον ελέγξει, οπότε και εσύ ξενέρωνες και ας τη χαιρετούσες με ένα χαμόγελο αγγέλου λέγοντας “Γεια σας κυρία Σούλα”. Στην τσάντα της πάντα είχε μια αλλαξιά ρούχα γιατί όπως όλοι ξέρουμε αν ιδρώσεις στο ποδόσφαιρο και δεν αλλάξεις αμέσως οι πιθανότητες πνευμονίας είναι 95%. Μεγάλο ρόλο στην ψυχοσύνθεση του μαμάκια έπαιζε και το θέμα “λεκέδες”. Όσο πιο βρώμικα τα ρούχα όταν επέστρεφε σπίτι, τόσο μεγαλύτερη η κατσάδα. Σε περίπτωση δε τραυματισμού, αμυχής, στραμπουλήγματος, έπρεπε να καταφτάσουν τουλάχιστον δυο μεταγωγικά C-130 για να τον μεταφέρουν στην εντατική.

6. Ο μύτος

Μια αμφιλεγόμενη κατηγορία παίκτη, ο μύτος πάντα θεωρείται παιδί ενός κατώτερου θεού από τους πιο τεχνικά εξευγενισμένους παίκτες. Όπως λένε και στο χωριό μου είναι one-trick pony, ξέρει να σουτάρει μόνο με την μύτη του παπουτσιού με δύναμη. Αυτό έμαθε, αυτό κάνει. Η αλήθεια είναι πάντως ότι αυτό δεν τον κάνει κατ’ ανάγκη λιγότερο χρήσιμο. Δεν είναι λίγα τα ματς που ο μύτος έχει κερδίσει με το σουτ του και ειδικά σε περιπτώσεις που ο μύτος ήταν και λίγο γρήγορος, μπορούσε να είναι ο MVP του αγώνα. Στο τέλος όμως της ημέρας, πάντα κάποιος θα ανέφερε υποτιμητικά το γεγονός και ο μύτος βαθιά μέσα του θα πέθαινε λιγάκι.

7. Το φυτό

Μέσα στον παιδικό ποδοσφαιρικό μικρόκοσμο ο σπασίκλας, το φυτό πάντα ήταν μια παρεξηγημένη μορφή. Η μοίρα δεν του έδωσε ποδοσφαιρικό ταλέντο, καταδικάζοντάς τον συνήθως σε αμπαλίαση, ενώ το γεγονός ότι ήταν καλός μαθητής έφερνε συχνά μια μορφή ζήλιας και κοινωνικής απομόνωσης. Το φυτό εξαιτίας της υψηλής νοημοσύνης του προσπαθούσε να βγει από το περιθώριο και να κερδίσει την συμπάθεια των υπολοίπων μέσω του ποδοσφαίρου. Η παντελής έλλειψη ταλέντου όμως συνήθως τον έφερνε ως παρτενέρ του χοντρού, φτιάχνοντας ένα αμυντικό δίδυμο συνώνυμο της άμυνας-βούτυρο. Η διαφορά ήταν ότι το φυτό συνήθως ήταν πιο φιλότιμο και προσπαθούσε περισσότερο από τον αδιάφορο χαμογελαστό χοντρό. Πιθανώς μέσα του να έλεγε “είμαι τόσο έξυπνος, δεν γίνεται να μην μπορώ να κλωτσήσω μια μπάλα καλά”. Αυτό δεν αρκούσε όμως, καθώς το αποτέλεσμα συνήθως ήταν τραγικό και το αντίπαλο περίπτερο είχε εύκολη δουλειά απέναντί του.

Από το el sombrero

Το πλεονέκτημα της έδρας

Η έδρα είναι πάντα από τα ισχυρά ατού κάθε ομάδας. Υπάρχουν μέτριες ομάδες που μεταμορφώνονται προς το καλύτερο και γίνονται (σχεδόν) ανίκητες στο γήπεδό τους και φυσικά το ακριβώς αντίθετο. Ομάδες με μεγάλες προσωπικότητες και περίσσιο ταλέντο που υποκύπτουν στην πίεση του αντιπάλου εκτός έδρας. Είναι ο κόσμος; Είναι η αύρα και οι ιστορίες που κουβαλά κάθε γήπεδο; Είναι κάτι άλλο μεταφυσικό; Είναι όλα τα παραπάνω και ακόμα περισσότερα; Πριν μερικά χρόνια είχε γίνει μια μεγάλη -στα όρια της επιστημονικής- έρευνα από τον οργανισμό της UEFA για να μπορέσει να απαντηθεί αυτό το φαινόμενο. Τα αποτελέσματα φαίνονται παρακάτω. Βαθιά ανάσα λοιπόν και ξεκινάμε.

•        H τεστοστερόνη

Όχι δεν πρόκειται για την ταινία του Πανουσόπουλου. To 2002 στο Πανεπιστήμιο της Νορθάμπρια είχε γίνει μια μικρή έρευνα. Ειδικοί αναλυτές είχαν πάρει δείγμα σάλιου από μια ομάδα u-19 της Πρέμιερ Λιγκ (δεν έγινε ποτέ γνωστό το όνομα αυτής) και βρήκαν πως τα επίπεδα τεστοστερόνης ήταν ανεβασμένα στο 67% στα εντός έδρας παιχνίδια από το σύνηθες 40% για τους εκτός έδρας αγώνες. ”Όταν παίζεις εντός έδρας έχεις την αίσθηση πως υπερασπίζεσαι το σπίτι σου” είχε δηλώσει ο ιθύνων νους της έρευνας και άδικο δεν είχε.

https://sport.mediamax.am/en/news/one-shot/24872

•        Ανησυχίες και γούρια

Ο αθλητικός ψυχολόγος Γουίλι Ράιλο έχει γράψει πως πολλοί κορυφαίοι αθλητές έχουν κρίσεις άγχους πριν από σπουδαία εκτός έδρας παιχνίδια σε μεγαλύτερο ποσοστό από τα εντός έδρας. Κάτι που είναι πολύ λογικό να μην βοηθά στην απόδοσή τους. Ο τερματοφύλακας της Μπενφίκα Άλβες δεν είχε μπει στον αγωνιστικό χώρο εκτός έδρας αναμέτρησης επειδή δεν είχε πάρει μαζί του τα αγαπημένα του γάντια. Ένα ζευγάρι γάντια που του είχε δώσει ο παππούς του και έπαιζε πάντα με αυτά για καθαρά συναισθηματικούς λόγους. Το ζευγάρι αυτό τον ηρεμούσε και του έδινε ώθηση για καλές εμφανίσεις. Τα γάντια δεν μπορούσαν να έρθουν μόνα τους στο γήπεδο και κάπως έτσι ο παίκτης δεν μπόρεσε ποτέ να αγωνιστεί. Η αλλαγή γηπέδου επίσης δεν βοηθά καθόλου τους παίκτες σε βασικά πράγματα όπως το κοντρόλ και η πάσα, σύμφωνα πάντα με τον Σβεν Γκόραν Έρικσον. “Όσο και αν σας φαίνεται περίεργο οι παίκτες της Αγγλίας δεν μπορούσαν να συνηθίσουν με τίποτα το χλοοτάπητα του νέου Γουέμπλεϊ” είχε δηλώσει ο Σουηδός, τότε προπονητής των “λιονταριών”. Σκεφτείτε την απόδοσή τους σε κάποιο κρίσιμο αγώνα, σε κακό αγωνιστικό χώρο και με το άγχος να τους κατατρώει. “Τα κάθε είδους γούρια παίζουν πάντα μεγάλο αρνητικό παράγοντα στα εκτός έδρας παιχνίδια”, σύμφωνα πάντα με τον dr Ράιλο.

https://www.flickr.com/photos/psyberartist/5471854624/

• Οι γραμμές και οι κλιματικές αλλαγές

O Πάτρικ Μακ Σάρι του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανέλυσε αποτελέσματα 104 ετών σε ποδοσφαιρικά παιχνίδια στη Νότια Αμερική και βρήκε πως παίζοντας στο υψόμετρο της Βολιβίας (σχεδόν στα 4 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της θάλασσας) δίνει στους “πράσινους” πλεονέκτημα 2.2 τερμάτων ανά αγώνα σε σχέση με ομάδες που έχουν μάθει να αγωνίζονται στο επίπεδο της θάλασσας. Θυμηθείτε πόσο δύσκολα περνά πάντα η Αργεντινή αλλά και η Βραζιλία στα εκτός έδρας παιχνίδια με τη Βολιβία. Πάμε όμως ακόμα μία βόλτα στον αγωνιστικό χώρο. Ο Σούνες όταν ήταν προπονητής των Ρέιντζερς είχε μικρύνει τις γραμμές του γηπέδου κατά 9 μέτρα στο πλάι για να περιορίσει τους πολύ γρήγορους εξτρέμ της Δυναμό Κιέβου. Και το είχε καταφέρει. Από τότε (τέλη 80s) και από αυτό τον αγώνα άλλαξαν οι κανονισμοί, με τις αποστάσεις των γραμμών να είναι παντού ίδιες σε διεθνείς αναμετρήσεις.

https://www.facebook.com/BARCAteamofLEGENDS/

•  H αμυντική τακτική των προπονητών

Οι περισσότεροι προπονητές δεν περιμένουν να κερδίσουν σε εκτός έδρας αναμέτρηση (όταν αυτή είναι σε νοκ-άουτ το πρώτο ματς) και γι’ αυτό στήνουν την ομάδα (πάντα) με αμυντικούς προσανατολισμούς. Ακόμα και ο Βενγκέρ που είχε μια συγκεκριμένη φιλοσοφία ποδοσφαίρου, τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει παρουσιάζοντας υπερβολικά αμυντικά συστήματα στα εκτός έδρας. Όσο τουλάχιστον μπορεί να το κάνει με μια ομάδα όπως η Άρσεναλ. Παλιότερα η ήττα με 1-0 θεωρούνταν ένα πολύ κακό αποτέλεσμα. Πλέον θεωρείται αρκετά καλό αποτέλεσμα από παίκτες και προπονητές.

https://fws.gr/2002-moreno-italia-simeiosate-1/

•          Οι διαιτητές και η “συμμετοχή” τους στο αποτέλεσμα.

Στην Αγγλία όταν υπήρχε ακόμα ο Σερ Άλεξ στον πάγκο της Γιουνάιτεντ υπήρχε ένα ωραίο ρητό που έλεγε πως “Περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να βρεις χιόνι στη Σαχάρα παρά να μη βρεις πέναλτι με το σκορ στο Χ στο Όλντ Τράφορντ”. Εννοείται πως δεν απείχε -σχεδόν- καθόλου απ’ την πραγματικότητα μιας και το Φέργκι Τάιμ είχε στερήσει τη χαρά -αδίκως- από πολλές ομάδες (συν κάποιους τίτλους). Όταν η Καιζερσλάουτεν κέρδισε το πρωτάθλημα στη Γερμανία το 1991 οι αντίπαλοι έλεγαν πως “Όλα τα παιχνίδια διαρκούν 90 λεπτά εκτός από αυτά στο Μπέτζεμνπέργκ που κρατάνε μέχρι να κερδίσει η Καιζερσλάουτεν”. Άδικο δεν είχαν ούτε αυτοί μιας και εκείνη η ομάδα είχε κερδίσει 7 από τα 17 εντός έδρας παιχνίδια της (που έκριναν και το πρωτάθλημα) με γκολ στις καθυστερήσεις. Έρευνες στην Αγγλία έχουν δείξει πως οι διαιτητές επηρεάζονται και από την ατμόσφαιρα και παίζουν έδρα. Στην Ελλάδα φυσικά και γίνεται για άλλους λόγους.

https://www.sombrero.gr/2016/02/huracan/

• Η ταλαιπωρία του ταξιδιού

“Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη να εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος” έγραφε ο Καβάφης και σίγουρα είχε απόλυτο δίκιο. Στο ποδόσφαιρο αυτό το “ταξίδι” μόνο καλό δεν μπορεί να κάνει όμως. Η Αυστραλία είχε κάθε λόγο να χάσει τον αγώνα κόντρα στο Ισραήλ για τα πλέι οφ του Μουντιάλ του 1970. Πολιτικά μπερδέματα έστειλαν τους Αυστραλούς να αγωνιστούν στη Μοζαμβίκη με το Χαράρε και τέσσερις μέρες αργότερα με το Ισραήλ στο Ισραήλ. Η Αυστραλοί ταξίδεψαν μέχρι Γιοχάνεσμπουργκ, από εκεί στη Λουάντα, τη Λισαβόνα και μετά τη Ρώμη. Μετά μέσω Ελλάδας (και με μια κλασική 6ωρη καθυστέρηση) έφυγαν για Ισραήλ. Όπου και έχασαν με 1-0 μιας και η κόπωση είχε διαλύσει τους ποδοσφαιριστές αλλά και το τεχνικό επιτελείο. Στις μέρες μας -ευτυχώς- έχουν (σχεδόν) εκλείψει τόσο βάναυσα περιστατικά αλλά εμφανίζονται καμιά φορά βάζοντας εμπόδια σε πολλές ομάδες μικρής δυναμικότητας και αφαιρώντας κάθε δικαίωμα να παλέψουν για το όνειρό τους.

http://www.madridistanews.com/news/real-madrids-champions-league-group-stage-fixtures-2018-19/trophy-room-bernabeu-tour-real-madrid/

• H χαμηλή αυτοεκτίμηση απέναντι στο θρυλικό σερί

“Δεν ήταν καλό το γήπεδο”. “Σιγά δεν έχουμε κερδίσει ποτέ εδώ”. “Όλοι χάνουν εδώ μέσα“. Αυτές είναι μερικές τυπικές ατάκες από ποδοσφαιριστές μετά από ήττες σε γήπεδα που έχουν συνηθίσει να χάνουν. Σε γήπεδα που δεν κερδίζουν ποτέ. Όταν μια ομάδα χτίζει ένα μύθο με αήττητα σερί στην έδρα της μεταφέρει στον αντίπαλο ένα περίεργο βάρος. Μια αίσθηση ανικανότητας. Μια ηττοπάθεια που δεν μπορεί να χαθεί εύκολα. Η Ρεάλ Μαδρίτης είχε μεταξύ του 1957 και του 1965 ένα απίστευτο αήττητο σερί στο Μπερναμπέου. 121 παιχνίδια. Φάνταζε απίθανο να φύγει κάποιος από εκεί μέσα με το διπλό μιας και είχε δημιουργηθεί κάτι σαν άγραφος νόμος. Όλα αυτά μέχρι να βρεθεί αυτός που θα σπάσει την “κατάρα”. Ο επόμενος που θα πατήσει στο χορτάρι, όσο μέτριος και κακός να είναι, έχει ελπίδες. Όχι γιατί έγινε καλύτερος. Απλά γιατί κάποιος το έκανε πριν από αυτόν. “Το έκανε αυτός. Σιγά. Τώρα μπορώ και εγώ”.

Από το el sombrero

Η ιστορία της Κερκίδας

Οι πρώτες κερκίδες ήταν «φτιαγμένες» από απόβλητα και χώμα ενώ άλλες ήταν από πίσσα ή συνδυασμό σκουριάς και στάχτης (ειδικά σε περιοχές εξόρυξης). Για τους ‘’έχοντες’’ που είχαν επενδύσει λίγα παραπάνω χρήματα, οι κερκίδες ήταν ξύλινες. Όπως κι αν ήταν, ο σκοπός τους ήταν ίδιος, να παρέχουν το πλεονέκτημα στους ανθρώπους που ήθελαν να παρακολουθήσουν αυτή την νέα τρέλα, το ποδόσφαιρο.

Πέρασαν εκατό χρόνια για να λήξει να θεωρείται ως «μαντρί», ένας χώρος για περιθωριοποιημένους και εκδιωχθέντες, μνημείο για την εγκατάλειψη μιας γενιάς και την αποβιομηχανοποίηση μιας χώρας.

Η ιστορία της εξέλιξης των κερκίδων στον βρετανικό αθλητισμό είναι πρωτίστως η ιστορία του πώς η κοινωνία σχετίζεται με τη νέα εργατική τάξη που είχε μετατραπεί σε μαζικό κίνημα στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η επαγγελματική τους ζωή είχε αλλάξει και έπρεπε να βρει κάτι να ασχολείται όταν έρχεται το Σάββατο.

Το 1923, ένας εκτιμώμενος αριθμός 150.000 ανθρώπων εμφανίστηκε για να παρακολουθήσει τον πρώτο τελικό του FA Cup στο Wembley. Η ιστορία εκείνης της ημέρας, καθώς έγινε μέρος της λαογραφίας, δεν ήταν ένας επιθετικός όχλος, αλλά ένας αστυνομικός σε ένα άσπρο άλογο που κρατούσε μια πληθωρική μάζα θεατών.

«Τα πλήθη θεωρήθηκαν χαρούμενα τότε», λέει ο καθηγητής Mike Cronin (ακαδημαϊκός διευθυντής του Boston College στο Δουβλίνο και αθλητικός ιστορικός), ο οποίος αργότερα είχε αναφέρει επίσης πως: «Στα μάτια της Θάτσερ και των συντηρητικών, ολόκληρη η ώθηση είναι να δημιουργηθεί μια ‘’τάξη’’ στην κοινωνία και αυτή να επεκταθεί στο ποδόσφαιρο», αναφερόμενος στην εχθρική αντιμετώπιση που δέχονταν οι οπαδοί μέχρι τη δεκαετία του 1980 από την πολιτεία.

Όταν ο εργοστασιακός νόμος του 1850 άλλαξε τη ζωή της εργατικής τάξης, εξασφάλισε ότι το ποδόσφαιρο θα γινόταν το πιο πολιτιστικά σημαντικό παιχνίδι της σύγχρονης εποχής. Η εβδομαδιαία εργασία θα τελείωνε μέχρι τις 02:00 μ.μ. του Σαββάτου και με αυτόν τον καινούργιο ελεύθερο χρόνο, εκείνοι που εργάζονταν στα εργοστάσια ή πιο συγκεκριμένα, οι άνδρες που εργάζονταν σε αυτά τα εργοστάσια θα πήγαιναν για να παρακολουθήσουν ποδόσφαιρο. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος για την εφαρμογή αυτής της μισής ημέρας σε ολόκληρη τη Βρετανία. Στο Λίβερπουλ και στο ανατολικό Λονδίνο, οι λιμενεργάτες χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να αποκτήσουν αυτό τον «ελεύθερο χρόνο». Η βιομηχανική επανάσταση είχε μεταμορφώσει τη Βρετανία. Οι άνθρωποι είχαν μετακομίσει στις πόλεις και στα τέλη του 19ου αιώνα, οι μισθοί αυξήθηκαν.

 «Οι σχέσεις μεταξύ ποδοσφαίρου και βιομηχανίας ήταν πάντα κάτι περισσότερο από απλές συμπτώσεις, παραλληλισμούς ή προβληματισμοί», 

γράφει ο David Goldblatt στην ταινία The Ball is Round (1994).

Καθώς αυτές οι δύο δυνάμεις αυξήθηκαν, σφυρηλατούσαν μια νέα πολιτιστική ταυτότητα στο νησί. Στο παιχνίδι της ζωής μας, αναφέρθηκε ο Eric Cantona αφού είχε σημειώσει το πρώτο γκολ του στην Αγγλία και παρακολούθησε την στιγμή των πανηγυρισμών που φαινόταν οι οπαδοί να έχουν βουτήξει προς το γήπεδο.

«Μόνο στην Αγγλία, θα μπορούσε να εκδηλωθεί τέτοια έκσταση», 

είπε.

«Μόνο στην Αγγλία θα μπορούσαν οι παραληρητικοί εορτασμοί νεαρών ανδρών να γίνουν το κεντρικό εκφραστικό τελετουργικό σε μια πράξη ιστορικής μνήμης» 

γράφει κι ο Goldblatt.

Maine Road Main Stand 1936.

Οι σύλλογοι πλέον λαμβάνουν περισσότερα χρήματα από τα εισιτήρια. Το 1919, συμφωνήθηκε ότι το 20% των χρημάτων θα πήγαινε στην εκτός έδρας ομάδα, μια συμφωνία που κράτησε μέχρι να ξεκινήσει το ποδόσφαιρο στην εποχή της Premier League. Οι σύλλογοι διοικούνται από την τοπική μεσαία τάξη. Σε πόλεις όπως το Halifax, το Doncaster και το Rotherham, έχουν ένα επιχειρηματικό όραμα μικρής κλίμακας το οποίο παρόλα αυτά θα πληρώνεται ικανοποιητικά από τους θεατές.

Μπορεί να υπήρχαν καθίσματα σε άλλα αθλήματα όπως το κρίκετ, το ράγκμπι και τις ιπποδρομίες, αλλά έφεραν πλήθη από διαφορετικές περιοχές της κοινωνίας. Το ποδόσφαιρο παρακολουθήθηκε από την εργατική τάξη και τα πλήθη ήταν πρωτίστως αρσενικά κι έτσι τα γήπεδα ανεγέρθηκαν κι όσο μεγαλύτερα ήταν, τόσο περισσότεροι άνθρωποι τα παρακολουθούσαν.

Το 1884, 4.000 άτομα παρακολούθησαν τον τελικό του FA Cup στο οβάλ Kennington. 17 χρόνια αργότερα, το 1901, υπήρξε επίσημη προσέλευση 110.820 θεατών για το τελικό του Κυπέλλου μεταξύ της Tottenham και της Sheffield United στην έδρα της Crystal Palace.

Την επόμενη χρονιά, σε αγώνα της εθνικής Σκωτίας εναντίον της Αγγλίας στο Ibrox Stadium, η ξύλινη κερκίδα του γηπέδου κατέρρευσε εξαιτίας της έντονης βροχόπτωσης με αποτέλεσμα εκατοντάδες άνθρωποι να πέσουν στο έδαφος. Ο απολογισμός, σκληρός. Περισσότερα από 600 άτομα τραυματίστηκαν ενώ 25 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Το παιχνίδι συνεχίστηκε καθώς η αστυνομία ανησυχούσε ότι θα υπάρξει ταραχή εάν σταματούσε, ενώ οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης θεωρούσαν ότι θα εμπόδιζε τις προσπάθειες διάσωσής τους. Ο σχεδιαστής της κερκίδας, Leitch έβλεπε με τρόμο την κατασκευή του να καταρρέει. Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι ομάδες διέθεταν ξύλινες κερκίδες και ανεπτυγμένες πλαγιές από γείσα και σκυρόδεμα, τα οποία έγιναν γνωστά στα χρόνια πριν αλλά και μετά τον Α ‘Παγκόσμιο Πόλεμο ο οποίος κατάφερε να εξαλείψει μια γενιά και η μόνη διαφυγή της κοινωνίας ήταν το ποδόσφαιρο. Αυτή ήταν και η απάντηση των ανθρώπων ενάντια στις φρίκες του πολέμου. Ο Leitch παρόλο που απέτυχε στο πρώτου εγχείρημα στο Inbrox, επέστρεψε με νέα σχέδια σχεδιάζοντας το Stamford Bridge και το Craven Cottage με τη χρήση του σκυροδέματος πλέον. Μετά την κατοχύρωση του στο σχεδιασμό φραγμάτων σύνθλιψης συνέχισε να δίνει μορφή σε γήπεδα όπως της Arsenal, της Liverpool, Aston Villa κ.α.

Η σημερινή εικόνα των δύο κεντρικών κερκίδων και των δύο πλευρικών (τα γνωστά μας πέταλα) ήταν ιδέα του Leitch. Ίσως μέσα από αυτό το τρόπο και τη νέα του τεχνοτροπία να ζητούσε την εξιλέωση του για τα θύματα που προκάλεσε άθελα του. 

Στα μεταπολεμικά χρόνια, τα γήπεδα του ποδοσφαίρου ξαναχτίστηκαν αλλά το μοντέλο παρέμεινε το ίδιο. Καθώς η Βρετανία βγήκε από τον δεύτερο βίαιο πόλεμο, εμφανίστηκε μια νέα γενιά, πιο σίγουρη και πιο ιδιοσυγκρασιακή.

Οι κερκίδες αντανακλούσαν την αλλαγή. Παρόλα αυτά, τα ατυχήματα και οι ατέλειες στο οργανωτικό κομμάτι δεν έπαψαν να υπάρχουν. Στο Burnden Park το 1946, 33 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μετά από μια ακόμα συντριβή κερκίδας. Το 1971, ακόμα 66 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους πάλι στο Ibrox. Έρευνες συνιστούσαν αυστηρότερο έλεγχο του πλήθους. Μετά το Hillsborough και την έκθεση Taylor, το ποδόσφαιρο θα αλλάξει. Τα σωματεία έλαβαν χρήματα από το ποδοσφαιρικό ίδρυμα για να μετατραπούν οι συνθήκες ασφαλείας σε όλα τα στάδια και κινήθηκαν με ασυνήθιστη βιασύνη. Κάτι που οδήγησε εν μέρη στην καταστροφή της «ρομαντικής» εξέδρας. Η ριζική αυτή αλλαγή δεν ήταν αποτέλεσμα του κινδύνου αλλά χάρη στην επιδότηση. Οι κερκίδες πλέον θεωρήθηκαν επικίνδυνες για τα πλήθη και συνώνυμες με τον χουλιγκανισμό, δυστυχώς.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, τα στάδια θα μεταμορφώνονταν τελείως και η αύξηση των θεατών θα είναι ραγδαία. Η μέση ηλικία ενός θεατή σε ένα παιχνίδι της Premier League είναι 41 ετών. Χάθηκαν οι νεαροί που προσέφεραν την ενέργεια και την πολιτιστική σημασία με αποτέλεσμα αυτό να ‘χει αλλάξει τον τόνο του ποδοσφαίρου.

Το βρετανικό ποδόσφαιρο έχει παγκόσμιο ακροατήριο τώρα και ορισμένοι λόγοι το αντικατοπτρίζουν. Το επιχειρηματικό πνεύμα έχει εξαπολυθεί, αλλά αν υπήρχε ένας καλός λόγος για την αλλαγή και για την ανάπτυξη όλων των θέσεων, υπάρχει επίσης κι η αίσθηση ότι κάτι έχει χαθεί.

Η κερκίδα είναι κάτι το γλυκό, το ρομαντικό, το αυθόρμητο… Κρατήστε το σε όποιο γήπεδο κι αν βρεθείτε.

• Αγαπήστε το ποδόσφαιρο …
• Φωνάξτε για την ομάδα σας …
• Ζήστε με αγάπη την εμπειρία …

 Η πηγή, σε ομότιτλο άρθρο των Ελλήνων Υποστηρικτών Αγγλικού Ποδοσφαίρου